Άγριο Βελούδο

[ΠΛΑΤΩΝ]

ΑΓΡΙΟ ΒΕΛΟΥΔΟ
Συγγραφέας: Μαρία Κουγιουμτζή
Εκδόσεις Καστανιώτη
Σελίδες: 208
Τιμή: 11-15€

Το Άγριο βελούδο, το πρώτο βιβλίο της Μαρίας Κουγιουμτζή (αδελφή του Σταύρου Κουγιουμτζή), περιλαμβάνει 27 σύντομα διηγήματα που αγκαλιάζουν την τρυφερότητα με τη σκληρότητα. Εδώ συνυπάρχει το απαλό με το τραχύ· το τολμηρό με το αθώο. Είναι η δίψα της ψυχής να ζήσει μέσα στο σώμα αλλά και πέρα από αυτό. Η ιεροτελεστία του εγκλήματος. Eίναι ο έρωτας, η τρέλα και η εκδίκηση. Η μέθη της παραβατικότητας.
Πριν από αυτό το βιβλίο, στα χρόνια που πέρασαν, η Κουγιουμτζή αρκέστηκε να δημοσιεύσει σε λογοτεχνικά περιοδικά επτά από τα διηγήματα της συλλογής της και μερικά ακόμη, καθώς και λιγοστά ποιήματά της. Ίσως, λοιπόν, η εγκράτεια της δημοσιότητας και η όψιμη εμφάνιση αποφέρουν το όφελος της τελικής συγκομιδής: αντί της ποσότητας η ποιότητα.


Στα διηγήματα της Μαρίας Κουγιουμτζή αποκαλύπτεται η ερωτική και άφθαρτη όψη της ζωής. Παρέες νεαρών φρικιών ζουν άγρια τον βίαιο έρωτα ανάμεσα σε ομοφυλόφιλους και τραβεστί («Άγριο βελούδο»)· μια ηλικιωμένη γυναίκα αυτοκτονεί σε οίκο ευγηρίας («Το φόρεμα»)· ένας αστυνομικός δολοφονεί κτηνωδώς μια αλλοδαπή που δεν δέχθηκε να την ταπεινώσει («Πες ναι»)· ένα μικρό πάμπτωχο κορίτσι που λέει τα κάλαντα τα Χριστούγεννα του 1952 βρίσκει τη θαλπωρή και δέχεται πλήθος δώρα από μιαν άγνωστη γυναίκα επειδή το κορίτσι μοιάζει πολύ με τη πεθαμένη μικρή κόρη της γυναίκας («Στον ασβέστη»).
Από την παραπάνω σύνοψη του θεματικού πυρήνα μερικών από τα διηγήματα της Κουγιουμτζή ο αναγνώστης σχηματίζει την εντύπωση ότι πρόκειται ως επί το πλείστον για ηθογραφικής στόχευσης κείμενα που αποτυπώνουν νατουραλιστικές όψεις της σύγχρονης ιδίως κοινωνίας και χαρακτηρίζονται από μια τάση προς το ακραίο ή και το νοσηρό στοιχείο.

Πράγματι, το ηθογραφικό περιεχόμενο, η νατουραλιστική τεχνοτροπία και η νοσηρότητα υπάρχουν στα διηγήματα της Κουγιουμτζή, αποτελούν όμως την εξωτερική όψη τους.
Όπως και οι περισσότεροι ήρωες των γραπτών της, κρινόμενοι με γνώμονα το κοινωνικό περιβάλλον όπου κινούνται, μπορούν να χαρακτηριστούν πρόσωπα διάφορων περιθωριακών χώρων: τρελοί, πόρνες, πάμφτωχοι, άρρωστοι υπερήλικες κ.λπ.


Σημασία, λοιπόν, έχει ο τρόπος που η Κουγιουμτζή χειρίζεται αυτό το εκ πρώτης όψεως όχι μόνο κοινότοπο αλλά και πολυχρησιμοποιημένο στη σύγχρονη πεζογραφία υλικό της πραγματικότητας. Η υψηλή αξία των διηγημάτων της έγκειται καταρχάς στην κατοχή μιας στέρεης αφηγηματικής τεχνικής, σχεδόν απροσδόκητης για μια πρωτοεμφανιζόμενη με βιβλίο συγγραφέα. Βασικός συντελεστής αυτής της τεχνικής είναι ότι η Κουγιουμτζή παρέκαμψε την πεπατημένη οδό να αφηγηθεί ιστορίες με λιγότερο ή περισσότερο συγκαλυμμένο αυτοβιογραφικό πυρήνα. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι λιγότερες ή περισσότερες από τις αφηγούμενες ιστορίες ανάγονται στον χώρο των προσωπικών της εμπειριών, οι εμπειρίες αυτές αφομοιώνονται πλήρως κι εντέλει απαλείφονται μέσα στον κόσμο της μυθοπλασίας. Με άλλα λόγια, η Κουγιουμτζή επέλεξε ορθά είτε ο λόγος να ανατεθεί πρωτοπρόσωπος σε αρκετούς από τους ποικίλους και ετερόκλητους χαρακτήρες των κειμένων της είτε η τριτοπρόσωπη αφήγηση να περιστραφεί γύρω από τις ιστορίες αρκετών άλλων, επίσης ανομοιογενών προσώπων.