Μονεμβασία

ΠΛΑΤΩΝ · 24-04-10, 19:12

Σκαρφαλωμένη σ' έναν απόκρημνο βράχο, που θαρρείς πως κόπηκε κάθετα από κάποιο υπερφυσικό μαχαίρι, συναντάμε αγέρωχη και επιβλητική τη Μονεμβασία, μια από τις εντυπωσιακότερες μεσαιωνικές καστροπολιτείες της Ελλάδας. Πλακόστρωτα δρομάκια, βυζαντινές εκκλησίες, αρχοντικά, περάσματα με ψηλές καμάρες κι ένα κάστρο που αντιστέκεται στο χρόνο - καθένα ξεχωριστά και στο σύνολό τους γοητεύουν με την πρώτη ματιά τον επισκέπτη. Αυτό εξηγεί και την τουριστική έκρηξη των τελευταίων 30 χρόνων, που καλύπτει όλες τις εποχές του χρόνου και κινείται με απόλυτο σεβασμό στην παράδοση, καθώς η Μονεμβασία έχει κηρυχτεί αρχαιολογικό μνημείο.

''Γιβραλτάρ'' της Ελλάδας
Έτσι έχει χαρακτηριστεί ο επιβλητικός, απόκρημνοος και απροσπέλαστος βράχος στον οποίο είναι χτισμένη η πόλη. Έχει ύψος 300 μ. και η περίμετρός του είναι 3.600 μ. Είναι ξερός, κοκκινωπός, με σχετικά επίπεδη κορυφή και απότομες -σχεδόν κάθετες- πλαγιές. Κατά την αρχαιότητα ο βράχος αποτελούσε χερσόνησο, η οποία αποκόπηκε από την ξηρά λόγω του σεισμού του 375 μ.Χ. Σήμερα συνδέεται με τη στεριά με γέφυρα μήκους 130 μ. Η μεσαιωνική πόλη καταλαμβάνει τη νοτιοανατολική πλευρά του βράχου.

Η ονομασία Μονεμβασία ή Μονεμβασιά (παλιότερα και Μονομπασιά) οφείλεται στο γεγονός ότι η είσοδος στην καστροπολιτεία εξασφαλίζεται από μία και "μόνη έμβαση'': τη γέφυρα.
Το ίδιο γεγονός υποδηλώνουν και τα περισσότερα από τα άλλα ονόματα με τα οποία ήταν γνωστή η πόλη. Στο ''Χρονικόν του Μορέως'' αναφέρεται ως ''Βουνί''. Οι Δυτικοί (Φράγκοι και Ενετοί) την έλεγαν ''Μαλβουαζί'' (Malvoisie) ή ''Μαλβάζια'' (Malvasia) και ''Νάπολι ντι Μαλβάζια'' (Napoli di Malvasia). Οι Αρβανίτες την αποκαλούσαν ''Βαρούσι'' (κάστρο) ενώ οι Τούρκοι ''Μενεξέ καλεσί'' και ''Περουζέ'' (κάστρο των λουλουδιών).

Ο 6ος αι. μ.Χ. θεωρείται απαρχή της ανθρώπινης παρουσίας στο βράχο της Μονεμβασίας. Προηγουμένως η θέση ήταν ακατοίκητη. Το κυριότερο κέντρο της περιοχής βρισκόταν 6 χλμ. βόρεια της Μονεμβασίας, στη θέση Καστράκι ή Παλαιά Μονεμβασία. Εκεί έχουν εντοπιστεί νεολιθικοί οικισμοί, ενώ αργότερα άκμασε η Επίδαυρος Λιμηρά.
Για τους κατοπινούς χρόνους είναι πολύτιμες οι αναφορές του Στράβωνα, του Πτολεμαίου και του Παυσανία, ο οποίος επισκέφτηκε την περιοχή στα μέσα του 2ου αι. μ.Χ. Σύμφωνα με αυτές, η χερσόνησος της Μονεμβασίας ταυτίζεται με τη Μινώα Άκρα της εποχής του χαλκού και μάλλον αποτελούσε οχυρή θέση των Μινωιτών στα χρόνια της κρητικής θαλασσοκρατορίας.

Κατά τον 6ο αι. μ.Χ. (κυρίως το 566-567), επί αυτοκράτορα Μαυρίκιου, πολλοί κάτοικοι της λακωνικής ενδοχώρας εγκατέλειψαν τις περιοχές τους αναζητώντας ασφάλεια στο βράχο της Μονεμβασίας, καθώς οι βαρβαρικές επιδρομές γίνονταν ολοένα και πιο συχνές. Η γεωγραφική θέση της πόλης την κατέστησε απόρθητη και έστρεψε γρήγορα τους κατοίκους της προς τη ναυτιλία και το εμπόριο, εξασφαλίζοντας έτσι διαρκή ανοδική πορεία.
Κατά το 10ο αι. αρχίζει να διαμορφώνεται η Κάτω Πόλη, η οποία στη συνέχεια θα τειχιστεί. Μετά την ανάκτηση της Κρήτης από τους Άραβες (961) η πόλη θα εξελιχθεί σε αξιόλογη ναυτική δύναμη και σημαντικό στρατιωτικό-εμπορικό κέντρο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Σε αυτό συνέβαλαν και τα προνόμια που άρχισαν να της παραχωρούν οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου.

Το 1147 οι Μονεμβασιώτες απέκρουσαν επιδρομή των Νορμανδών του βασιλιά της Σικελίας Ρογήρου Γ'. Εκατό χρόνια αργότερα, ο Φράγκος ηγεμόνας του πριγκιπάτου της Αχαΐας Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος την πολιόρκησε επί 3 χρόνια, μέχρι που οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να παραδοθούν, το 1249, λόγω της πείνας.
Το 1262, μετά τη μάχη της Πελαγονίας, η Μονεμβασία περιήλθε και πάλι στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Το 1292 λεηλατήθηκε από τον Καταλανό ναύαρχο Ρογήρο ντε Λούρια.

