[ΠΛΑΤΩΝ]

Βασιλική Κινστέρνα
Αυτή η μεγάλη υπόγεια δεξαμενή, πανέμορφο δείγμα βυζαντινής μηχανικής, είναι το πιο ασυνήθιστο αξιοθέατο της πόλης. Σε αυτό το σημείο πρέπει να υπήρχε προγενέστερη μικρότερη κινστέρνα. Οι στοές από την άλλη πλευρά του Ιπποδρόμου διανοίχτηκαν επί Ιουστινιανού το 532, για να καλυφθούν οι αυξανόμενες ανάγκες του Μεγάλου Παλατιού. Επί έναν αιώνα μετά την Άλωση, οι Οθωμανοί αγνοούσαν την ύπαρξη της κινστέρνας. Ανακαλύφτηκε ξανά όταν βρήκαν κόσμο να προμηθεύεται νερό, ακόμα και να ψαρεύει, κατεβάζοντας κουβάδες από τρύπες στα υπόγειά τους.
Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν υπό τους ήχους κλασικής μουσικής και του νερού που τρέχει. Η στέγη της κινστέρνας στηρίζεται σε 336 κολόνες, καθεμία από τις οποίες έχει ύψος 8 μέτρα. Μόνο τα δύο τρίτα περίπου της αρχικής κατασκευής διακρίνονται σήμερα, τα υπόλοιπα κατά το 19ο αιώνα χτίστηκαν με τούβλα.
Στο αριστερό άκρο, στη γωνία, δύο κολόνες στηρίζονται σε βάσεις που έχουν το σχήμα κεφαλής Μέδουσας. Αυτές αποτελούν απόδειξη της λεηλασίας των παλιότερων βυζαντινών μνημείων. Λέγεται ότι υποδεικνύουν το νυμφαίο, το βωμό προς τιμήν των νυμφών των υδάτων.


(φωτογραφία στην είσοδο της Κινστέρνας)


Μπλε Τζαμί
Το Μπλε Τζαμί, που πήρε το όνομά του από τα μπλε πλακίδια Ιζνίκ που κοσμούν το εσωτερικό του, είναι ένα από τα διασημότερα θρησκευτικά κτίσματα του κόσμου. Το γαλήνιο τζαμί γίνεται μαγικό όταν φωταγωγείται τη νύχτα κι οι γλάροι περιφέρονται γύρω από τους μιναρέδες. Ο σουλτάνος Αχμέτ Α’ παρήγγειλε το τέμενος μία περίοδο κατά την οποία η Οθωμανική Αυτοκρατορία βρισκόταν σε παρακμή. Χτίστηκε από τον αυτοκρατορικό αρχιτέκτονα Μεχμέτ Αγά το 1609-1616. Τα υπερβολικά πολυτελή σχέδια προκάλεσαν σφοδρές αντιδράσεις την εποχή εκείνη, ειδικά επειδή ένα τέμενος με 6 μιναρέδες θεωρήθηκε ιερόσυλη απόπειρα ανταγωνισμού της αρχιτεκτονικής της Μέκκας.
Το κόστος δεν αποτέλεσε εμπόδιο για τη διακόσμηση του τεμένους. Τα πλακίδια είναι από την εποχή της ακμής της κεραμοποιίας στο Ιζνίκ.
Το μινμπάρ του 17ου αιώνα είναι σκαλισμένο σε λευκό μάρμαρο. Χρησιμοποιείται από τον ιμάμη για τις προσευχές της Παρασκευής.
Χοντρές κολόνες στηρίζουν τον τρούλο. Αραβουργήματα με υποβλητικά σχέδια κοσμούν το εσωτερικό του θόλου και των ημιθολίων του τεμένους. Στα παραθυράκια του θόλου δεν υπάρχουν πλέον τα αυθεντικά βιτρό του 17ου αιώνα.
Ο κομψός «καταρράκτης» από θόλους και ημιθόλια είναι εντυπωσιακός όταν τον βλέπει κανείς από κάτω στην αυλή. Πάνω από 250 παραθυράκια πλημμυρίζουν με φως το τζαμί.
Η αυλή καλύπτει την ίδια έκταση με την αίθουσα προσευχής, δίνοντας ισορροπία στο κτίσμα. Ο τελετουργικός καθαρμός των μουσουλμάνων ολοκληρώνεται με το πλύσιμο των ποδιών. Οι κρήνες έξω από το τζαμί χρησιμοποιούνται από τους πιστούς γι’ αυτό το σκοπό.
Αριστερά από την κύρια είσοδο του Μπλε Τζαμιού ένα κεκλιμένο επίπεδο οδηγεί στο Μουσείο Χαλιών Βακιφλάρ. Στεγάζεται στο πρώην αυτοκρατορικό περίπτερο του τζαμιού, που χτίστηκε από τον Αχμέτ Α’ και χρησιμοποιούνταν κάθε Παρασκευή, όταν αυτός κι οι διάδοχοί τους έρχονταν εδώ για να παραστούν στις προσευχές. Τα χαλιά της συλλογής, που χρονολογούνται από το 16ο έως το 19ο αιώνα, προστατεύονται από την καταστρεπτική ηλιακή ακτινοβολία με βιτρό. Τα περισσότερα είναι από τις περιοχές της Δυτικής Μικράς Ασίας Ούσακ, Μπέργκαμα και Κόντα. Όλα τα χαλιά αυτού του μουσείου μέχρι πρόσφατα βρίσκονταν μέσα σε τεμένη.


