Ο Αλχημιστής

[ΠΛΑΤΩΝ]

Ο ΑΛΧΗΜΙΣΤΗΣ
Συγγραφέας: Πάουλο Κοέλιο
Εκδόσεις Λιβάνης
Σελίδες 253

Από πολλούς το μυθιστόρημα αυτό λοιδορήθηκε. Αλλά έγινε και Βίβλος για εκατομμύρια αναγνώστες που βρήκαν σε φράσεις, όπως «όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ, το Σύμπαν ολόκληρο συνωμοτεί για να το καταφέρεις», έναν δρόμο προσωπικής σωτηρίας. Σαν ροκ σταρ ή γκουρού, ο Πάουλο Κοέλιο προκαλεί εκδηλώσεις λατρείας. Και έγινε ο πιο εμπορικός συγγραφέας στην ιστορία της πορτογαλικής γλώσσας.

Ηθελε να γίνει συγγραφέας από τότε που θυμάται τον εαυτό του. Αλλά άργησε να γίνει. Το πρώτο του βιβλίο, ο Πάουλο Κοέλιο, που σε μία εβδομάδα κλείνει τα 64, το έγραψε στα 35 του και πέρασε απαρατήρητο. Το ίδιο και δύο ακόμη βιβλία. Είχε κλείσει τα σαράντα όταν δημοσίευσε τον «Αλχημιστή» σε έναν μικρό εκδοτικό οίκο της Βραζιλίας. Αλλά τίποτα δεν προμήνυε ότι θα άλλαζε κάτι στην τύχη του. Το βιβλίο τυπώθηκε σε 900 αντίτυπα και δεν ξανατυπώθηκε για καιρό. Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν όταν δημοσίευσε την «Μπρίντα» σε έναν μεγαλύτερο εκδοτικό οίκο, οπότε και «Ο αλχημιστής» άρχισε να γίνεται γνωστός. Εγινε μπεστ σέλερ στη Βραζιλία, αλλά ο πρώην χίπι με τις μεταφυσικές ανησυχίες δεν θα έβλεπε διεθνή ορίζοντα πριν από το 1994, όταν τον ανακάλυψε μια γαλλίδα εκδότρια.
Ο λόγος για την Αν Καριέρ που, εκείνη την εποχή, αποφάσισε να ιδρύσει έναν μικρό εκδοτικό οίκο και να τα ποντάρει όλα σε αυτό το βιβλίο. Τύπωσε τον «Αλχημιστή» σε 15.000 αντίτυπα για την πρώτη έκδοση και, έναν χρόνο αργότερα, είχε πουλήσει 300.000. Δέκα χρόνια μετά είχε πουλήσει 3,5 εκατομμύρια αντίτυπα. Αλλά πλέον η φήμη του νεαρού Σαντιάγο, του αλχημιστή ήρωα του βιβλίου, είχε κατά πολύ ξεφύγει από τη Γαλλία. «Ο αλχημιστής», σήμερα, έχει ξεπεράσει τα 65.000.000 πωλήσεις παγκοσμίως, έχοντας γίνει ένα από τα πιο εμπορικά βιβλία στην ιστορία των εκδόσεων.


