Για την ανάγκη μερικής, έστω, απαγόρευσης της χρήσης τζακιού στο Λεκανοπέδιο Αθηνών έπειτα από δέκα χρόνια, σε περίπτωση που συνεχιστεί η αύξηση του αριθμού τους με τους σημερινούς ρυθμούς, κάνει λόγο έρευνα ευρωπαϊκού επιστημονικού προγράμματος. Το απαραίτητο αξεσουάρ κάθε νέου σπιτιού συμβάλλει στη δημιουργία του «αθηναϊκού» νέφους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, κάθε χρόνο στο Λεκανοπέδιο ανεγείρονται 8.000-9.000 νέες οικοδομές. Σε ποσοστό μεγαλύτερο του 80%, τα νεόκτιστα διαμερίσματα διαθέτουν τζάκι.
Όλα αυτά τα τζάκια, αναλόγως και της χρήσης που τους γίνεται, παράγουν ρύπους. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα στο πλαίσιο του πανευρωπαϊκού προγράμματος Carbosol, το 50% έως 70% της «χειμωνιάτικης» ρύπανσης της ατμόσφαιρας -η οποία πάντως είναι σαφέστατα πιο ήπια από αυτή του καλοκαιριού- με βλαβερές για την υγεία ενώσεις άνθρακα, στις ευρωπαϊκές πόλεις, προέρχεται από τα τζάκια. Ειδικότερα υπολογίζεται ότι το 60% των μικροσωματιδίων στα αστικά κέντρα τον χειμώνα προέρχεται από την καύση των ξύλων.
Αιωρούμενα σωματίδια (ΡΜ10 και ΡΜ2,5), που θεωρούνται εξαιρετικά επικίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό, διοξείδιο του θείου, διοξείδιο του αζώτου και μονοξείδιο του άνθρακα είναι μερικοί από τους ρύπους που προστίθενται στο νέφος κάθε φορά που ανάβουμε τζάκι. Ένα τζάκι που λειτουργεί για τρεις ώρες εκπέμπει 47 γραμμάρια ρύπων, ελάχιστα λιγότερους (κατά 0,4 γραμμάρια) από αυτούς που θα έδινε ο κεντρικός λέβητας μιας ολόκληρης πολυκατοικίας για το ίδιο διάστημα.
Σε πόλεις της Ευρώπης η επιλογή του ξύλου αποτελεί αντικείμενο προβληματισμού. Οι κάτοχοι τζακιών αναζητούν στα καταστήματα την ειδική σήμανση που τους ενημερώνει, για παράδειγμα, ότι «τα ξύλα με ποσοστό 10% έως 15% υγρασίας θεωρούνται ιδανικά, ώστε να καίγονται αρκετή ώρα και ταυτόχρονα να απελευθερώνουν μικρότερες ποσότητες μικροσωματιδίων και αιθάλης». Είδη καυσόξυλων τα οποία θεωρείται ότι προσφέρουν καλύτερη θερμαντική απόδοση και περιορισμό των εκπομπών είναι η ελιά και η δρυς, αρκεί βέβαια να μην είναι νοτισμένα. Το πεύκο, πάλι, επειδή καίγεται γρήγορα δεν αποδίδει για αρκετή ώρα και μπουκώνει την καμινάδα.
Στη χώρα μας δίνουμε ακόμα ελάχιστη σημασία στην επιλογή των ξύλων. Δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε σανίδες από παλιά έπιπλα ως υλικό καύσης, ιδιαίτερα εάν είναι χρωματισμένα. Οτιδήποτε έχει πλαστικές μπογιές επιβαρύνει την ατμόσφαιρα με τοξικές ουσίες ανεξέλεγκτα. Το κοκτέιλ που καταλήγει στην ατμόσφαιρα δεν είναι ό,τι καλύτερο. Πάντα πρέπει να αφήνουμε μια μικρή χαραμάδα παραθύρου ανοιχτή, ώστε να ανανεώνεται ο αέρας. Καλό είναι επίσης να αποφεύγουμε τα χημικά τούβλα που πουλάνε τα σούπερ μάρκετ ως προσανάμματα. Καλύτερο προσάναμμα είναι το φυσικό, από ξερά ξύλα. Τα προϊόντα πετρελαϊκής βιομηχανίας εκλύουν επικίνδυνους τοξικούς ρύπους.
Οι πηγές επιβάρυνσης της ατμόσφαιρας στην Αθήνα είναι τόσες πολλές, που το ποσοστό συμμετοχής των τζακιών σε αυτές θεωρείται αμελητέο, αναφέρει ο κ. Δημήτρης Ιμπραήμ, από το ελληνικό γραφείο της Greenpeace. Ο ίδιος συμπληρώνει ότι περισσότερο φιλικά προς το περιβάλλον τζάκια είναι τα ενεργειακά.
-
Όσα κατασκευάζονται από μαντέμι διαθέτουν κλειστές εστίες και πόρτα από ειδικό, ανθεκτικό σε υψηλές θερμοκρασίες, κεραμικό γυαλί με υψηλή απόδοση. Έτσι η θερμότητα αντανακλάται εντονότερα στον εσωτερικό χώρο και μεταφέρεται πιο αποτελεσματικά στην περιοχή πίσω από την εστία, γεγονός που βελτιώνει τον βαθμό απόδοσης.
Τα τζάκια αυτά λειτουργούν με ξύλα και εξασφαλίζουν με αναρρόφηση την είσοδο του κρύου αέρα στο εσωτερικό της εστίας οδηγώντας τον στον ειδικό θάλαμο που έχει προβλεφθεί πίσω από την εστία, τον ζεσταίνουν και τον επιστρέφουν μέσω αεραγωγών στον συγκεκριμένο χώρο ή τον διανέμουν και σε άλλους.