Στην πόλη, που ήταν το μοναδικό λιμάνι του Δεσποτάτου του Μυστρά μετά την ίδρυσή του (1348), θα συνεχίσουν να παραχωρούνται νέα προνόμια από τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες, με πιο χαρακτηριστικές τις περιπτώσεις των Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου και Μανουήλ.
Οι εσωτερικές έριδες θα έχουν ως συνέπεια, το 1395, μια ολιγόμηνη τουρκική κυριαρχία, ενώ από το 1419 ως το 1431 η πόλη θα γνωρίσει σύντομη περίοδο ενετικής κατοχής.

Μετά την κατάκτηση του Δεσποτάτου του Μυστρά από τους Τούρκους (1460), η πόλη περιήλθε προσωρινά στον έλεγχο του πάπα Πίου Β', για να παραχωρηθεί το 1464 στους Ενετούς.
Σχεδόν 9 δεκαετίες κράτησε η περίοδος της πρώτης ενετικής κυριαρχίας. Κατά τη διάρκειά της, η πόλη αναπτύχθηκε σημαντικά και ενίσχυσε το στρατηγικό και εμπορικό της ρόλο. Επισκευάστηκαν τα τείχη, κατασκευάστηκε η πέτρινη γέφυρα, χτίστηκαν δημόσια κτήρια, ενώ παράλληλα αυξήθηκε και ο πληθυσμός της.
Το 1540 οι Ενετοί παραδίδουν την πόλη μαζί με το Ναύπλιο στους Τούρκους. Οι κάτοικοί της μεταναστεύουν ομαδικά στις ενετοκρατούμενες κτήσεις και περιοχές (Κρήτη, Επτάνησα, Βενετία) για να αποφύγουν τον τουρκικό ζυγό. Οι Τούρκοι μετατρέπουν τις εκκλησίες σε τζαμιά και ενισχύουν τις οχυρώσεις, ωστόσο η πόλη παρακμάζει και η Πάνω Πόλη αρχίζει σταδιακά να ερημώνεται.
Το 1690, μετά από τριετή πολιορκία, η Μονεμβασία παραδόθηκε και πάλι στους Ενετούς του Μοροζίνι (δεύτερη περίοδος Ενετοκρατίας), αλλά το 1715 οι Τούρκοι θα την ανακαταλάβουν. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης περιόδου της Τουρκοκρατίας, το ελληνικό στοιχείο σχεδόν εξαφανίστηκε από την πόλη. Στις αρχές του 19ου αι. μόνο 5 ελληνικές οικογένειες κατοικούσαν πλέον στη Μονεμβασία.

Το 1821, ελάχιστες μέρες μετά την κήρυξη της επανάστασης (28 Μαρτίου 1821), άρχισε η πολιορκία της Μονεμβασίας από Μανιάτες (από τη στεριά) και Σπετσιώτες (από τη θάλασσα). Στις 23 Ιουνίου 1821 η πόλη παραδίδεται στους Έλληνες και οι έγκλειστοι εκτελούνται.
Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, αν και παρέμενε μεγάλο λακωνικό λιμάνι, σταδιακά φυλλορροούσε από κατοίκους. Τον 20ό αιώνα μετανάστευαν σιγά-σιγά μακρύτερα: Αμερική, Αυστραλία, Καναδά. Μετά τον πόλεμο η πόλη σχεδόν εγκαταλείφθηκε.
Η Μονεμβασιά αναπτύσσεται μετά τη δεκαετία του '80 και γίνεται σπουδαίος τουριστικός προορισμός. Ανάπτυξη που στηρίζεται εξ ολοκλήρου με ιδιωτικά χρήματα. Από το Κάστρο συντηρείται σήμερα ο οικονομικός ιστός της περιοχής: οικοδόμοι, τεχνίτες κάθε είδους, αγρότες, ταβέρνες, υπηρεσίες... Οι μηχανικοί που εργάστηκαν εδώ πρόσεξαν το χώρο. Σπίτια τριώροφα με πωρόλιθο και μαυρόπετρα, θόλοι στα καλντερίμια (οι «δρομικές»), στέρνες, μπαλκονάκια, σκαλιστά διακοσμητικά των Βενετών, κάποια νεοκλασικά σπίτια από τον 19ο αιώνα - να ένα γρήγορο σκίτσο του οικισμού. Σήμερα στο Κάστρο δεν υπάρχουν μόνιμοι κάτοικοι: μόνο περίπου 160 σπίτια, από τα οποία 40 νόμιμοι ξενώνες. Και γίνονται ολοένα και περισσότεροι.

Η Μεγάλη Πύλη
Η είσοδος στην Κάτω Πόλη γίνεται από τη δυτική πλευρά, από την καραμοσκέπαστη και επιβλητική Μεγάλη Πύλη, που βρίσκεται περίπου στο μέσο του δυτικού τείχους.
Η Μεγάλη Πύλη ''ανοίγει'' σε στενό ελικοειδές πέρασμα, μετά το οποίο μπαίνουμε στην πόλη.
Στα δεξιά της εισόδου βρίσκεται μια σκοτεινή αίθουσα, στην οποία έμεναν οι φρουροί.
Η πύλη χτίστηκε κατά την πρώτη περίοδο της τουρκικής κατοχής (1540-1690) και πήρε την τελική της μορφή από τους Ενετούς, την περίοδο 1690-1715.

Πάνω από τη στοά της πύλης, συναντάμε το κτήριο στο οποίο έμεινε ο Ενετός δόγης Φραγκίσκος Μοροζίνι, το 1693, ενώ αριστερά της τα σκαλοπάτια οδηγούν στο σπίτι του Γιάννη Ρίτσου. Στην αυλή του λιτού διώροφου υπάρχει προτομή του ποιητή.

