Η δολοφονία του Τζέσε Τζέιμς από τον δειλό Ρόμπερτ Φορντ

[ΠΛΑΤΩΝ]

Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΤΣΕΣΕ ΤΖΕΪΜΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΔΕΙΛΟ ΡΟΜΠΕΡΤ ΦΟΡΝΤ
Γουέστερν
Σκηνοθεσία: Αντριου Ντόμινικ
Ερμηνεία: Μπραντ Πιτ, Κέισι Αφλεκ, Σαμ Ρόκγουελ.
Διάρκεια: 155'

Η «Δολοφονία του Τζέσε Τζέιμς από τον δειλό Ρόμπερτ Φορντ» είναι μια ήρεμη ταινία για την Αμερική μέσα από τους μύθους της και για την αντιφατική και ενίοτε άγρια φύση του ανθρώπου.
Οι εικόνες της κυλούν αργά σαν μικρές λυρικές φράσεις μιας ελεγείας για ένα χαμένο παράδεισο και οι δύο βασικοί ήρωές της είναι άτομα καταδικασμένα σε μια τυραννική σχέση εξάρτησης.


Η ταινία αρχίζει με αφήγηση οφ σαν ένα όνειρο, αλλά και σαν παραμύθι για μια ξεχασμένη εποχή και για έναν άνθρωπο που απέκτησε φήμη ήρωα χάρη στα φτηνά αναγνώσματα τσέπης, από τα χρόνια που μεσουρανούσε ληστεύοντας τράπεζες και τρένα στην περιοχή του Μιζούρι.

Στα μεσοδιαστήματα της δράσης και των επιμέρους δραματουργικών κύκλων οι εικόνες είναι θαμπές στις άκρες και διαυγείς στο κέντρο. Τονίζουν την πρόθεση του σκηνοθέτη Αντριου Ντόμινικ να ψάξει την αλήθεια για τον ήρωα και τον δειλό φονιά του, κοιτώντας άλλοτε την πραγματικότητα σαν φωτογράφος μέσα από τον φακό και άλλοτε τον μύθο σαν θεατής μαγεμένος από τις σκιές ενός καλειδοσκόπιου.


Η προσέγγιση του διασημότερου μύθου της Αγριας Δύσης είναι υποδειγματική. Ο Νεοζηλανδός Ντόμινικ ανατέμνει ρεαλιστικά την εποχή,ενώ παράλληλα εργάζεται μεθοδικά πάνω στο πορτρέτο του Τζέσε Τζέιμς και του «υπηρέτη» του (και δολοφόνου του) Ρόμπερτ Φορντ, ξύνοντας τις επιστρώσεις του μύθου γύρω από το πρόσωπό του.
Το ψυχολογικό δράμα που κλιμακώνει είναι πυκνό και εδραιώνεται στις άριστες ερμηνείες του Μπραντ Πιτ και του νεαρού Κέισι Αφλεκ.


Το γουέστερν, που αποτελεί μια από τις συνιστώσες της ταινίας, απομακρύνεται από γνώριμα κλισέ και κυρίως από τη δράση για να 'ρθει άλλοτε στα μέτρα μιας ρεαλιστικής ταινίας γύρω από την Αγρια Δύση στα χρόνια που ακολούθησαν τον αμερικανικό εμφύλιο και άλλοτε στα μέτρα μιας βιβλικής παραβολής γύρω από το καλό και το κακό τα οποία συνυπάρχουν στην ανθρώπινη φύση.