(φωτό: Κ. Παυλικιάνης)


Ιππόδρομος
Ελάχιστα στοιχεία απομένουν από το γιγάντιο στάδιο που κάποτε βρισκόταν στην καρδιά της βυζαντινής Κωνσταντινούπολης. Θεμελιώθηκε από τον αυτοκράτορα Σεπτίμιο Σεβήρο τον 3ο αιώνα μ.Χ., κατά την ανοικοδόμηση της πόλης.
Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος επεξέτεινε τον Ιππόδρομο και συνέδεσε το κάθισμα, το αυτοκρατορικό θεωρείο, με το γειτονικό Μέγα Παλάτιο. Λέγεται ότι το στάδιο είχε χωρητικότητα 100.000 ατόμων. Τώρα αποτελεί τον επιμήκη δημόσιο κήπο Ατ Μεϊντανί (Πλατεία των Αλόγων). Ο δρόμος που διασχίζει την πλατεία ακολουθεί σχεδόν την πορεία των διαδρόμων των αρματοδρομιών. Ακόμα, λίγο πιο κάτω μπορείτε να ξεχωρίσετε κάποιες αψίδες της σφενδόνης (καμπύλη άκρη του Ιπποδρόμου). Ο Κωνσταντίνος διακόσμησε τη σπίνα, τον κεντρικό διάδρομο του σταδίου, με οβελίσκους και κίονες από την Αρχαία Αίγυπτο και την Ελλάδα, προσδίδοντας μια αίσθηση ιστορικότητας στη νέα του πρωτεύουσα. Ιδιαίτερα σημαντική δια της απουσίας της είναι η στήλη που υπήρχε κάποτε στο σημείο όπου σήμερα βρίσκεται το γραφείο τουριστικών πληροφοριών. Εκεί βρίσκονταν τα 4 χάλκινα άλογα που κλάπηκαν κατά τη διάρκεια της Δ’ Σταυροφορίας και μεταφέρθηκαν στον Άγιο Μάρκο της Βενετίας. Παραμένουν όμως τρία αρχαία μνημεία:
1. Ο αιγυπτιακός οβελίσκος που χτίστηκε το 1500 π.Χ. και προτού τον φέρει ο Κωνσταντίνος στην πόλη βρισκόταν έξω από το Λούξορ. Αυτό το όμορφο σκαλιστό μνημείο έχει σπάσει και σήμερα πιθανότατα βλέπουμε το ένα τρίτο από το αρχικό ύψος του. Στέκεται σε μία βάση του 4ου αιώνα μ.Χ. στην οποία εικονίζεται ο Θεοδόσιος Α’ και η οικογένειά του στο κάθισμα, να παρακολουθούν διάφορες εκδηλώσεις. Οι τέσσερις πλευρές εικονίζουν μία αρματοδρομία, τον Θεοδόσιο να ετοιμάζεται να τιμήσει το νικητή με δάφνινο στεφάνι, φυλακισμένους να ζητούν χάρη από τον αυτοκράτορα και την ανέγερση του ίδιου του οβελίσκου.
2. Δίπλα βρίσκεται η Στήλη των Όφεων που χρονολογείται από το 479 π.Χ. και μεταφέρθηκε εδώ από τους Δελφούς. Πρόκειται για το ανάθημα που έκαναν οι Έλληνες μετά τη νικηφόρα νίκη εναντίον των Περσών στη μάχη των Πλαταιών. Στους Δελφούς υπάρχει ακόμα η βάση της στήλης. Τα κεφάλια των φιδιών έβγαλε από τη θέση τους ένας μεθυσμένος Πολωνός αριστοκράτης το 18ο αιώνα. Ένα από αυτά εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης.
3. Άλλος ένας οβελίσκος που σώζεται, άγνωστης χρονολογίας, συνήθως αποκαλείται Στήλη του Κωνσταντίνου του Πορφυρογέννητου, προς τιμήν του αυτοκράτορα που τον ανέγειρε το 10ο αιώνα μ.Χ. Μερικές φορές λέγεται και Χάλκινη Στήλη γιατί πιστεύεται ότι κάποτε καλυπτόταν από χάλκινες πλάκες. Η στήλη είναι μισοδιαλυμένη γιατί κάποτε οι νέοι γενίτσαροι τη χρησιμοποιούσαν ως πεδίο επίδειξης της γενναιότητάς τους.
Η μόνη ακόμα κατασκευή στον Ιππόδρομο είναι η κρήνη με το θόλο που χτίστηκε σε ανάμνηση της επίσκεψης του κάιζερ Γουλιέλμου Β’ στην Κωνσταντινούπολη το 1898.
Ο Ιππόδρομος ήταν το σκηνικό του πιο αιματοβαμμένου περιστατικού στην ιστορία της Κωνσταντινούπολης. Το 532 η διαμάχη ανάμεσα σε αντίπαλες ομάδες αρματοδρόμων εξελίχτηκε στη Στάση του Νίκα, κατά την οποία καταστράφηκε μεγάλο μέρος της πόλης. Η εξέγερση κατεστάλη όταν στρατός μισθοφόρων, υπό τις διαταγές του στρατηγού Βελισσάριου, έσφαξε γύρω στους 30.000 ανθρώπους που είχαν παγιδευτεί μέσα στον Ιππόδρομο.


