Στα παράλια της Αρκαδίας

[ΠΛΑΤΩΝ]

Από το Αστρος στο Λεωνίδιο: Στα παράλια της Αρκαδίας
Από το πολύβουο Παράλιο Αστρος μέχρι το... ησυχαστήριο, τον όρμο του Φωκιανού, η αρκαδική ακτή συνυπάρχει αρμονικά με τον ορεινό όγκο του Πάρνωνα, προσφέροντας πολλαπλές δυνατότητες για επαφή με τη θάλασσα αλλά και για περιπλάνηση στο βουνό.

Η προσέγγιση του Αργολικού κόλπου από την πλευρά της Αρκαδίας σε φέρνει σε πρώτη φάση αντιμέτωπο με έναν «δίδυμο», θα λέγαμε, οικισμό που έχει συνδέσει το όνομά του με σημαντικές στιγμές της νεότερης ελληνικής Ιστορίας. Από τη μια το Μεσόγειο Αστρος, που τον Απρίλιο του 1823 φιλοξένησε τη Β΄ Εθνοσυνέλευση των επαναστατημένων Ελλήνων, και από την άλλη το Παράλιο Άστρος, με το φρούριο που το 1826 απέκρουσε το στρατό του Ιμπραήμ. Νοτιότερα, σε περιμένουν γραφικοί οικισμοί, με κορυφαίο το Λεωνίδιο, αλλά και όμορφες παραλίες, για αποδράσεις κάθε είδους.


Άστρος
Το Άστρος (ή Μεσόγειο Άστρος) απέχει 45 χλμ. από την Τρίπολη και βρίσκεται στην καταπράσινη πεδιάδα της Θυρέας, όχι μακριά από τη θάλασσα. Ο πληθυσμός του είναι 2.630 κάτοικοι (απογραφή 2001), οι οποίοι ασχολούνται κυρίως με το εμπόριο και τη γεωργία. Το Άστρος έχει σημαντική ιστορία και αναφέρεται ήδη από το 2ο αιώνα μ.Χ., ενώ στην ευρύτερη περιοχή (Ελληνικό) τοποθετείται η αρχαία πόλη Θυρέα, μία από τις τέσσερις πόλεις της αρχαίας Κυνορίας. Εδώ έλαβε χώρα και ένα σπουδαίο γεγονός της Επανάστασης, η Β' Εθνοσυνέλευση των Ελλήνων, την άνοιξη του 1823, στο χώρο της Σχολής Καρυτσιώτη, όπου σήμερα στεγάζεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Άστρους. Σήμερα, το Άστρος έχει εξελιχθεί σε μία οργανωμένη κωμόπολη και αποτελεί οικονομικό και διοικητικό κέντρο της περιοχής, με δημόσιες υπηρεσίες, τράπεζες και βιοτεχνίες. Καρδιά του Άστρους είναι η κεντρική του πλατεία, όπου βρίσκονται τα περισσότερα καταστήματα και το δημαρχείο.


Σε απόσταση 3 χλμ. από το Αστρος, στην περιοχή της αρχαίας πόλης Εύας της Κυνουρίας και στο δρόμο για την Τρίπολη, βρίσκεται η έπαυλη του Ηρώδη του Αττικού. Στο σημείο αυτό βρέθηκαν ενδιαφέροντα ευρήματα που χρονολογούνται από τον 4ο π.Χ. αιώνα μέχρι και τον 2ο αιώνα μ.Χ. και φυλάσσονται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Αστρους.
Ο πάμπλουτος Τιβέριος Κλαύδιος Αττικός Ηρώδης (103-179 μ.Χ.) υπήρξε ρήτορας, φιλόσοφος και πολιτικός, αλλά και συλλέκτης έργων τέχνης. Την έπαυλή του στην Εύα, που ήταν κληροδότημα από τον πατέρα του, ο Ηρώδης ο Αττικός των εξωράισε με λουτρά, υδραγωγεία, αγάλματα και άλλα έργα τέχνης.