Κάτω Πόλη
Αμέσως μετά την κεντρική πύλη, ξεκινά ο κύριος πλακόστρωτος δρόμος της Κάτω Πόλης, ένας δρόμος γεμάτος χρώμα και ζωντάνια.
Έχει μήκος περίπου 500 μ., οδηγεί στην κεντρική πλατεία με την εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού και καταλήγει στην ανατολική πύλη.
Ο δρόμος ταυτίζεται με τη βυζαντινή ''μέση οδό'' και αποτελούσε την αγορά της πόλης. Οι Ενετοί τον αποκαλούσαν ''φόρο'' (από το forum) και οι Τούρκοι ''παζάρι''. Δεξιά και αριστερά του βρίσκονταν τα εμπορικά καταστήματα και οι βιοτεχνίες.
Ο ανηφορικός αυτός δρόμος, με τις χαρακτηριστικές καμαροσκέπαστες εισόδους των καταστημάτων, διατηρεί και σήμερα αυτή τη φυσιογνωμία.
Εδώ συγκεντρώνονται τα κομψά καταστήματα, τα καφενεία και οι ταβέρνες του κάστρου, εδώ συναντά κανείς τους περισσότερους επισκέπτες της πόλης.

Ανεβαίνοντας το δρόμο της αγοράς, φτάνουμε στην κεντρική πλατεία, την ''πλατεία τζαμί'', στην οποία μπαίνουμε κατεβαίνοντας λίγα σκαλοπάτια. Απο την πλατεία, στην οποία κυριαρχεί το επιβλητικό καμπαναριό του Ελκόμενου, το μάτι μας μπορεί να περιπλανηθεί στη θάλασσα, τον οικισμό και τα τείχη.
Η Μητρόπολη (Ελκόμενος Χριστός) είναι μεγάλη τρίκλιτη βασιλική με τρούλο, μήκους 40 μ. και πλάτους 26 μ. Χτίστηκε πιθανότατα παράλληλα με την ίδρυση της πόλης κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο και είναι η παλαιότερη εκκλησία του κάστρου.
Λένε πως υπάρχουν 40 εκκλησίες στη Μονεμβασιά, αλλά οι πιο πολλές είναι ερειπωμένες, μόνο 5 λειτουργούνται. Πάνω από τις κεραμιδένιες στέγες ξεχωρίζει ο σταχτής τρούλος της Μυρτιδιώτισσας, η Χρυσαφίτισσα και ο Αγιος Νικόλαος με την τριγωνική αψίδα στην είσοδο (παλιό σχολείο του Γιάννη Ρίτσου).

Αρχαιολογική Συλλογή Μονεμβασίας
Το μοναδικό κτίριο όπου στεγάζεται ήταν πρώην ναός, τζαμί, μονή καπουτσίνων, πάλι τζαμί, φυλακές, το θρυλικό καφενείο του Μπόμπου και σήμερα μουσείο!
Η Αρχαιολογική Συλλογή Μονεμβασίας περιλαμβάνει εκθέματα που θα σας κατατοπίσουν για το δημόσιο και ιδιωτικό βίο των κατοίκων της Μονεμβασίας. Εδώ μπορείτε επίσης να προμηθευτείτε ενημερωτικά φυλλάδια για την ιστορία του οικισμού. Με τη βοήθεια του χάρτη που έχει αναρτηθεί στο κέντρο της αίθουσας, στον οποίο μνημονεύονται τα κυριότερα μνημεία και υπάρχουν προτεινόμενες διαδρομές, θα μπορέσετε να σχεδιάσετε καλύτερα την περιήγησή σας.

Αξίζει τον κόπο να περιπλανηθείτε στην περιοχή νοτιοδυτικά του Ελκόμενου Χριστού και παράλληλα με τη θάλασσα.
Η διαδρομή είναι υπέροχη και το καλό είναι ότι συνήθως δεν έχει κόσμο. Έτσι μπορείτε να απολαύσετε τη θέα με την ησυχία σας και να βγάλετε και καταπληκτικές φωτογραφίες, όπως την παραπάνω.

Δίπλα στο παραθαλάσσιο τείχος βρίσκεται η μικρή πλατεία της ''δώθε τάπιας'', στη δυτική πλευρά της οποίας υψώνεται ένα εξαιρετικό αρχοντικό, η οικία Στελλάκη. Πρόκειται για διώροφο οίκημα, με ενετικό οικόσημο στην πρόσοψη, που πήρε την τελική του μορφή κατά τη δεύτερη Ενετοκρατία.

Άνω Πόλη
Η Πάνω Πόλη (ή Γουλάς), η θέση που φιλοξένησε τους πρώτους κατοίκους της, αναπτύχθηκε στο κεκλιμένο πλάτωμα που υπάρχει στην κορυφή του βράχου. Κατά την περίοδο της ακμής της Μονεμβασίας, αποτελούσε χώρο κατοικίας των πλουσίων, στρατιωτικών και αριστοκρατικών οικογενειών, χωρίς εμπορικές δραστηριότητες, σήμερα όμως είναι γεμάτη ερείπια. Έπαψε ουσιαστικά να είναι πόλη το 1690. Το μόνο διατηρημένο κτήριο είναι η Αγία Σοφία.

Η μοναδική πρόσβαση προς την Πάνω Πόλη γίνεται από τις λεγόμενες ''βόλτες'', το λιθόστρωτο ελικοειδή ανηφορικό δρόμο με τις 10 στροφές και τα φαρδιά σκαλοπάτια.
Η θέα κατά τη διάρκεια της διαδρομής αλλά και από την Άνω Πόλη είναι υπέροχη (φαίνεται κι απ' τις φωτογραφίες).
Τι να πεις που δεν έχει ειπωθεί για τη Μονεμβασιά; Τα χρώματα, οι μνήμες, η ατμόσφαιρα, η αρχιτεκτονική, το τοπίο; Η Αγία Σοφία φυλάει τη βυζαντινή της λάμψη ψηλά στην κορφή, πάνω από τους γκρεμούς. Ο πελαγίσιος αέρας φυσάει μαλακά από τις ζεστές αμμουδιές της Επιδαύρου Λιμηράς. Ο κάβος Κρεμμύδι, το Καμήλι νοτιότερα, το άσπρο ξωκλήσι του Αγίου Φωκά πάνω στο κύμα... Αυτό το κάστρο φτιάχτηκε για να αντέχει…

Μετάβαση
Η Μονεμβασιά απέχει 95 χλμ. από τη Σπάρτη και 320 χλμ. από την Αθήνα. ΚΤΕΛ Λακωνίας: Τηλ. 27310-26485.