Στήλη του Κωνσταντίνου
Αυτή η στήλη, ύψους 35 μέτρων, που έχει διασωθεί από καταιγίδες και πυρκαγιές, κατασκευάστηκε το 330 μ.Χ. για τους εορτασμούς της ανακήρυξης της νέας βυζαντινής πρωτεύουσας. Κάποτε δέσποζε στο εξαιρετικό Φόρουμ του Κωνσταντίνου. Είναι κατασκευασμένη από πορφυρίτη της Ηλιουπόλεως της Αιγύπτου και αποτελούσε τη βάση για ένα κιονόκρανο με το άγαλμα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ως Απόλλωνα, το οποίο καταστράφηκε σε καταιγίδα το 1106. Αν και ό,τι απέμεινε δεν είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακό, διατηρήθηκε με μεγάλη προσοχή. Το 416 οι 10 πέτρινοι σπόνδυλοι του κίονα ενισχύθηκαν με μεταλλικούς δακτύλιους. Τους ανανέωσε ο σουλτάνος Μουσταφά Γ’ το 1701 κι έκτοτε η στήλη στα τουρκικά είναι γνωστή ως Τσεμπερλίτας (στήλη των δακτυλίων). Αναφέρεται και ως Καμένη Στήλη γιατί υπέστη ζημιές από διάφορες πυρκαγιές, ειδικά αυτή του 1779 που κατέστρεψε τη Μεγάλη Αγορά. Σύμφωνα με το θρύλο, διάφορα φανταστικά ιερά κειμήλια ήταν θαμμένα στη βάση της στήλης, η οποία έχει ενισχυθεί με πέτρα. Τα κειμήλια περιλάμβαναν το τσεκούρι με το οποίο ο Νώε έφτιαξε την κιβωτό, το φλασκί με το έλαιο της Μαρίας Μαγδαληνής και απομεινάρια από τα καρβέλια ψωμί με τα οποία ο Χριστός τάισε τα πλήθη.
Δίπλα στη Στήλη του Κωνσταντίνου, στη γωνία της λεωφόρου Ντιβάνγιογλου, βρίσκονται τα Λουτρά Τσεμπερλίτας. Αυτό το υπέροχο συγκρότημα από χαμάμ ήταν παραγγελία της Νουρ Μπανού, συζύγου του σουλτάνου Σελίμ Β’. Χτίστηκε το 1584 βάσει σχεδίου του Σινάν. Το αυθεντικό γυναικείο τμήμα δεν έχει διασωθεί, ωστόσο τα λουτρά έχουν ακόμα χωριστά τμήματα αντρών και γυναικών. Το προσωπικό έχει συνηθίσει να εξυπηρετεί τουρίστες, έτσι τα λουτρά αυτά προσφέρονται για την πρώτη σας εμπειρία σε τουρκικό χαμάμ.

ΣΥΝΟΙΚΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ
Το εμπόριο ήταν πάντα σημαντικό σε μια πόλη που ισορροπούσε ανάμεσα στην ασιατική και την ευρωπαϊκή ήπειρο. Αυτό είναι εμφανές στους δρόμους μεταξύ της Μεγάλης Αγοράς και της Γέφυρας του Γαλατά. Εμπορεύματα πλημμυρίζουν τα πεζοδρόμια μπροστά στα καταστήματα. Αν κοιτάξετε σε οποιαδήποτε στοά ανάμεσα στα μαγαζιά θα ανακαλύψετε κρυφές αυλές ή χάνια με εργαστήρια με φρενήρη δραστηριότητα. Η πολυδαίδαλη Μεγάλη Αγορά, της οποίας η ποικιλία προϊόντων μοιάζει ανεξάντλητη, βρίσκεται στο κέντρο αυτής της εμπορικής συνοικίας. Η γραφική Αγορά Μπαχαρικών είναι μικρότερη, γι’ αυτό και πιο εύκολο να τη γυρίσετε.
Στα στενά δρομάκια γύρω από την Αγορά Μπαχαρικών επικρατεί το πνεύμα της παλιάς Κωνσταντινούπολης. Από εδώ, λεωφορεία, ταξί και τραμ ξεκινούν για τη Γέφυρα του Γαλατά και το κέντρο της πόλης και φέριμποτ αναχωρούν από το Εμίνονου για την ασιατική Πόλη.
Τα μαγαζιά και οι αγορές της συνοικίας είναι το επίκεντρο του ενδιαφέροντος για τους αγοραστές που κατακλύζουν την Αγορά Μπαχαρικών και τους γύρω δρόμους, κάνοντας διάλειμμα για τσάι κάτω από τα δέντρα της αυλής. Απέναντι υψώνονται οι τρούλοι του Νέου Τεμένους.
Σε ένα από τα εμπορικά δρομάκια που καταλήγουν στο τέμενος, μια πόρτα που περνά απαρατήρητη οδηγεί από τις σκάλες στην ταράτσα του γαλήνιου, καλυμμένου από πλακίδια τεμένους Ρουστέμ Πασά.
Πάνω στο λόφο, δίπλα στο πανεπιστήμιο, βρίσκεται το τέμενος Σουλεϊμανιγιέ, ένα υπέροχο δείγμα του οθωμανικού πολιτισμού του 16ου αιώνα. Πρόκειται για ένα από τα πολλά όμορφα τζαμιά της περιοχής.


(φωτό: Κ. Παυλικιάνης)

Νέο Τέμενος
Στο νότιο άκρο της Γέφυρας του Γαλατά βρίσκεται το Νέο Τέμενος, ένα από τα πιο ξεχωριστά τζαμιά της πόλης. Χρονολογείται από την εποχή που μερικές γυναίκες από το χαρέμι απέκτησαν αρκετή ισχύ ώστε να υπαγορεύουν την πολιτική των Οθωμανών σουλτάνων. Το τέμενος άρχισε να χτίζεται το 1597 για τη Σαφιέ, μητέρα του Μωάμεθ Γ’, αλλά οι εργασίες σταμάτησαν με το θάνατο του σουλτάνου, καθώς η Σαφιέ έχασε τη θέση ισχύος. Τελικά, ολοκληρώθηκε το 1773, αφού ανέλαβε τα σχέδια η Τουρχάν Χατιτζέ, μητέρα του Μωάμεθ Δ’. Μολονότι το τέμενος χτίστηκε μετά την κλασική περίοδο της οθωμανικής αρχιτεκτονικής, μοιράζεται πολλά στοιχεία με προγενέστερα αυτοκρατορικά ιδρύματα, όπως η μεγαλειώδης αυλή. Το τέμενος κάποτε είχε νοσοκομείο, σχολείο και δημόσια λουτρά.
Τα τιρκουάζ, μπλε και λευκά εμπριμέ πλακίδια που κοσμούν το εσωτερικό είναι από το Ιζνίκ και χρονολογούνται από τα μέσα του 17ου αιώνα, εποχή που η ποιότητα δεν ήταν πλέον τόσο υψηλή.
Πιο εντυπωσιακά είναι τα τόξα με τα πλακίδια και η κορανική ζωφόρος που κοσμεί το κατώφλι ανάμεσα στην αυλή και την αίθουσα προσευχής. Στη γωνία στο αριστερό άκρο της επάνω γαλαρίας βρίσκεται το θεωρείο του σουλτάνου, που συνδέεται με τα προσωπικά του διαμερίσματα.


Αγορά Μπαχαρικών
Αυτή η τεράστια αγορά σε σχήμα Γ χτίστηκε ως επέκταση του συγκροτήματος του Νέου Τεμένους. Τα έσοδά της κάποτε βοηθούσαν το τέμενος να διατηρεί τα φιλανθρωπικά του ιδρύματα. Στα τουρκικά η αγορά λέγεται Μισίρ Τσαρσισί (Αιγυπτιακό Παζάρι) γιατί χτίστηκε με λεφτά που πληρώθηκαν ως τέλη σε αιγυπτιακές εισαγωγές. Από τη μεσαιωνική εποχή, τα μπαχαρικά ήταν κύρια –και ακριβά- υλικά της μαγειρικής και έγιναν το βασικό προϊόν της αγοράς. Η αγορά ειδικεύτηκε σε μπαχαρικά από την Ανατολή, εκμεταλλευόμενη τη θέση της Κωνσταντινούπολης στην εμπορική οδό από την Ανατολή (όπου παράγονταν τα περισσότερα μπαχαρικά) προς την Ευρώπη. Στους πάγκους πωλούνται μπαχαρικά, βότανα και άλλα αγαθά, όπως μέλι, φουντούκια, ζαχαρωτά και παστουρμάς. Διατίθεται επίσης το σημερινό ακριβό προϊόν της Ανατολής, το χαβιάρι (η καλύτερη ποικιλία είναι ιρανική). Στις μέρες μας στην Αγορά Μπαχαρικών μπορείτε να βρείτε εκλεκτή ποικιλία και άλλων αγαθών, από είδη σπιτιού, παιχνίδια και ρούχα μέχρι εξωτικά αφροδισιακά. Η πλατεία ανάμεσα στα δύο τμήματα της αγοράς σφύζει από ζωή, με καφενεία και πάγκους όπου πωλούνται φυτά και κατοικίδια ζώα.