Το πλήθος και η ποιότητα των ευρημάτων δεν είναι άσχετα από το γεγονός ότι ο Ηρώδης υπήρξε συλλέκτης έργων τέχνης και είχε συγκεντρώσει στο κτιριακό συγκρότημα των 20.000 τ.μ. άφθονα καλλιτεχνήματα.
Στην απόφασή του να δημιουργήσει εκεί ένα είδος ιδιωτικού μουσείου ελληνικής τέχνης και καλλιτεχνικού ιδρύματος συντέλεσε προφανώς η γειτνίαση της έπαυλης με το ιερό του Πολεμοκράτη, το ήρεμο τοπίο και η εύφορη γη της ευρύτερης περιοχής.
Ακριβώς απέναντι από το χώρο της έπαυλης βρίσκεται η Μονή της Μεταμόρφωσης Λουκούς (12ος αιώνας), που είναι χτισμένη πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού του Πολεμοκράτη, ενώ σε μικρή απόσταση, στο δρόμο προς τον Αγιο Ανδρέα, βρίσκεται ο υγροβιότοπος του Μουστού.


Σε πολύ κοντινή απόσταση από το Άστρος (4 χλμ. ανατολικά) βρίσκεται το Παράλιο Άστρος, ένα από τα σημαντικότερα και δημοφιλέστερα θέρετρα της Αρκαδίας, με μια όμορφη και μεγάλη παραλία που φτάνει έως τον Άγιο Ανδρέα. Ο παραθαλάσσιος αυτός οικισμός είναι χτισμένος σε μια μικρή χερσόνησο, το "Νησί" των ντόπιων, με σχήμα αστεριού, στην οποία πιθανώς να οφείλεται και το όνομα της κωμόπολης.

Η μεγάλη αμμουδιά του Παράλιου Άστρους είναι «υπεύθυνη» για την τουριστική ανάπτυξη του οικισμού, με ό,τι καλό ή κακό αυτό συνεπάγεται. Πάντως τέλη της άνοιξης ή αρχές του καλοκαιριού, τα πράγματα είναι σίγουρα πιο «χαλαρά» και ως επισκέπτης μπορείς με άλλη διάθεση να ανηφορίσεις προς το κάστρο των Ζαφειροπουλαίων, που είναι χτισμένο πάνω στο λόφο Νησί και δεσπόζει στο Παράλιο Αστρος. Σε πρώτη φάση φαίνεται ότι χτίστηκε το 1256 μ.Χ. από ενετικά χέρια και συγκεκριμένα από τον πρίγκιπα Γουλιέλμο Βιλεαρδουίνο, αλλά τον 18ο αιώνα, οι τρεις αδελφοί Ζαφειρόπουλοι, εύποροι έμποροι στο εξωτερικό, ήρθαν στην ιδιαίτερη πατρίδα τους για να αγωνιστούν κατά των Τούρκων και συνέβαλαν στην αμυντική αναβάθμισή του.


Αφήνοντας πίσω μας το Aστρος, ακολουθούμε μια κατά κύριο λόγο παραλιακή, γεμάτη στροφές, διαδρομή που προσφέρει απολαυστική θέα προς τον Αργολικό κόλπο, το Πόρτο Χέλι, τις Σπέτσες και τη Σπετσοπούλα. Βραχώδης στο μεγαλύτερο μέρος της, η ακτογραμμή ανοίγει κατά διαστήματα τις αγκάλες της στους παραθεριστές προσφέροντας μικρότερες ή μεγαλύτερες παραλίες.