Φαγητό
Κλασικές εδώ και πολλά πολλά χρόνια επιλογές είναι οι τρεις ταβέρνες που λειτουργούν μέσα στο Κάστρο: το Κανόνι, η Μαριάνθη και η θρυλική Ματούλα.
Σε όλες θα βρείτε ωραία μαγειρευτά και νόστιμους μεζέδες. Εξω από το Κάστρο διαλέξτε την Τράτα του Νεκτάριου Γιανναράκη για φρέσκο ψάρι (σπουδαία μπαρμπούνια, μαριδάκι, μπακαλιαράκια, χταπόδια, μύδια, γαρίδες κ.λπ.), χόρτα και άλλα, με θέα στο βράχο.
Αλλιώς περάστε από το εξοχικό μας να σας φιλέξουμε (η Εύη είναι από τη Μονεμβασιά κι έχουμε σπίτι εκεί όπου αράζουμε συχνά-πυκνά). Έχουμε κι ωραία θέα!

Αγορές
Μη φύγετε χωρίς να δοκιμάσετε και να αγοράσετε τα περίφημα αμυγδαλωτά της Μονεμβασιάς «Μορέως Ηδιστα». Στο Κάστρο θα βρείτε τα ωραία χειροποίητα κοσμήματα της Τασίας Λιβιεράτου (εμπνευσμένα από φιγούρες και μοτίβα μνημείων της Μονεμβασιάς). Να δείτε και το μικρούλι μουσείο αργυροχρυσοχοΐας στο υπόγειο. Παραδίπλα, στο Κελάρι, θα βρείτε τοπικά προϊόντα, μέλι, κρασί, λάδι, μαρμελάδες, γλυκά κ.λπ.

Χρήσιμα τηλέφωνα
Δήμος Μονεμβασιάς: 27320-61222
Λιμεναρχείο: 27320-61266
Αγροτικό Ιατρείο: 27320-61204
Αστυνομία: 27320-61210

Σας περιμένουμε!

Egw · 25-04-10, 15:33

Πήγα πρώτη φορά πρόπερσι, και παρόλο που ήταν από τις χειρότερες εποχές του χρόνου να την επισκεφτεί κανείς (Ιούλιος) και στο κάστρο σκαρφάλωσα αργά το πρωί, αφού μέναμε Νεάπολη, πολύ μου άρεσε. Φαντάζομαι πόσο ωραία θα είναι μια ανοιξιάτικη μέρα και πόσο εντυπωσιακή καταχείμωνο με καταιγίδα να σε αγριεύει...

ΠΛΑΤΩΝ · 25-04-10, 18:26

Πω, πω, ήσουνα στα μέρη μας; Την επόμενη φορά στείλε μήνυμα!

a$wto$ · 26-04-10, 20:40

Η Ευη πρεπει να εχει πολυ ευχαριστες αναμνησεις απο τον τοπο που μεγαλωσε.
Σ'ευχαριστουμε Κωστα για την ξεναγηση

Freeman · 30-04-10, 00:47

Εξαιρετικό! Εγώ πότε θα έρθω εκεί?

ΠΛΑΤΩΝ · 30-04-10, 07:08

Φυσικά και είσαι/είστε καλοδεχούμενος/οι, άλλωστε στο είπα κι από κοντά. Καταλαβαίνω βέβαια ότι είναι κομματάκι μακριά από τη Θεσσαλονίκη (ίσαμε 850 χιλιόμετρα) αλλά αξίζει τον κόπο. Τη Μονεμβασιά μπορείς να τη συνδυάσεις με Ελαφόνησο, Κύθηρα, Μάνη, Μυστρά κ.λπ.

Xouanita · 30-04-10, 13:26

Παρατηρηση: Πλατωνάκο, η γυναικα σου ομορφαίνει συνεχως!

ΠΛΑΤΩΝ · 30-04-10, 14:32

Μάλλον ασχημαίνω όλο και περισσότερο και η γυναίκα μου δείχνει ολοένα κι ομορφότερη!

Χε, χε, να 'σαι καλά για τα καλά σου λόγια. Να σε φιλέψουμε ένα αμυγδαλωτό Μονεμβασιάς.

Xouanita · 30-04-10, 17:37

'κονόμησα γλυκάκι!!!