Κεράτιος Κόλπος
Ο Κεράτιος, που συχνά περιγράφεται ως το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι του κόσμου, κιλά νοτιοδυτικά προς το Βόσπορο. Η εκβολή του ποταμού προσέλκυσε εποίκους τον 7ο αιώνα π.Χ. και αργότερα διευκόλυνε την Κωνσταντινούπολη να γίνει πλούσιο και ισχυρό λιμάνι. Σύμφωνα με το θρύλο, οι Βυζαντινοί έριξαν μέσα τόσα πολλά πολύτιμα αντικείμενα κατά την άλωση που τα νερά γυάλιζαν από το χρυσό. Σήμερα, πάντως, τα νερά είναι μολυσμένα λόγω των πολλών εργοστασίων που υπάρχουν σε μικρή απόσταση. Επί εκατοντάδες χρόνια, τα εμπορεύματα της πόλης διακινούνταν μέσω πλοίων που ξεφόρτωναν τα αγαθά σε αποθήκες στις όχθες του Κεράτιου. Στις μέρες μας τα μεγάλα φορτηγά πλοία που έρχονται στην Κωνσταντινούπολη χρησιμοποιούν τα λιμάνια στη Θάλασσα του Μαρμαρά. Στο στόμιο του Κεράτιου βρίσκεται η Γέφυρα του Γαλατά, που συνδέει το Εμίνονου με το Γαλατά. Η γέφυρα, που κατασκευάστηκε το 1992, ανοίγει ώστε να επιτρέπεται η διέλευση σε ψηλά καράβια. Από αυτό το σημείο μπορείτε να θαυμάσετε τις κορυφές των μιναρέδων στον ορίζοντα της πόλης. Οι ψαρόβαρκες που πωλούν σάντουιτς με σκουμπρί βρίσκονται συνήθως στις άκρες της γέφυρας. Η Γέφυρα του Γαλατά αντικατέστησε την κακόφημη γοητεία της πλωτής γέφυρας με τα πολυσύχναστα εστιατόρια στο χαμηλότερο επίπεδο. Η παλιά γέφυρα ανακατασκευάστηκε νότια του Μουσείου Ραχμί Κοτς. Ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο υπάρχει επίσης κι η Γέφυρα Ατατούρκ και μια τέταρτη, η Γέφυρα Φατίχ, ψηλότερα στον Κεράτιο κοντά στο τέρμα των χερσαίων τειχών.


(φωτό: Κ. Παυλικιάνης)