Η διαδρομή προς τον Τυρό είναι εντυπωσιακή. Δεξιά υψώνεται η οροσειρά του Πάρνωνα με τις απότομες βουνοπλαγιές με την πυκνή θαμνώδη βλάστηση και τις καλλιέργειες, ενώ αριστερά υπάρχουν γραφικοί ορμίσκοι, ο ένας μετά τον άλλο με όμορφες δαντελωτές ακρογιαλιές με ήρεμα και καθαρά νερά. Ο δρόμος περνάει δίπλα από τους μικρούς οικισμούς και τις ομώνυμες παραλίες Κρυονέρι (με βότσαλα), Τσέρφο και Άγιο Χριστόφορο στον όρμο Ζαρίτσι, που έχουν αρχίσει να αναπτύσσονται τουριστικά και διαθέτουν καταλύματα και ταβερνάκια. Στον όρμο Κρυνοερίου οι πηγές φτάνουν έως τη θάλασσα. Παλαιότερα, το νερό των πηγών μεταφερόταν με υδροφόρα σκάφη στις Σπέτσες. Επίσης στην περιοχή υπάρχει υποθαλάσσιο σπήλαιο που προσφέρεται για φωτογράφιση. Ελάχιστα πριν από τον Τυρό μάς υποδέχεται η πράσινη πλαγιά που καταλήγει στο Τηγάνι.


Ο Τυρός (21 χλμ. από το Άστρος) είναι ένα πανέμορφο τουριστικό κέντρο, χτισμένο στις πλαγιές του Πάρνωνα αλλά και στην παραλία, και περιλαμβάνει τους οικισμούς Άνω Τυρό στις πλαγιές του Πάρνωνα, Κάτω Τυρό λίγο χαμηλότερα και Παραλία Τυρού.

Φτάνοντας στον Τυρό (για την ακρίβεια στην Παραλία Τυρού - Σαπουνακαίικων), δεν χρειάζεται και πολλή φαντασία για να καταλάβεις ότι ο μεγάλος οικισμός που απλώνεται δίπλα στη θάλασσα είναι κομμένος και ραμμένος στα μέτρα των «οικογενειακών» διακοπών. Η παραλία εδώ προσφέρεται για να συνδυάσει κανείς έναν καφέ ή και κάτι παραπάνω με θέα στη θάλασσα -και πιθανόν με μια βουτιά. Δίπλα της βρίσκεται η παραλία του Λυγεριά. Αν τώρα το περιβάλλον του Τυρού σάς φανεί υπέρ το δέον κοσμοπολίτικο, μια βόλτα στα δρομάκια του Ανω Τυρού θα σας κάνει να νιώσετε διαφορετικά.


Μετά τον Τυρό χρειάζεται να αφήσουμε τον κεντρικό δρόμο και να στρίψουμε αριστερά για τον Κίσσακα, μια παραλία «στολισμένη» με κυπαρίσσια. Πιο νότια θα βρούμε την παραλία Λιβάδι, μπροστά από τον μικρό ομώνυμο ψαράδικο οικισμό, ενώ ακόμα νοτιότερα θα συναντήσουμε τη Σαμπατική με το γραφικό λιμανάκι της, ένα ακόμα από τα «ησυχαστήρια» που προσφέρει η αρκαδική ακτή.
Οι ψαράδικοι οικισμοί Σαμπατική και Λιβάδι με τις ψαροταβέρνες και το όμορφο φυσικό περιβάλλον, αλλά και η παραλία του Θιοπαύστου (ή Θεόπεφτου) με τα διάφανα γαλανά νερά και την όμορφη αμμουδιά, αποτελούν ιδανικό τόπο διακοπών και διαθέτουν ικανοποιητική τουριστική υποδομή.


Σε απόσταση 5 χλμ. βρίσκεται το Λεωνίδιο (ή Λενίδι). Αν νομίζετε ότι το Λεωνίδιο είναι παραθαλάσσιο, χάσατε. Αν και θα δείτε ότι ιστορικά έχει δώσει το στίγμα του ως ναυτική πολιτεία, απέχει από τη θάλασσα 4 χιλιόμετρα, αφήνοντας τη μικρή και γραφική Πλάκα με το λιμανάκι της να παίζει το ρόλο του επίνειου. Τα θερμοκήπια που απλώνονται κατά μήκος του χειμάρρου Δαφνώνα, παράλληλα με τον οποίο «κινείται» ο δρόμος από την παραλία μέχρι το Λεωνίδιο, μαρτυρούν ότι ο τόπος εδώ είναι εύφορος και δικαιολογούν την αρχαία ονομασία Πρασιαί. Αυτός είναι ο «Κήπος του Διονύσου», που φημίζεται -πλην των άλλων- για τις γευστικές μελιτζάνες του!

