Ο Ρωμαϊκός Θρίαμβος

[ΠΛΑΤΩΝ]

Ο ΡΩΜΑΙΚΟΣ ΘΡΙΑΜΒΟΣ
Συγγραφέας: Mary Beard
Σελίδες: 448
Harvard

Οι ρωμαϊκοί θρίαμβοι, η παρέλαση των στρατιών όταν γύριζαν νικηφόρες από τους πολέμους σε μακρινά ή σχεδόν, για τότε, εξωτικά μέρη, μέσα στα στενά, λιθόστρωτα δρομάκια της πρωτεύουσας της αυτοκρατορίας, είναι εντυπωμένες στην κοινή συνείδηση από τις φαντασμαγορικές εικόνες των χολιγουντιανών ταινιών.
Οι στρατιώτες ακολουθώντας τις αρχαίες οδούς, ζωσμένες στο πλάι με ναούς αφιερωμένους από παλαιότερους θριάμβους, φθάνουν μέσα σε σαλπίσματα και φαμφάρες, στην κεντρική πλατεία, όπου ο νικητής στρατηγός, ακολουθούμενος από τους αιχμαλώτους βασιλείς των βαρβάρων και τα λάφυρα, ανεβαίνει στον ναό του Διός στο Καπιτώλιο, ντυμένος σαν θεός. Παρά τη θεϊκή ή ημιθεϊκή του ιδιότητα, δίπλα του στο άρμα στεκόταν ένας σκλάβος που του ψιθύριζε συνεχώς στο αυτί ''memento mori'' (‘‘θυμήσου πως είσαι θνητός’’).


Ηταν ακριβώς έτσι τα πράγματα; Η Mary Beard στο βιβλίο της The Roman Triumph που μόλις κυκλοφόρησε υποστηρίζει ότι ίσως να μην ήταν. Ισως γιατί, παρά το πλήθος των στοιχείων, δεν υπάρχουν έγκυρα και αξιόπιστα στοιχεία. Βέβαιο ότι ο θρίαμβος ήταν κεντρικό στέλεχος του ρωμαϊκού πολιτισμού. Η εικονοποιία του θριάμβου και η γλώσσα του είχαν διαπεράσει τη ρωμαϊκή κοινωνία και ιδιαίτερα τις τελετές για την εκλογή ενός συγκλητικού ή για την άφιξη ενός νέου αυτοκράτορα. Είχαν διεισδύσει στην ποιητική και στη θεατρική γλώσσα. Ομως, η εικόνα που αναδύεται μέσα από τον σωρό των στοιχείων, κάθε άλλο παρά καθαρή και εναργής είναι.


Η συγγραφέας εξετάζει τριών ειδών περιγραφές απ’ όσες μας έχουν απομείνει. Η πρώτη είναι η ιστορική σειρά των θριάμβων. Η δεύτερη, οι περιγραφές τους, και η τρίτη, οι ερμηνείες των θριάμβων από τους κλασικούς συγγραφείς και ιστορικούς.
Τα δύο τούτα είδη, οι περιγραφές των θριάμβων και οι ερμηνείες τους, είναι τόσο στενά δεμένα ώστε δύσκολα μπορούν να ξεχωρισθούν και να αναλυθούν, το καθένα χωριστά. Οταν όμως τούτο γίνει κατορθωτό, τότε εμφανίζονται πολλές ασυνέπειες και ανακρίβειες. Ο σκλάβος π.χ. που όρθιος στο πλάι του αυτοκράτορα τού υπενθυμίζει τη θνητότητά του ώστε να μην τον συνεπάρει η έπαρση, είναι κατοπινότερη προσθήκη των εξηγητών του φαινομένου, όπως είναι και τα θεϊκά ενδύματα του αυτοκράτορα ακόμη και το νικητήριο άρμα του.

Και αν ακόμη το έδαφος καθαριστεί από τις κατοπινές προσχώσεις, ανακύπτουν άλλα ερωτήματα για τη φύση των θριάμβων, στα οποία δεν υπάρχει απάντηση. Τι συνιστά τον θρίαμβο; Πόσοι εχθροί έπρεπε να θανατωθούν; Ποιος αποφάσιζε; Επ’ αυτών οι αρχαίοι συγγραφείς κομίζουν γενικότητες.