Τέμενος Σουλεϊμανιγιέ
Το πιο σημαντικό τέμενος της Κωνσταντινούπολης αποτίει φόρο τιμής στον αρχιτέκτονά του, το μεγάλο Σινάν, και είναι μνημείο αφιερωμένο στον ιδρυτή του, τον Σουλεϊμάν το Μεγαλοπρεπή. Χτίστηκε στον Κεράτιο πάνω από τα ερείπια του παλιού παλατιού Εσκί Σαράι το διάστημα 1550-1557. Όπως και τα άλλα αυτοκρατορικά τεμένη της πόλης, το Τέμενος Σουλεϊμανιγιέ δεν ήταν απλώς τόπος λατρείας, αλλά και κιουλιέ, δηλαδή φιλανθρωπικό ίδρυμα. Το τέμενος περιβάλλεται από το πρώην νοσοκομείο του, την κουζίνα, τις σχολές, το καραβανσεράι και τα λουτρά. Το συγκρότημα φρόντιζε για τη σίτιση χιλίων και πλέον απόρων της πόλης –μουσουλμάνων, χριστιανών και Εβραίων.
Εδώ βρίσκεται το μαυσωλείο του Σουλεϊμάν και ο τάφος της Ρωξελάνης, της αγαπημένης συζύγου του Σουλεϊμάν. Η Ρωξελάνη (1500-1558, Χασεκί Χουρέμ στα τουρκικά) από παλλακίδα στο χαρέμι έγινε σύζυγος του σουλτάνου, δηλαδή πρώτη καντίν. Λέγεται ότι ήταν ρωσικής καταγωγής. Ήταν η πρώτη σύζυγος που της επιτράπηκε να κατοικήσει εντός των τειχών του Παλατιού Τοπκαπί. Η Ρωξελάνη δεν δίσταζε μπροστά σε τίποτα προκειμένου να καταφέρει αυτό που ήθελε. Έπεισε τον Σουλεϊμάν να βάλει ανθρώπους να στραγγαλίσουν τον Ιμπραήμ Πασά, Μέγα Βεζίρη και παιδικό φίλο του σουλτάνου, και πολύ αργότερα, το 1553, έβαλε κωφάλαλους να δολοφονήσουν τον όμορφο και δημοφιλή διάδοχο Μουσταφά, γιο του Σουλεϊμάν, ώστε ν’ ανοίξει ο δρόμος της διαδοχής για το δικό της γιο, Σελίμ Β’.
Αυτά μπορεί να φαίνονται σήμερα ως «σημεία και τέρατα» αλλά τότε ήταν συνηθισμένο φαινόμενο. Για παράδειγμα ο Σελίμ Α’ σκότωσε όλους τους άρρενες συγγενείς του εκτός από ένα γιο, ώστε να μην υπάρχουν διαμάχες για τη διαδοχή! Ο μόνος γιος του Σελίμ που επέζησε ήταν ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής. Η Ρωξελάνη, λοιπόν, έβαλε να σκοτώσουν τον πρώτο γιο του Σουλεϊμάν ώστε να γίνει σουλτάνος ο δικός της γιος. Πράγματι, ο Σελίμ Β’ έγινε σουλτάνος μόνο που έμεινε στην ιστορία με το προσωνύμιο «Μέθυσος» καθώς προτιμούσε το ποτό και τη ζωή στο χαρέμι από τις κρατικές υποθέσεις. Τον Σελίμ Β’ αντικατέστησε ο Μουράτ Γ’ ο οποίος είχε πάνω από 100 παιδιά! Στη θέση του Μουράτ Γ’ ανέβηκε ο Μωάμεθ Γ’ αφού η μητέρα του στραγγάλισε τα 18 από τα 19 αδέρφια του! Τουτέστιν ο ένας μετά τον άλλο σουλτάνο ήταν όλοι τους από καλές οικογένειες. Και οι ίδιοι παιδιά μάλαμα. Από κούνια που λέμε. Χρυσοποίκιλτη. Όχι βέβαια ότι οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες ήταν καλύτεροι. Από τον Μέγα Κωνσταντίνο (που σκότωσε το γιο του και τη δεύτερή του σύζυγο) μέχρι τον Ιουστινιανό, τον Βασίλειο τον Βουλγαροκτόνο και άλλους, η χριστιανική εκδοχή της αυτοκρατορίας είναι βουτηγμένη μέσα στο αίμα αλλά αυτά δεν τα διατυμπανίζουμε γιατί ως γνωστόν οι βάρβαροι δεν κατάγονταν από τας Ευρώπας…
Τι λέγαμε; Α, ναι. Στο συγκρότημα, λοιπόν, του τεμένους Σουλεϊμανιγιέ βρίσκεται και ο τάφος του μεγάλου αρχιτέκτονα Σινάν. Όπως πολλοί διάσημοι σύγχρονοί του, ο Κοτζά Μιμάρ Σινάν (1491-1588) ήρθε στην Κωνσταντινούπολη στο πλαίσιο του ντεβσιρμέ, του ετήσιου παιδομαζώματος χριστιανών, και εκπαιδεύτηκε σε ένα από τα σχολεία του παλατιού. Έγινε μηχανικός του στρατού αλλά τράβηξε την προσοχή του Σουλεϊμάν, ο οποίος το 1538 τον έκανε αυτοκρατορικό αρχιτέκτονα. Υπό την προστασία του σουλτάνου, ο Σινάν –που τα σχέδιά του θυμίζουν αναγεννησιακό ρυθμό- δημιούργησε αριστουργήματα που δικαίωσαν τον αφέντη του ως πιο μεγαλοπρεπή απ’ όλους τους μονάρχες. Ο Σινάν πέθανε στα 97 του χρόνια, έχοντας χτίσει 131 τεμένη και 200 ακόμα κτήρια!


Μεγάλη Αγορά
Η Μεγάλη Αγορά, αυτός ο λαβύρινθος από δρόμους με ζωγραφισμένες στοές, είναι γεμάτος μικρομάγαζα από τα οποία ξεχύνονται εμπορεύματα. Οι καταστηματάρχες καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για να πείσουν τους υποψήφιους πελάτες να αγοράσουν τα προϊόντα τους. Η αγορά κατασκευάστηκε υπό τον Μωάμεθ Β’ λίγο μετά την άλωση. Δύο από τις πιο εξυπηρετικές εισόδους στη Μεγάλη Αγορά είναι η Πύλη Τσαρσίκαπι (από τη στάση του τραμ Μπεγιαζίτ) και η Πύλη Νουρουοσμανιγιέ (από το τέμενος Νουρουοσμανιγιέ). Παρά τη σήμανση, είναι πολύ πιθανό να χαθείτε στα δρομάκια της αγοράς. Πολλά από τα προϊόντα κατασκευάζονται σε χάνια.