Το Λεωνίδιο (95 χλμ. από την Τρίπολη), η καρδιά και της Τσακωνιάς, είναι μία από τις πιο παλιές ναυτικές πολιτείες της Ελλάδας και έχει 3.165 κατοίκους (απογραφή 2001). Πάνω από το Λεωνίδιο ορθώνονται επιβλητικοί και θεόρατοι, οι εντυπωσιακοί κοκκινόβραχοι. Στην είσοδο του Λεωνίδιου, σε ύψωμα που δεσπόζει στην πόλη βρίσκονται τρεις παλιοί ανεμόμυλοι. Η επιβεβλημένη βόλτα με τα πόδια μέσα στο Λεωνίδιο αποκαλύπτει έναν τόπο που έχει κρατήσει «χρώμα». Τα τριακόσια παλιά αρχοντικά κάθε μεγέθους και κατάστασης παίζουν τον δικό τους ρόλο στη διαμόρφωση αυτής της εικόνας, αποτελώντας ταυτόχρονα ένδειξη της παλαιότερης οικονομικής ευημερίας της περιοχής. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν τα αρχοντικά του Τσικαλιώτη (1808), του Πολυτίμου (1816) και του Κατσικογιάννη (1807). Στο Λεωνίδιο μπορείτε επίσης να δείτε τη μητρόπολη της Παναγίας, την Αγία Αικατερίνη, την Αγία Κυριακή, την Παναγία Χατζαλιού, την εκκλησία των Ταξιαρχών και στην ευρύτερη περιοχή το μοναστήρι του Αγ. Νικολάου Σίντζας και το σπήλαιο του Διονύσου.
Χαρακτηριστικό προϊόν του Λεωνιδίου, η περίφημη τσακώνικη μελιτζάνα συγκαταλέγεται μεταξύ των ευρωπαϊκών προϊόντων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης. Με σχετική απόφαση της Ε.Ε. κατοχυρώθηκε στους παραγωγούς του Λεωνιδίου η αποκλειστικότητα της καλλιέργειας της συγκεκριμένης ποικιλίας μελιτζάνας, που χαρακτηρίζεται από τη γλυκιά της γεύση. Γνωστό για τη γεύση του είναι επίσης και το σχετικό παραδοσιακό γλυκό κουταλιού, το μελιτζανάκι.


Συνεχίζοντας τη διαδρομή σας προς τα νότια, μετά την Πλάκα συναντάτε τα Πούλιθρα, γραφικό παραθαλάσσιο παραθεριστικό χωριό, χτισμένο στις παρυφές του Πάρνωνα, με πέτρινα παραδοσιακά σπίτια. Το χωριό, πατρίδα του ποιητή Κώστα Ουράνη, βρίσκεται σε πανέμορφο φυσικό περιβάλλον, με πολύ πράσινο και συνδυάζει έξοχα το βουνό και τη θάλασσα. Στα Πούλιθρα θα βρείτε ενοικιαζόμενα καταλύματα, ταβέρνες, καφενεδάκια και ουζερί, τουριστικά καταστήματα, καθώς και μια όμορφη μεγάλη βοτσαλωτή παραλία. Στο τέλος της προκυμαίας, υπάρχει γραφικό λιμανάκι με ωραία θέα προς τη θάλασσα και τη γύρω περιοχή. Τα Πούλιθρα έχουν και τη μεγαλύτερη -μετά τον Τυρό των περίπου 2.000 κλινών- τουριστική υποδομή της περιοχής.


Μια ενδιαφέρουσα διαδρομή οδηγεί, ανεβαίνοντας στον Πάρνωνα, στο χωριό Πελετά και στα υπόλοιπα χωριά του οροπεδίου και από εκεί στη Λακωνία. Η ανάβαση δεν είναι ό,τι πιο εύκολο από οδηγικής πλευράς, καθώς οι «φουρκέτες» διαδέχονται η μία την άλλη, αλλά η θέα σε αποζημιώνει σε μεγάλο βαθμό για τον κόπο σου. Από τα Πελετά, αφού περάσετε τα χωριά Αμυγδαλιά και Πηγάδι, κατηφορίζοντας απολαμβάνετε από ψηλά την υπέροχη παραλία του Φωκιανού, περιοχή με παρθένα φυσική ομορφιά πνιγμένη στο πράσινο. Η θάλασσα είναι πεντακάθαρη και προσφέρεται για κολύμπι και για ψάρεμα.

Τσακωνιά
Τσακωνιά ονομάζεται το νοτιοανατολικό τμήμα της επαρχίας Κυνουρίας του νομού Αρκαδίας, το οποίο εκτείνεται από τις ανατολικές υπώρειες του Πάρνωνα έως τον Αργολικό κόλπο, έχοντας περίπου 30 χιλιόμετρα μήκος και 20 χιλιόμετρα πλάτος.
Στην Τσακωνιά ανήκουν, εκτός από τον Τυρό, ο Αγιος Ανδρέας, τα Σαπουνακαίικα, τα Μέλανα, ο Πραματευτής, μικροί συνοικισμοί, όπως η παραθαλάσσια Σαμπατική, και φυσικά το Λεωνίδιο, που θα σας υποδεχτεί με δίγλωσσες πινακίδες, στα ελληνικά και τα τσακώνικα (το Λεωνίδιο για τους ντόπιους λέγεται Αγιελίδης). Οι Τσάκωνες είναι (κατά μία εκδοχή) απόγονοι εκδωρισθέντων Λακώνων και φημίζονται ως ατίθασοι, υπερήφανοι, θαρραλέοι, αλλά επίσης παράξενοι και υπερβολικοί! Κάποιοι μάλιστα συσχετίζουν αυτά τα χαρακτηριστικά τους με το γεγονός ότι μετά τον εκχριστιανισμό τους, γύρω στο 800 μ.Χ., οι Τσάκωνες γέμισαν τον Πάρνωνα με μοναστήρια και δημιούργησαν το «μικρό Αγιο Ορος».


Από το Λεωνίδιο ξεκινά μια εξαιρετικά όμορφη διαδρομή, που περνώντας μέσα από το φαράγγι του Δαφνώνα καταλήγει μετά από 32 χιλιόμετρα στον χτισμένο σε υψόμετρο 1.150 Κοσμά, το τελευταίο χωριό της Αρκαδίας πριν από το νομό Λακωνίας.
Ο Κοσμάς είναι ένα από τα ομορφότερα χωριά της Πελοποννήσου. Η κεντρική πλατεία του χωριού, σκεπασμένη με τα 8 θεόρατα πλατάνια (που φυτεύτηκαν το 1883), με γραφικά καφενεία και ταβέρνες και με μαγευτική θέα προς τον Ταΰγετο, είναι πανέμορφη. Στο κέντρο της δεσπόζει η εκκλησία των Αγίων Αναργύρων. Πίσω από το ιερό της εκκλησίας βρίσκονται τρεις όμορφες κρήνες με τρεχούμενα νερά. Ο Κοσμάς είναι γνωστός για τη μαζική συμμετοχή των κατοίκων του στο δρόμο των «100 ημερών», που συνέδεσε το χωριό με το Λεωνίδιο και τη Σπάρτη, σπάζοντας τη γεωγραφική απομόνωσή του. Για να φτάσετε στον Κοσμά, θα χρειαστείτε το πολύ τρία τέταρτα της ώρας.