Ο αδίστακτος φονιάς γίνεται άγιος (ο Τζέσε Τζέιμς «σκηνοθετεί» τον θάνατό του επισφραγίζοντας με τραγικό τρόπο τον μύθο που έχει ήδη φτιαχτεί γύρω του) και ο καλός μαθητής (ο «υπηρέτης» Ρόμπερτ Φορντ) μεταμορφώνεται σε Ιούδα.
Παράλληλα, στο ρεαλιστικό επίπεδο της ταινίας παρακολουθούμε το αδιέξοδο ενός αναχρονιστικού αντιήρωα.
Στο λυκαυγές της νέας εποχής και τάξης πραγμάτων, η συμμορία των αδελφών Τζέιμς διαλύεται και τα δυο αδέλφια τραβούν ο καθένας τον δρόμο του.
Ο μεγάλος αδελφός, ο λογικός Φρανκ, εγκαταλείπει τον μύθο του και χάνεται σε μια απρόσωπη νέα πόλη.


Ο μικρός αδελφός, ο παράφρονας Τζέσε, επιλέγει να ζει σαν το φάντασμα μιας άλλης εποχής (δεν είναι τυχαίος ο τρόπος που ο Ντόμινικ σκηνοθετεί τα δυο αδέλφια απέναντι στον Ρόμπερτ Φορντ στην πρώτη σεκάνς της ταινίας). Είναι αξιοσημείωτες οι αντιστοιχίες ανάμεσα στο φυσικό τοπίο (η εξαιρετική φωτογραφία του Ρότζερ Ντίκινς συνθέτει κάδρα που θυμίζουν ιμπρεσιονιστές ζωγράφους) και στην ανθρώπινη φύση, καθώς ο Ντόμινικ σχολιάζει πόσο δυσδιάκριτη είναι η ιστορική μνήμη της Αμερικής πίσω από τους μύθους της, τους οποίους συντηρεί και μεγεθύνει η τέχνη της αναπαράστασης (στην ταινία γίνεται αναφορά στο θέατρο, όπου αναπαριστάται η δολοφονία του Τζέσε Τζέιμς).


Πολλοί απόρησαν με τον περιγραφικό τίτλο της ταινίας δυσανασχετώντας για την αποκάλυψη του τέλους. Ο Τζέσε Τζέιμς σκοτώνεται από τον δειλό Ρόμπερτ Φορντ. Αυτό είναι σίγουρο. Όμως το ζουμί δεν είναι εκεί. Όλο το “παιχνίδι” παίζεται στον ψυχολογικό τομέα. Και δεν είναι ο χαρακτήρας του Τζέσε Τζέιμς που έχει το πραγματικό ενδιαφέρον αλλά του Φορντ, του οποίου ο θαυμασμός για τον αρχηγό του αρχίζει να μετατρέπεται σε φθόνο και οργή που θα οπλίσουν το χέρι του. Μια αλληγορία που άνετα μπορεί να μεταφερθεί σε οποιαδήποτε σύγχρονη ιστορία και μια ταινία που απευθύνεται στους λάτρεις του νεογουέστερν τύπου “Proposition” και στους υποψιασμένους σινεφίλ που θέλουν να δουν ένα αργό δράμα. Όσοι νομίζουν ότι πρόκειται για ένα περιπετειώδες γουέστερν και τρέξουν να το δουν για τον γόη Μπραντ Πιτ έχασαν… Όπως και στη “Βαβέλ” ο Πιτ τσαλακώνει πλήρως την εικόνα του δίνοντας μια μοναδική ερμηνεία αλλά ο πραγματικός νικητής είναι ο Κέισι Άφλεκ.
Η μουσική της ταινίας είναι φανταστική (Nick Cave). Η ταινία έφυγε με το πρώτο βραβείο από την Ένωση Κριτικών του Σαν Φρανσίσκο και ο Casey Affleck έχει κατακτήσει τρεις αντίστοιχες ενώσεις. Μην ξεχνάμε και τη νίκη του Brad Pitt στο φεστιβάλ της Βενετίας.

Βαθμολογία
Καθημερινή: 4
Cine.gr: 4
Athens Voice: 4
Ελευθεροτυπία: 5
Αθηνόραμα: 3,5
Περιοδικό Σινεμά: 3,5
Cinemad: 3