24-04-10, 19:12	#1
ΠΛΑΤΩΝ Φέριστος παράφρων Εγγραφή: 04-06-2006 Περιοχή: Εις το ανώλεθρον ατελεύτητον άυλον Μηνύματα: 1.862	Μονεμβασία Σκαρφαλωμένη σ' έναν απόκρημνο βράχο, που θαρρείς πως κόπηκε κάθετα από κάποιο υπερφυσικό μαχαίρι, συναντάμε αγέρωχη και επιβλητική τη Μονεμβασία, μια από τις εντυπωσιακότερες μεσαιωνικές καστροπολιτείες της Ελλάδας. Πλακόστρωτα δρομάκια, βυζαντινές εκκλησίες, αρχοντικά, περάσματα με ψηλές καμάρες κι ένα κάστρο που αντιστέκεται στο χρόνο - καθένα ξεχωριστά και στο σύνολό τους γοητεύουν με την πρώτη ματιά τον επισκέπτη. Αυτό εξηγεί και την τουριστική έκρηξη των τελευταίων 30 χρόνων, που καλύπτει όλες τις εποχές του χρόνου και κινείται με απόλυτο σεβασμό στην παράδοση, καθώς η Μονεμβασία έχει κηρυχτεί αρχαιολογικό μνημείο. ''Γιβραλτάρ'' της Ελλάδας Έτσι έχει χαρακτηριστεί ο επιβλητικός, απόκρημνοος και απροσπέλαστος βράχος στον οποίο είναι χτισμένη η πόλη. Έχει ύψος 300 μ. και η περίμετρός του είναι 3.600 μ. Είναι ξερός, κοκκινωπός, με σχετικά επίπεδη κορυφή και απότομες -σχεδόν κάθετες- πλαγιές. Κατά την αρχαιότητα ο βράχος αποτελούσε χερσόνησο, η οποία αποκόπηκε από την ξηρά λόγω του σεισμού του 375 μ.Χ. Σήμερα συνδέεται με τη στεριά με γέφυρα μήκους 130 μ. Η μεσαιωνική πόλη καταλαμβάνει τη νοτιοανατολική πλευρά του βράχου. Η ονομασία Μονεμβασία ή Μονεμβασιά (παλιότερα και Μονομπασιά) οφείλεται στο γεγονός ότι η είσοδος στην καστροπολιτεία εξασφαλίζεται από μία και "μόνη έμβαση'': τη γέφυρα. Το ίδιο γεγονός υποδηλώνουν και τα περισσότερα από τα άλλα ονόματα με τα οποία ήταν γνωστή η πόλη. Στο ''Χρονικόν του Μορέως'' αναφέρεται ως ''Βουνί''. Οι Δυτικοί (Φράγκοι και Ενετοί) την έλεγαν ''Μαλβουαζί'' (Malvoisie) ή ''Μαλβάζια'' (Malvasia) και ''Νάπολι ντι Μαλβάζια'' (Napoli di Malvasia). Οι Αρβανίτες την αποκαλούσαν ''Βαρούσι'' (κάστρο) ενώ οι Τούρκοι ''Μενεξέ καλεσί'' και ''Περουζέ'' (κάστρο των λουλουδιών). Ο 6ος αι. μ.Χ. θεωρείται απαρχή της ανθρώπινης παρουσίας στο βράχο της Μονεμβασίας. Προηγουμένως η θέση ήταν ακατοίκητη. Το κυριότερο κέντρο της περιοχής βρισκόταν 6 χλμ. βόρεια της Μονεμβασίας, στη θέση Καστράκι ή Παλαιά Μονεμβασία. Εκεί έχουν εντοπιστεί νεολιθικοί οικισμοί, ενώ αργότερα άκμασε η Επίδαυρος Λιμηρά. Για τους κατοπινούς χρόνους είναι πολύτιμες οι αναφορές του Στράβωνα, του Πτολεμαίου και του Παυσανία, ο οποίος επισκέφτηκε την περιοχή στα μέσα του 2ου αι. μ.Χ. Σύμφωνα με αυτές, η χερσόνησος της Μονεμβασίας ταυτίζεται με τη Μινώα Άκρα της εποχής του χαλκού και μάλλον αποτελούσε οχυρή θέση των Μινωιτών στα χρόνια της κρητικής θαλασσοκρατορίας. Κατά τον 6ο αι. μ.Χ. (κυρίως το 566-567), επί αυτοκράτορα Μαυρίκιου, πολλοί κάτοικοι της λακωνικής ενδοχώρας εγκατέλειψαν τις περιοχές τους αναζητώντας ασφάλεια στο βράχο της Μονεμβασίας, καθώς οι βαρβαρικές επιδρομές γίνονταν ολοένα και πιο συχνές. Η γεωγραφική θέση της πόλης την κατέστησε απόρθητη και έστρεψε γρήγορα τους κατοίκους της προς τη ναυτιλία και το εμπόριο, εξασφαλίζοντας έτσι διαρκή ανοδική πορεία. Κατά το 10ο αι. αρχίζει να διαμορφώνεται η Κάτω Πόλη, η οποία στη συνέχεια θα τειχιστεί. Μετά την ανάκτηση της Κρήτης από τους Άραβες (961) η πόλη θα εξελιχθεί σε αξιόλογη ναυτική δύναμη και σημαντικό στρατιωτικό-εμπορικό κέντρο της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Σε αυτό συνέβαλαν και τα προνόμια που άρχισαν να της παραχωρούν οι αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Το 1147 οι Μονεμβασιώτες απέκρουσαν επιδρομή των Νορμανδών του βασιλιά της Σικελίας Ρογήρου Γ'. Εκατό χρόνια αργότερα, ο Φράγκος ηγεμόνας του πριγκιπάτου της Αχαΐας Γουλιέλμος Βιλλαρδουίνος την πολιόρκησε επί 3 χρόνια, μέχρι που οι κάτοικοι αναγκάστηκαν να παραδοθούν, το 1249, λόγω της πείνας. Το 1262, μετά τη μάχη της Πελαγονίας, η Μονεμβασία περιήλθε και πάλι στη Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Το 1292 λεηλατήθηκε από τον Καταλανό ναύαρχο Ρογήρο ντε Λούρια. Στην πόλη, που ήταν το μοναδικό λιμάνι του Δεσποτάτου του Μυστρά μετά την ίδρυσή του (1348), θα συνεχίσουν να παραχωρούνται νέα προνόμια από τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες, με πιο χαρακτηριστικές τις περιπτώσεις των Ανδρόνικου Β' Παλαιολόγου και Μανουήλ. Οι εσωτερικές έριδες θα έχουν ως συνέπεια, το 1395, μια ολιγόμηνη τουρκική κυριαρχία, ενώ από το 1419 ως το 1431 η πόλη θα γνωρίσει σύντομη περίοδο ενετικής κατοχής. Μετά την κατάκτηση του Δεσποτάτου του Μυστρά από τους Τούρκους (1460), η πόλη περιήλθε προσωρινά στον έλεγχο του πάπα Πίου Β', για να παραχωρηθεί το 1464 στους Ενετούς. Σχεδόν 9 δεκαετίες κράτησε η περίοδος της πρώτης ενετικής κυριαρχίας. Κατά τη διάρκειά της, η πόλη αναπτύχθηκε σημαντικά και ενίσχυσε το στρατηγικό και εμπορικό της ρόλο. Επισκευάστηκαν τα τείχη, κατασκευάστηκε η πέτρινη γέφυρα, χτίστηκαν δημόσια κτήρια, ενώ παράλληλα αυξήθηκε και ο πληθυσμός της. Το 1540 οι Ενετοί παραδίδουν την πόλη μαζί με το Ναύπλιο στους Τούρκους. Οι κάτοικοί της μεταναστεύουν ομαδικά στις ενετοκρατούμενες κτήσεις και περιοχές (Κρήτη, Επτάνησα, Βενετία) για να αποφύγουν τον τουρκικό ζυγό. Οι Τούρκοι μετατρέπουν τις εκκλησίες σε τζαμιά και ενισχύουν τις οχυρώσεις, ωστόσο η πόλη παρακμάζει και η Πάνω Πόλη αρχίζει σταδιακά να ερημώνεται. Το 1690, μετά από τριετή πολιορκία, η Μονεμβασία παραδόθηκε και πάλι στους Ενετούς του Μοροζίνι (δεύτερη περίοδος Ενετοκρατίας), αλλά το 1715 οι Τούρκοι θα την ανακαταλάβουν. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης περιόδου της Τουρκοκρατίας, το ελληνικό στοιχείο σχεδόν εξαφανίστηκε από την πόλη. Στις αρχές του 19ου αι. μόνο 5 ελληνικές οικογένειες κατοικούσαν πλέον στη Μονεμβασία. Το 1821, ελάχιστες μέρες μετά την κήρυξη της επανάστασης (28 Μαρτίου 1821), άρχισε η πολιορκία της Μονεμβασίας από Μανιάτες (από τη στεριά) και Σπετσιώτες (από τη θάλασσα). Στις 23 Ιουνίου 1821 η πόλη παραδίδεται στους Έλληνες και οι έγκλειστοι εκτελούνται. Μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, αν και παρέμενε μεγάλο λακωνικό λιμάνι, σταδιακά φυλλορροούσε από κατοίκους. Τον 20ό αιώνα μετανάστευαν σιγά-σιγά μακρύτερα: Αμερική, Αυστραλία, Καναδά. Μετά τον πόλεμο η πόλη σχεδόν εγκαταλείφθηκε. Η Μονεμβασιά αναπτύσσεται μετά τη δεκαετία του '80 και γίνεται σπουδαίος τουριστικός προορισμός. Ανάπτυξη που στηρίζεται εξ ολοκλήρου με ιδιωτικά χρήματα. Από το Κάστρο συντηρείται σήμερα ο οικονομικός ιστός της περιοχής: οικοδόμοι, τεχνίτες κάθε είδους, αγρότες, ταβέρνες, υπηρεσίες... Οι μηχανικοί που εργάστηκαν εδώ πρόσεξαν το χώρο. Σπίτια τριώροφα με πωρόλιθο και μαυρόπετρα, θόλοι στα καλντερίμια (οι «δρομικές»), στέρνες, μπαλκονάκια, σκαλιστά διακοσμητικά των Βενετών, κάποια νεοκλασικά σπίτια από τον 19ο αιώνα - να ένα γρήγορο σκίτσο του οικισμού. Σήμερα στο Κάστρο δεν υπάρχουν μόνιμοι κάτοικοι: μόνο περίπου 160 σπίτια, από τα οποία 40 νόμιμοι ξενώνες. Και γίνονται ολοένα και περισσότεροι. Η Μεγάλη Πύλη Η είσοδος στην Κάτω Πόλη γίνεται από τη δυτική πλευρά, από την καραμοσκέπαστη και επιβλητική Μεγάλη Πύλη, που βρίσκεται περίπου στο μέσο του δυτικού τείχους. Η Μεγάλη Πύλη ''ανοίγει'' σε στενό ελικοειδές πέρασμα, μετά το οποίο μπαίνουμε στην πόλη. Στα δεξιά της εισόδου βρίσκεται μια σκοτεινή αίθουσα, στην οποία έμεναν οι φρουροί. Η πύλη χτίστηκε κατά την πρώτη περίοδο της τουρκικής κατοχής (1540-1690) και πήρε την τελική της μορφή από τους Ενετούς, την περίοδο 1690-1715. Πάνω από τη στοά της πύλης, συναντάμε το κτήριο στο οποίο έμεινε ο Ενετός δόγης Φραγκίσκος Μοροζίνι, το 1693, ενώ αριστερά της τα σκαλοπάτια οδηγούν στο σπίτι του Γιάννη Ρίτσου. Στην αυλή του λιτού διώροφου υπάρχει προτομή του ποιητή. Κάτω Πόλη Αμέσως μετά την κεντρική πύλη, ξεκινά ο κύριος πλακόστρωτος δρόμος της Κάτω Πόλης, ένας δρόμος γεμάτος χρώμα και ζωντάνια. Έχει μήκος περίπου 500 μ., οδηγεί στην κεντρική πλατεία με την εκκλησία του Ελκόμενου Χριστού και καταλήγει στην ανατολική πύλη. Ο δρόμος ταυτίζεται με τη βυζαντινή ''μέση οδό'' και αποτελούσε την αγορά της πόλης. Οι Ενετοί τον αποκαλούσαν ''φόρο'' (από το forum) και οι Τούρκοι ''παζάρι''. Δεξιά και αριστερά του βρίσκονταν τα εμπορικά καταστήματα και οι βιοτεχνίες. Ο ανηφορικός αυτός δρόμος, με τις χαρακτηριστικές καμαροσκέπαστες εισόδους των καταστημάτων, διατηρεί και σήμερα αυτή τη φυσιογνωμία. Εδώ συγκεντρώνονται τα κομψά καταστήματα, τα καφενεία και οι ταβέρνες του κάστρου, εδώ συναντά κανείς τους περισσότερους επισκέπτες της πόλης. Ανεβαίνοντας το δρόμο της αγοράς, φτάνουμε στην κεντρική πλατεία, την ''πλατεία τζαμί'', στην οποία μπαίνουμε κατεβαίνοντας λίγα σκαλοπάτια. Απο την πλατεία, στην οποία κυριαρχεί