ΜΠΕΓΙΟΓΛΟΥ
Επί αιώνες, στο Μπέγιογλου ή Πέραν, το λόφο βόρεια του Κεράτιου Κόλπου, ζούσαν οι ξένοι κάτοικοι της πόλης. Πρώτοι έφτασαν εδώ οι Γενοβέζοι. Ως ανταμοιβή για τη βοήθειά τους στην ανάκτηση της πόλης από τους Λατίνους το 1261, τους δόθηκε η περιοχή του Γαλατά, όπου σήμερα δεσπόζει ο Πύργος του Γαλατά. Κατά την οθωμανική περίοδο, Εβραίοι από την Ισπανία, Άραβες, Έλληνες και Αρμένιοι δημιούργησαν εδώ κοινότητες. Από το 16ο αιώνα, οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις ίδρυσαν πρεσβείες στην περιοχή για να προωθήσουν τα συμφέροντά τους στα εδάφη της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η περιοχή δεν έχει αλλάξει ιδιαίτερα χαρακτήρα με το πέρασμα των αιώνων. Είναι ακόμα μια ευημερούσα εμπορική συνοικία.


Λεωφόρος Ιστικλάλ
Η πεζοδρομημένη λεωφόρος Ιστικλάλ είναι η κύρια οδική αρτηρία του Μπέγιογλου. Κάποτε ήταν γνωστή ως Μεγάλη Οδός του Πέραν. Πλαισιώνεται από πολυκατοικίες του 19ου αιώνα και πρώην ευρωπαϊκές πρεσβείες, με μεγαλειώδεις πύλες και προσόψεις, που από το 1923, έτος κατά το οποίο τουρκική πρωτεύουσα έγινε η Άγκυρα, μετατράπηκαν σε απλά προξενεία. Απομονωμένες παραμένουν οι εκκλησίες που εξυπηρετούσαν τις κοινότητες των ξένων του Πέραν (όπως λεγόταν η συνοικία). Σε κάποιες συγκεντρώνονται ακόμα πιστοί, ενώ άλλες στέκουν σιωπηλοί μάρτυρες περασμένων εποχών. Οι πρώην κακόφημοι δρόμοι του Μπέγιογλου πίσω από τη λεωφόρο Ιστικλάλ φιλοξενούν πλέον δημοφιλή τζαζ μπαρ και καταστήματα τα οποία πωλούν χειροποίητα κοσμήματα, έπιπλα κ.λπ. Οι κινηματογράφοι και τα εστιατόρια της περιοχής προσελκύουν επίσης πλήθος κόσμου.


Ξενοδοχείο Πέρα Παλάς
Σε όλο τον κόσμο υπάρχουν ξενοδοχεία που έχουν γίνει σχεδόν θρυλικά. Ένα από αυτά είναι και το Πέρα Παλάς. Βασιζόμενο στη γοητεία του παρελθόντος, δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου από το 1892, που άνοιξε για να εξυπηρετεί κυρίως τους ταξιδιώτες του Οριάν Εξπρές. Στο μπαρ Γκραν Οριάν σερβίρονται κοκτέιλ υπό το φως των αυθεντικών πολυελαίων, ενώ το ζαχαροπλαστείο προσελκύει τους πελάτες με τα ακαταμάχητα κέικ και την ευχάριστη ατμόσφαιρά του.
Φιλοξενούμενοι που συνέβαλαν στη φήμη του ξενοδοχείου ήταν η Μάτα Χάρι, η Γκρέτα Γκάρμπο, η Τζάκι Ωνάση, η Σάρα Μπερνάρ, η Ζοζεφίνα Μπέικερ και ο Κεμάλ Ατατούρκ. Αν θέλετε, μπορείτε να επισκεφτείτε το δωμάτιο όπου έμεινε η συγγραφέας βιβλίων μυστηρίου Αγκάθα Κρίστι (αρκεί να μην είναι κατειλημμένο).


Μοναστήρι των Μεβλεβί
Μολονότι ο Ατατούρκ απαγόρευσε το σουφισμό το 1924, το μοναστήρι αυτό επιβίωσε ως Ντιβάν Εντεμπιγιατί Μουζεσί, μουσείο της λογοτεχνίας ντιβάν (κλασική οθωμανική ποίηση). Το μοναστήρι ανήκε στην πιο διάσημη αίρεση των σούφηδων, που είναι γνωστοί ως περιστρεφόμενοι δερβίσηδες. Οι πρώτοι δερβίσηδες ήταν μαθητές του μυστικιστή ποιητή Τζελαλεντίν Ρουμί, ο οποίος πέθανε το 1273 στην Κόνια, στη νότια Ανατολία.
Το μουσείο, που βρίσκεται σε ένα δρομάκι το οποίο φέρει το όνομα ενός μεγάλου ποιητή της αίρεσης, του Γκαλίπ Ντεντέ, έχει στο κέντρο ένα θεωρείο του 18ου αιώνα, μέσα στο οποίο υπάρχει η όμορφη οκτάγωνη ξύλινη σκηνή χορού. Εδώ, την τελευταία Κυριακή κάθε μήνα, δίνεται για τους επισκέπτες παράσταση σεμά (τελετουργικός χορός) από ομάδες σύγχρονων σούφηδων. Από τις 17:00 έως τις 19:00 περίπου 12 χορευτές ανεμίζουν τις φαρδιές ποδιές τους καθώς στροβιλίζονται στην αίθουσα σε κατάσταση έκστασης, με τη συνοδεία υποβλητικής μουσικής. Γύρω από τη σκηνή του χορού υπάρχουν βιτρίνες όπου εκτίθενται αντικείμενα που ανήκουν στην αίρεση, όπως καπέλα, ρούχα, χειρόγραφα, φωτογραφίες και μουσικά όργανα. Στον κήπο βρίσκονται οι περίτεχνες ταφόπετρες των κοινών μελών και των εξεχόντων σεΐχ (ηγετών) της αίρεσης. Όμορφες τριανταφυλλιές περιβάλλουν τους σκαλιστούς τάφους.