Στο 17ο χλμ. της διαδρομής Λεωνιδίου-Κοσμά, αφήνοντας πίσω σας το δρόμο που οδηγεί στο Παλαιοχώρι, στο φαράγγι του Δαφνώνα, βρίσκεται η Μονή Έλωνας (σήμερα γυναικεία), ένα από τα ομορφότερα και τα πλέον γνωστά μοναστήρια της Αρκαδίας, που ιδρύθηκε το 16ο αιώνα. Χτισμένη σ' έναν κάθετο και επιβλητικό κοκκινόβραχο στις απότομες πλαγιές του Πάρνωνα, η Μονή συναρπάζει τον επισκέπτη δίνοντας την εντύπωση ότι αιωρείται στο χάος. Η θέση της προσφέρει εξαιρετική θέα στη γύρω περιοχή.


ΠΩΣ ΠΑΜΕ
Στην Κυνουρία από Αθήνα θα έρθετε με αυτοκίνητο από την εθνική οδό Κορίνθου-Τρίπολης μέσω Αργους (έξοδος στον κόμβο Στέρνας). Το ταξίδι από Αθήνα για Άστρος διαρκεί περίπου 2 ώρες (169 χλμ.), για τον Τυρό 2½ (198 χλμ.) και για το Λεωνίδιο 3 ώρες (217 χλμ.). Από Τρίπολη προς Τυρό-Λεωνίδιο θα έρθετε μέσω Τεγέας-Κάτω Δολιανών-Άστρους. Το Παράλιο Αστρος απέχει 4 χλμ. από το (Μεσόγειο) Αστρος και 49 χλμ. από την Τρίπολη. Η διαδρομή Τρίπολη-Λεωνίδιο διαρκεί περίπου 1½ ώρα (95 χλμ.). Υπάρχουν καθημερινά δρομολόγια του ΚΤΕΛ (τηλ.210-5124910-11) από την Αθήνα για Άστρος, Τυρό και Λεωνίδιο. Κάποια από αυτά καταλήγουν στα Πούλιθρα.

ΔΙΑΜΟΝΗ


Astros Beach (τηλ.27550-52720, www.astroshotels.gr/astrosbeach).
Μοντέρνο, προσεγμένο ξενοδοχείο στην κεντρική πλατεία του Παράλιου Άστρους με θέα στο κάστρο ή στη θάλασσα. Από 70€ με πρωινό.


Dukes (τηλ. 27550-52764, 6979-545000, www.dukes-astros.gr)
Συγκρότημα αυτόνομων μεζονετών με πισίνα και κήπο στο Παράλιο Άστρος. Από 80€ με πρωινό για 4 άτομα.


Manto studios (τηλ.27570-41550, www.manto-studios.gr).
Ξενοδοχείο επιπλωμένων διαμερισμάτων στην παραλία Ζαρίτσι/Τυρός. Από 50€ με πρωινό.


Golden beach (τηλ.27570-41072, 6977-740757)
Ξενοδοχείο στην παραλία Τηγάνι/Τυρός. Aπό 40€ χωρίς πρωινό.


Costa-Rini (τηλ.27570-22273, 27570-22879).
Ενοικιαζόμενα δωμάτια (από 40€) και ξενοδοχείο (από 50€ το δίκλινο) στο Λεωνίδιο.


Αγρόκτημα (τηλ.27570-23244, www.agroktima.com).
Παραδοσιακός ξενώνας κοντά στην Πλάκα, αποτελούμενος από δέκα πέτρινα αγροτόσπιτα. Από 80 έως 90€ για 2-4 άτομα.


Τρούμπας (τηλ.27570-23660, 6934-620349, www.troumpasfamily.gr)
Ενοικιαζόμενα δωμάτια-διαμερίσματα στην Πλάκα.


Λιθόκτιστα (τηλ.210-8948769, 6937-823651, 6944-264971, www.lithoxtista.gr).
Παραδοσιακός ξενώνας με πετρόχτιστα δίπατα σπίτια στον Κοσμά.


Smyros Resort (τηλ.27570-51200, 6974-731805, www.smyrosresort.gr).
Πολυτελές ξενοδοχείο με παραδοσιακή αισθητική, άνετα δωμάτια και θέα στη θάλασσα, στα Πούλιθρα. Από 90€ το δίκλινο με πρωινό.