το επιβλητικό καμπαναριό του Ελκόμενου, το μάτι μας μπορεί να περιπλανηθεί στη θάλασσα, τον οικισμό και τα τείχη. Η Μητρόπολη (Ελκόμενος Χριστός) είναι μεγάλη τρίκλιτη βασιλική με τρούλο, μήκους 40 μ. και πλάτους 26 μ. Χτίστηκε πιθανότατα παράλληλα με την ίδρυση της πόλης κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο και είναι η παλαιότερη εκκλησία του κάστρου. Λένε πως υπάρχουν 40 εκκλησίες στη Μονεμβασιά, αλλά οι πιο πολλές είναι ερειπωμένες, μόνο 5 λειτουργούνται. Πάνω από τις κεραμιδένιες στέγες ξεχωρίζει ο σταχτής τρούλος της Μυρτιδιώτισσας, η Χρυσαφίτισσα και ο Αγιος Νικόλαος με την τριγωνική αψίδα στην είσοδο (παλιό σχολείο του Γιάννη Ρίτσου). Αρχαιολογική Συλλογή Μονεμβασίας Το μοναδικό κτίριο όπου στεγάζεται ήταν πρώην ναός, τζαμί, μονή καπουτσίνων, πάλι τζαμί, φυλακές, το θρυλικό καφενείο του Μπόμπου και σήμερα μουσείο! Η Αρχαιολογική Συλλογή Μονεμβασίας περιλαμβάνει εκθέματα που θα σας κατατοπίσουν για το δημόσιο και ιδιωτικό βίο των κατοίκων της Μονεμβασίας. Εδώ μπορείτε επίσης να προμηθευτείτε ενημερωτικά φυλλάδια για την ιστορία του οικισμού. Με τη βοήθεια του χάρτη που έχει αναρτηθεί στο κέντρο της αίθουσας, στον οποίο μνημονεύονται τα κυριότερα μνημεία και υπάρχουν προτεινόμενες διαδρομές, θα μπορέσετε να σχεδιάσετε καλύτερα την περιήγησή σας. Αξίζει τον κόπο να περιπλανηθείτε στην περιοχή νοτιοδυτικά του Ελκόμενου Χριστού και παράλληλα με τη θάλασσα. Η διαδρομή είναι υπέροχη και το καλό είναι ότι συνήθως δεν έχει κόσμο. Έτσι μπορείτε να απολαύσετε τη θέα με την ησυχία σας και να βγάλετε και καταπληκτικές φωτογραφίες, όπως την παραπάνω. Δίπλα στο παραθαλάσσιο τείχος βρίσκεται η μικρή πλατεία της ''δώθε τάπιας'', στη δυτική πλευρά της οποίας υψώνεται ένα εξαιρετικό αρχοντικό, η οικία Στελλάκη. Πρόκειται για διώροφο οίκημα, με ενετικό οικόσημο στην πρόσοψη, που πήρε την τελική του μορφή κατά τη δεύτερη Ενετοκρατία. Άνω Πόλη Η Πάνω Πόλη (ή Γουλάς), η θέση που φιλοξένησε τους πρώτους κατοίκους της, αναπτύχθηκε στο κεκλιμένο πλάτωμα που υπάρχει στην κορυφή του βράχου. Κατά την περίοδο της ακμής της Μονεμβασίας, αποτελούσε χώρο κατοικίας των πλουσίων, στρατιωτικών και αριστοκρατικών οικογενειών, χωρίς εμπορικές δραστηριότητες, σήμερα όμως είναι γεμάτη ερείπια. Έπαψε ουσιαστικά να είναι πόλη το 1690. Το μόνο διατηρημένο κτήριο είναι η Αγία Σοφία. Η μοναδική πρόσβαση προς την Πάνω Πόλη γίνεται από τις λεγόμενες ''βόλτες'', το λιθόστρωτο ελικοειδή ανηφορικό δρόμο με τις 10 στροφές και τα φαρδιά σκαλοπάτια. Η θέα κατά τη διάρκεια της διαδρομής αλλά και από την Άνω Πόλη είναι υπέροχη (φαίνεται κι απ' τις φωτογραφίες). Τι να πεις που δεν έχει ειπωθεί για τη Μονεμβασιά; Τα χρώματα, οι μνήμες, η ατμόσφαιρα, η αρχιτεκτονική, το τοπίο; Η Αγία Σοφία φυλάει τη βυζαντινή της λάμψη ψηλά στην κορφή, πάνω από τους γκρεμούς. Ο πελαγίσιος αέρας φυσάει μαλακά από τις ζεστές αμμουδιές της Επιδαύρου Λιμηράς. Ο κάβος Κρεμμύδι, το Καμήλι νοτιότερα, το άσπρο ξωκλήσι του Αγίου Φωκά πάνω στο κύμα... Αυτό το κάστρο φτιάχτηκε για να αντέχει… Μετάβαση Η Μονεμβασιά απέχει 95 χλμ. από τη Σπάρτη και 320 χλμ. από την Αθήνα. ΚΤΕΛ Λακωνίας: Τηλ. 27310-26485. Φαγητό Κλασικές εδώ και πολλά πολλά χρόνια επιλογές είναι οι τρεις ταβέρνες που λειτουργούν μέσα στο Κάστρο: το Κανόνι, η Μαριάνθη και η θρυλική Ματούλα. Σε όλες θα βρείτε ωραία μαγειρευτά και νόστιμους μεζέδες. Εξω από το Κάστρο διαλέξτε την Τράτα του Νεκτάριου Γιανναράκη για φρέσκο ψάρι (σπουδαία μπαρμπούνια, μαριδάκι, μπακαλιαράκια, χταπόδια, μύδια, γαρίδες κ.λπ.), χόρτα και άλλα, με θέα στο βράχο. Αλλιώς περάστε από το εξοχικό μας να σας φιλέξουμε (η Εύη είναι από τη Μονεμβασιά κι έχουμε σπίτι εκεί όπου αράζουμε συχνά-πυκνά). Έχουμε κι ωραία θέα! Αγορές Μη φύγετε χωρίς να δοκιμάσετε και να αγοράσετε τα περίφημα αμυγδαλωτά της Μονεμβασιάς «Μορέως Ηδιστα». Στο Κάστρο θα βρείτε τα ωραία χειροποίητα κοσμήματα της Τασίας Λιβιεράτου (εμπνευσμένα από φιγούρες και μοτίβα μνημείων της Μονεμβασιάς). Να δείτε και το μικρούλι μουσείο αργυροχρυσοχοΐας στο υπόγειο. Παραδίπλα, στο Κελάρι, θα βρείτε τοπικά προϊόντα, μέλι, κρασί, λάδι, μαρμελάδες, γλυκά κ.λπ. Χρήσιμα τηλέφωνα Δήμος Μονεμβασιάς: 27320-61222 Λιμεναρχείο: 27320-61266 Αγροτικό Ιατρείο: 27320-61204 Αστυνομία: 27320-61210 Σας περιμένουμε!

