Industrial Design

[Freeman]

Σχεδόν κάθε προϊόν που χρησιμοποιούμε, όπως τα ρούχα που φοράμε, η καρέκλα που καθόμαστε, ο υπολογιστής μας, οι συσκευασίες από τα πράγματα που τρώμε, έχουν σχεδιασθεί. Ο όρος Design έχει μπει λοιπόν στην καθημερινή μας ζωή και θα ήταν λογικό αν ρωτούσαμε τι ακριβώς σημαίνει.
Τα περισσότερα που έχουν γραφτεί τα τελευταία πενήντα χρόνια για το θέμα, μας έκαναν να πιστεύουμε ότι η κύρια λειτουργία του Design είναι να φτιάχνει τα πράγματα όμορφα. Είναι όμως μόνο αυτός ο ρόλος του; Μόνο καλλωπιστικός; Ασφαλώς όχι. Είναι δύσκολο να δώσει κανείς τον ορισμό του Design, αλλά θα προσπαθήσουμε τουλάχιστον να το προσεγγίσουμε αρκετά.
Βιομηχανικός σχεδιασμός (industrial design) είναι ο σχεδιασμός αντικειμένων χρηστικών, με άξονες: τη λειτουργικότητα, την αισθητική, την τεχνολογία, την δυνατότητα παραγωγής σε σειρά από τη βιομηχανία, το κόστος παραγωγής και τους καταναλωτές.
Ορίζοντας μ’ αυτόν τον τρόπο το βιομηχανικό σχεδιασμό το διαχωρίζουμε τελείως από την τέχνη, γιατί μερικοί πιστεύουν ότι το design είναι τέχνη. Η κρίσιμη διάκριση έγκειται στο ότι τα αντικείμενα τέχνης συνήθως συλλαμβάνονται και υλοποιούνται από ένα πρόσωπο, τον καλλιτέχνη και είναι μοναδικά, ενώ αυτό δεν συμβαίνει στα βιομηχανικά προϊόντα.
Επίσης δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση των βιομηχανικών προϊόντων με τα χειροποίητα προϊόντα. Το χειροποίητο αντικείμενο, όπως το λέει και το όνομά του, γίνεται με το χέρι κι αυτό ακόμη και στην περίπτωση που θα υπάρχει η μερική παρέμβαση της μηχανής.
Τα κεραμικά προϊόντα, για παράδειγμα, γίνονταν και γίνονται με τη βοήθεια ενός μηχανήματος (του τροχού, του τόρνου, κλπ), αλλά πάντα υπήρχε και υπάρχει το άγγιγμα του καλλιτέχνη χειρόνακτα, που επιφέρει με την επέμβασή του την τελειοποίηση στο αντικείμενο. Το χειροποίητο αντικείμενο, ακόμη κι όταν υπόκειται στην επανάληψη πολλαπλών μοντέλων, δεν πετυχαίνει ποτέ την απόλυτη ταυτότητα σε κάθε του αντίγραφο. Υπάρχει πάντα ένα σημείο διαφοροποίησης, που διακρίνει το ένα αντικείμενο από το άλλο κι ακριβώς σ’ αυτή τη μικρή διαφορά έγκειται και η γοητεία και η ουσία του χειροποίητου.
Στα βιομηχανικά όμως προϊόντα ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν προκύπτει κι ούτε πρέπει να προκύψει. Αντίθετα, αν ποτέ συμβούν, θεωρούνται ατέλειες και λάθη και δεν προκαλούν καμία γοητεία ή ευχαρίστηση.
Στη διαδικασία του Design η πιο «καλλιτεχνική φάση» είναι αυτή του σχεδιασμού ενός αντικειμένου, που όμως για να παρουσιασθεί δεν αρκεί μόνο ένα ωραίο σχέδιο, αλλά θα πρέπει να συνοδεύεται από πίνακες κοστολόγησης και υλικών, μέθοδο παραγωγής και από έρευνες αγοράς. Πετυχημένο δεν θεωρείται το βιομηχανικό προϊόν που συνδυάζει λειτουργικότητα και αισθητική, αλλά εκείνο που έχει τα δύο προηγούμενα και ταυτόχρονα τυγχάνει και ευρείας κατανάλωσης.
Το Industrial Design βλέπει ή και προβλέπει τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ή τις ανάγκες που έχει ο άνθρωπος της σύγχρονης εποχής και προσπαθεί με τα προϊόντα του να λύσει αυτά τα προβλήματα και να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του σύγχρονου ανθρώπου.
Όπως λοιπόν αντιλαμβάνεται κανείς από τα παραπάνω, ένας designer πρέπει να είναι γνώστης της σύγχρονης τεχνολογίας, των υλικών, του σχεδίου, του χρώματος, της ιστορίας της τέχνης και των εφαρμοσμένων τεχνών αλλά και γνώστης της ιστορίας της ανθρώπινης κοινωνίας.
Γι’ αυτό η εκπαίδευση στο Design έχει πολλές και σύνθετες απαιτήσεις. Το καλλιτεχνικό μέρος συνδυάζεται με το ερευνητικό, που κι αυτό με τη σειρά του συνδέεται άμεσα με το κατασκευαστικό μέρος της εφαρμογής, που εκτείνεται μέχρι τη μέτρηση της απόδοσης του αποτελέσματος. Η εκπαίδευση στο Design παρέχει στον σπουδαστή τις παραπάνω γνώσεις και κατά τη διάρκειά της ο μελλοντικός designer μαθαίνει να δουλεύει και με το μυαλό και με τα χέρια του.

www.geocities.com/g281279