Πύργος του Γαλατά
Είναι το περίγραμμα που ξεχωρίζει στον ορίζοντα του Γαλατά. Έχει ύψος 62 μέτρα και κωνική κορυφή. Χτίστηκε το 1348 από τους Γενοβέζους ως μέρος των οχυρωματικών τους έργων. Κατά την οθωμανική περίοδο χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο, αλλά μετά ανακαινίστηκε ως τουριστικό αξιοθέατο. Στους δύο τελευταίους ορόφους, στον όγδοο και τον ένατο, βρίσκεται ένα εστιατόριο και ένα νυχτερινό κέντρο. Δυστυχώς, η διακόσμηση του εσωτερικού χώρου δεν μαρτυρά πλέον τη μεσαιωνική καταγωγή του κτηρίου. Μπορείτε ν’ ανεβείτε στην κορυφή του πύργου με τον ανελκυστήρα ή από τη στενή σκάλα. Από τη βεράντα θα θαυμάσετε την υπέροχη πανοραμική θέα στα κυριότερα μνημεία της πόλης και τα Πριγκιποννήσια.


Ταξίμ
Με κέντρο την Πλατεία Ταξίμ (Ταξίμ Μεϊντανί), η συνοικία Ταξίμ συγκεντρώνει τις δραστηριότητες του σύγχρονου Μπέγιογλου. Ταξίμ σημαίνει «κέντρο διανομής νερού», καθώς από τις αρχές του 18ου αιώνα ήταν το σημείο στο οποίο γινόταν η διανομή του νερού που έφτανε από το Δάσος του Βελιγραδίου. Η πέτρινη στέρνα, που χτίστηκε το 1732, επί Μαχμούτ Α’ βρίσκεται ακόμα στην αρχή της λεωφόρου Ιστικλάλ. Νοτιοδυτικά της πλατείας θα δείτε το Μνημείο Ανεξαρτησίας, ένα γλυπτό του Ιταλού καλλιτέχνη Κανόνικα από το 1928. Παρουσιάζει τον Ατατούρκ και τους άλλους ιδρυτές της σύγχρονης Τουρκικής Δημοκρατίας. Πιο πάνω, στη λεωφόρο Τζουμχουριέτ, βρίσκεται το μοντέρνο κτήριο της Γκαλερί Τέχνης Ταξίμ. Εκτός από εναλλασσόμενες εκθέσεις, υπάρχει η μόνιμη έκθεση τοπιογραφιών της Κωνσταντινούπολης. Στο τέρμα του Πάρκου Ταξίμ, βόρεια της Πλατείας Ταξίμ, από τα μπαρ που λειτουργούν στον τελευταίο όροφο του ξενοδοχείου Ιντερκοντινένταλ μπορείτε να απολαύσετε τη θέα στην πόλη και το Βόσπορο.

Η περιοχή βόρεια της Πλατείας Ταξίμ έγινε δημοφιλής το 19ο αιώνα, όταν οι σουλτάνοι έχτισαν παλάτια στις ακτές του Βοσπόρου και στους πράσινους λόφους πάνω από αυτές. Πρώτο χτίστηκε το μεγαλειώδες Παλάτι Ντολμαμπαχτσέ από τον Αβδούλ Μετζίτ Α’. Σύντομα το παράδειγμά του ακολούθησαν ανώτεροι αξιωματούχοι της αυλής. Η περιοχή διατηρεί ακόμα την αίγλη που απέκτησε τότε. Δύο άλλα αξιοθέατα βρίσκονται στην βόρεια ακτή του Κεράτιου. Το Παλάτι Αϊναλί Καβάκ είναι το τελευταίο διασωθέν δείγμα μεγάλου παλατιού, που έχτισε ο Αχμέτ Γ’. Το Ραχμί Κοτς, στο κοντινό Χάσκιοϊ, είναι ένα ενδιαφέρον μουσείο τεχνολογίας. Το 15ο αιώνα, το Χάσκιοϊ έγινε βασιλικό πάρκο κι αργότερα απέκτησε πολλούς δεντρόκηπους. Το 19ο αιώνα, στην περιοχή ιδρύθηκαν πολλά ναυπηγεία.


Συνεχίζεται...