26-04-10, 20:40	#4
a$wto$ Μικρή ζωή-=-Μεγάλα όνειρα Εγγραφή: 20-07-2006 Περιοχή: Θεσσαλονίκη Μηνύματα: 1.264	Η Ευη πρεπει να εχει πολυ ευχαριστες αναμνησεις απο τον τοπο που μεγαλωσε. Σ'ευχαριστουμε Κωστα για την ξεναγηση __________________ "Our scars have the power \| to remind us that the past \| was real" Hannibal Lecter, -Red Dragon-Movie - = Click icon __ and listeN = - click to show

30-04-10, 00:47	#5
Freeman I live my own script... Εγγραφή: 05-06-2006 Περιοχή: In a storyline.. Ηλικία: 44 Μηνύματα: 6.500	Εξαιρετικό! Εγώ πότε θα έρθω εκεί? __________________

30-04-10, 13:26	#7
Xouanita Χαζοχαρούμενη housewife Εγγραφή: 09-02-2007 Περιοχή: Στην καρδια του κακόπαιδου Ηλικία: 49 Μηνύματα: 7.124	Παρατηρηση: Πλατωνάκο, η γυναικα σου ομορφαίνει συνεχως! __________________ ο οικογενειακός μας οδοντίατρος click to show

30-04-10, 17:37	#9
Xouanita Χαζοχαρούμενη housewife Εγγραφή: 09-02-2007 Περιοχή: Στην καρδια του κακόπαιδου Ηλικία: 49 Μηνύματα: 7.124	'κονόμησα γλυκάκι!!! __________________ ο οικογενειακός μας οδοντίατρος click to show

25-04-10, 15:33	#2
Egw Gourouni apo ratsa Εγγραφή: 07-10-2006 Περιοχή: USA Μηνύματα: 1.443	Πήγα πρώτη φορά πρόπερσι, και παρόλο που ήταν από τις χειρότερες εποχές του χρόνου να την επισκεφτεί κανείς (Ιούλιος) και στο κάστρο σκαρφάλωσα αργά το πρωί, αφού μέναμε Νεάπολη, πολύ μου άρεσε. Φαντάζομαι πόσο ωραία θα είναι μια ανοιξιάτικη μέρα και πόσο εντυπωσιακή καταχείμωνο με καταιγίδα να σε αγριεύει...

25-04-10, 18:26	#3
ΠΛΑΤΩΝ Φέριστος παράφρων Εγγραφή: 04-06-2006 Περιοχή: Εις το ανώλεθρον ατελεύτητον άυλον Μηνύματα: 1.862	Πω, πω, ήσουνα στα μέρη μας; Την επόμενη φορά στείλε μήνυμα!

30-04-10, 07:08	#6
ΠΛΑΤΩΝ Φέριστος παράφρων Εγγραφή: 04-06-2006 Περιοχή: Εις το ανώλεθρον ατελεύτητον άυλον Μηνύματα: 1.862	Φυσικά και είσαι/είστε καλοδεχούμενος/οι, άλλωστε στο είπα κι από κοντά. Καταλαβαίνω βέβαια ότι είναι κομματάκι μακριά από τη Θεσσαλονίκη (ίσαμε 850 χιλιόμετρα) αλλά αξίζει τον κόπο. Τη Μονεμβασιά μπορείς να τη συνδυάσεις με Ελαφόνησο, Κύθηρα, Μάνη, Μυστρά κ.λπ.

30-04-10, 14:32	#8
ΠΛΑΤΩΝ Φέριστος παράφρων Εγγραφή: 04-06-2006 Περιοχή: Εις το ανώλεθρον ατελεύτητον άυλον Μηνύματα: 1.862	Μάλλον ασχημαίνω όλο και περισσότερο και η γυναίκα μου δείχνει ολοένα κι ομορφότερη! Χε, χε, να 'σαι καλά για τα καλά σου λόγια. Να σε φιλέψουμε ένα αμυγδαλωτό Μονεμβασιάς.

Συνδεδεμένοι χρήστες που διαβάζουν αυτό το θέμα: 1 (0 μέλη και 1 επισκέπτες)