Οταν ο Πολύβιος ή ο Λίβιος ή ο Ιώσηπος περιγράφουν ένα συγκεκριμένο θρίαμβο, συγκεντρώνονται στα θεαματικά και εξαιρετικά του στοιχεία, τα οποία είναι και τα πιο αμφιλεγόμενα. Από αυτούς αντλώντας όμως η συγγραφέας, δίδει τις δικές της περιγραφές από τις οποίες το μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχουν εκείνες των μικρότερων θριάμβων, των δευτέρας τάξεως, με τους λίγους αιχμάλωτους και τα φτωχά λάφυρα. Εκεί διαβάζει κανείς για τις μικρόψυχες έριδες μεταξύ στρατηγών, για το ποιος έχει τη μεγαλύτερη λεία ή το ποιος είχε τους περισσότερους ή λιγότερους στρατιώτες.

Ερωτήματα παραμένουν και οι μεγάλες θεωρίες του παρελθόντος. Ηταν πράγματι ο θρίαμβος κάποια συλλογική τελετουργία για το πέρασμα από τον πόλεμο στην ειρήνη; Ηταν ο στρατηγός ένα είδος προσωρινού θεού; Ηταν τούτο κατάλοιπο της ετρουσκικής κοινωνίας και του πολιτισμού της; Απαντήσεις πρόσκαιρες μπορούν να δοθούν αλλά όχι οριστικές.


Οι πρώτες μεγάλες περιγραφές θριάμβων χρονολογούνται στον καιρό της μεγάλης εξάπλωσης της Ρώμης στη θάλασσα, στην ηγεμονία της στον μεσογειακό κόσμο, τον 2ο π.Χ. αιώνα.
Η συγγραφέας ζωηρά ανακαλεί εκείνους τους θριάμβους, στα μικρά και στα μεγάλα χαρακτηριστικά τους. Τις έριδες των Ρωμαίων συγκλητικών για το ποιος στρατηγός θα έκανε τον θρίαμβό του, εισερχόμενος στη Ρώμη. Στην ύστερη εποχή, οι θρίαμβοι ήταν σπανιότεροι, οι αυτοκράτορες (για ευνόητους λόγους) προσπαθούσαν να τους κρατήσουν για λογαριασμό τους μόνο, αφαιρώντας τους από τους στρατηγούς που έτσι θα αποκτούσαν μεγαλύτερη λαϊκή απήχηση.


Αλλωστε από τον πρώτο καιρό της εμφάνισης των θριάμβων, ως επιστέγασμα μιας σειράς νικηφόρων εκστρατειών, οι στρατηγοί έριζαν μεταξύ τους και μηχανορραφούσαν για το δικαίωμά τους στον θρίαμβο, το φως δηλ. της δημοσιότητας. Αυτό το φως, όπως σήμερα έτσι και τότε, ήταν ο μαγνήτης που τραβούσε τους πάντες οσοδήποτε μεγάλους και οσοδήποτε μικρούς. Από αυτή την άποψη, ο μακρινός εκείνος ρωμαϊκός θρίαμβος και πέρα από τις χολιγουντιανές του εκδοχές, δεν θα φανεί κάτι το απόμακρο που κάποτε υπήρξε και δεν υπάρχει πια, στον σύγχρονο αναγνώστη.




Πηγή: Guardian, Καθημερινή 21/03/2008

[a$wto$]

L' Inno Nazionale d' Italia

Fratelli d Italia,
L Italia s è desta,
Dell'elmo di Scipio
S'è cinta la testa.
Dov'è la Vittoria?
Le porga la chioma,
Chè schiava di Roma
Iddio la creò.
Stringiamci a coorte
Siam pronti alla morte
L'Italia chiamò...

Μετάφραση

Eθνικος υμνος της Ιταλιας

Ιταλοί Αδελφοί
Η Ιταλία έχει ξυπνήσει
Έχει στεφανωθεί
Με την περικεφαλαία του Σκιπίωνα
Που είναι η νίκη;
Υποκλίνεται σε σένα,
Εσένα που ο Θεός δημιούργησε
Ως το σκλάβο της Ρώμης.
Επέτρεψέ μας να συσπειρωθούμε
Είμαστε έτοιμοι να πεθάνουμε,
Είμαστε έτοιμοι να πεθάνουμε,
Η Ιταλία μας καλεί...




Ακουστε το _ΕΔΩ_