Βυζαντινόν (τηλ.27570-51220, 6945-248309, www.byzantinonhotel.gr).
Προσεγμένο πολυτελές ξενοδοχείο με παραδοσιακό χρώμα και θέα προς το Μυρτώο πέλαγος, στα Πούλιθρα. Από 80€ το δίκλινο με πρωινό.


Patelis (τηλ.27570-23106, 6936-730207, www.patelishotel.gr).
Ξενοδοχείο επιπλωμένων διαμερισμάτων 100 μ. από τη θάλασσα, στα Πούλιθρα. Από 55€ η γκαρσονιέρα για 2 άτομα.

ΦΑΓΗΤΟ

• Astros Beach (τηλ.27550-52720). Καλή ιταλική κουζίνα και πίτσα στο χέρι, στην κεντρική πλατεία του Παράλιου Αστρους.
• Η Λαγουδέρα (τηλ.27550-51414). Ψαροταβέρνα στο Παράλιο Αστρος, για φρέσκο ψάρι (δοκιμάστε κουτσομούρα) και ψαρόσουπα.
• Ο Τάσος (τηλ.27570-41726). Ταβέρνα στο Ζαρίτσι με ωραία ορεκτικά αλλά και κρεατικά.
• Το Ακρογιάλι (τηλ.27570-41860). Ταβέρνα στην Παραλία Τυρού με πολλούς μεζέδες (δοκιμάστε μελιτζάνα με σουτζουκάκι ή με τυρί, πιπεριές γεμιστές, ντοματοκεφτέδες κ.ά.).
• Το Κονάτσι (τηλ.27570-41321). Παραδοσιακή ταβέρνα στα Σαπουνακαίικα, με θέα στην παραλία Τυρού, για κρεατικά και σαλάτες (δοκιμάστε κιούρμπασι).
• Ο Μανωλέας (τηλ.27570-61092). Ταβέρνα με μεγάλη ποικιλία ορεκτικών, ψητά της ώρας και μαγειρευτά στο Λιβάδι.
• Μητρόπολη (τηλ.27570-29115). Ταβέρνα στο Λεωνίδιο για φαγητά κατσαρόλας, πιάτα της ώρας και ντόπιες πίτες.
• Εν Λεωνιδίω 1904 (τηλ.27570-22068). Εστιατόριο-πιτσαρία, για ιταλική κουζίνα (μακαρονάδα και πίτσα) στο Λεωνίδιο.
• Μαντείο (τηλ.27570-23100). Εστιατόριο-πιτσαρία για μακαρονάδες, πίτσες και κάποια κρεατικά στο Λεωνίδιο.
• Δελφίνια (τηλ.27570-23036). Ταβέρνα στην Πλάκα με σπεσιαλιτέ μελιτζάνα ιμάμ και μελιτζανοσαλάτα, κατσικάκι λεμονάτο, φρέσκο καλαμάρι, άφθονο μπαρμπούνι και μπακαλιάρο.
• Ταβέρνα του Ψαρά (τηλ.27570-22815). Στην Πλάκα, για φρέσκο ψάρι, πιάτα της ώρας και φαγητά με βάση την τοπική μελιτζάνα (μελιτζανοσαλάτα, μοσχαράκι με μελιτζάνα κ.ά.)
• Ευκάλυπτος (τηλ.27570-23150). Γραφική ταβέρνα στην Πλάκα, για φρέσκο ψάρι, αλλά και μουσακά.
• Μυρτώο (τηλ.27570-51339, 6972-055599). Ταβέρνα στα Πούλιθρα με ιδιαίτερες σαλάτες, μαγειρευτά με ντόπια υλικά, vegetarian μουσακά, φρέσκα ψάρια και γαριδομακαρονάδα.
• Ζάβαλης (τηλ.27570-51341). Ταβέρνα στα Πούλιθρα, στην παραλία, με νόστιμα μαγειρευτά και όχι μόνο.
• Smyros Resort (τηλ.27570-51200). Εστιατόριο στα Πούλιθρα για κόκορα, φασιανό, λαγό, πέρδικα και αστακό. Κελάρι με 12.000 μπουκάλια!