Το μυθιστόρημα γράφτηκε, έχει πει ο Κοέλιο, σε 15 μέρες και περιγράφει τη ζωή ενός ισπανού βοσκού. Ενός βοσκού που αποφασίζει να ξεφύγει από τα στενά όρια του μαντριού του και να κάνει ένα μεγάλο ταξίδι μύησης, διασχίζοντας τη Σαχάρα και καταλήγοντας, έπειτα από διάφορες περιπέτειες, στις πυραμίδες της Αιγύπτου. Στον δρόμο θα συναντήσει βασιλιάδες αλλά και αλχημιστές. Ακολουθώντας τα σημάδια της μοίρας, θα συναντήσει μυστηριώδεις ανθρώπους και θα 'ρθει αντιμέτωπος με παράξενες καταστάσεις. Το θέμα όμως εδώ δεν είναι μόνο το ταξίδι έως την Ιθάκη, γιατί η Ιθάκη δεν υπάρχει ούτε ως σύμβολο. Αν υπάρχει τέτοια Ιθάκη, αυτή λέγεται απλώς «παρόν», στο οποίο πρέπει να αυτοσυγκεντρωθούμε. Που σημαίνει ότι το «τώρα» είναι η μόνη ευτυχία, που σημαίνει ότι αν συγκεντρωθείς στο τώρα, χωρίς το κεφάλι σου να τριγυρνάει ανεμοδαρμένο σε κάποιο αόριστο μέλλον ή σε ένα συγκεκριμένο παρελθόν, μπορείς να είσαι ευτυχισμένος. Που σημαίνει εν τέλει, με σημερινούς διαφημιστικούς όρους, «ζήσε τον μύθο σου».
Σε αυτό το βιβλίο υπάρχει, άλλωστε, και η περίφημη φράση-κλισέ «όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ, το Σύμπαν ολόκληρο συνωμοτεί για να το καταφέρεις». Οπως και η άλλη: «Ο,τι και να γίνει, κάθε άνθρωπος στη γη παίζει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην ιστορία του κόσμου».

Ολα είναι δυνατά λοιπόν, αρκεί να το θες, αρκεί να αψηφήσεις κάποιες συμβάσεις και να κάνεις το προσωπικό σου ταξίδι, αισθανόμενος αυτό που πράγματι είσαι για σένα, δηλαδή το κέντρο του κόσμου. Ωραία λόγια σε μια εποχή που ήθελε να τα ακούει αυτά και που τα άκουγε ως επαναστατικά: αμφισβήτηση και της θρησκευτικής και της κοσμικής εξουσίας πάνω στον άνθρωπο. Μιλάμε όμως για την Εκκλησία και όχι για τη θρησκευτικότητα. Κάτι που εξηγεί γιατί ο Κοέλιο είναι βαθιά θρησκευόμενος και γιατί γύρω του προκαλείται ένα ντελίριο λατρείας, σαν να ήταν ροκ σταρ, είτε αυτός επισκέπτεται μια χριστιανική είτε μια ισλαμική χώρα. Στην όπερα της Τεχεράνης, όπου μιλούσε, έμειναν απ' έξω 10.000 άνθρωποι και στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπου πάλι είχε έρθει να μιλήσει, δεν γέμισε απλώς η Αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» από 1.900 θεατές, γέμισαν και οι άλλες αίθουσες, όπου 2.000 άνθρωποι τον παρακολουθούσαν να μιλάει από οθόνη, χωρίς πρόσβαση σε μετάφραση!


Αυτό που τελικά πρεσβεύει στο «μανιφέστο» του, τον «Αλχημιστή», είναι μια πορεία ελιγμού ανάμεσα στα δεσμά του απόλυτου ορθολογισμού του Διαφωτισμού και τα δεσμά μιας συγκεκριμένης θρησκευτικής εξουσίας. Είναι πολλοί εκείνοι που πιστεύουν ότι «κάτι υπάρχει» έξω από τον γνωστό μας κόσμο, αλλά που δεν ξέρουν αν πρέπει ή αν θέλουν να το ονομάσουν «Θεό». Ο Κοέλιο το ονόμασε για λογαριασμό τους «Σύμπαν». Οπως, επίσης για λογαριασμό τους, ονόμασε το υπερβατικό στοιχείο που εκείνοι αισθάνονται ότι μοιράζονται με τους άλλους «ψυχή του κόσμου». «Σύμπαν» και «ψυχή του κόσμου» έρχονται εν τέλει σε επαφή. Και παράγουν εκατομμύρια πωλήσεις. Είναι αυτό που άλλοι ονόμασαν «new age» και άλλοι «εσωτερισμό». Κάποιοι άλλοι, λιγότερο ουδέτερα, το ονομάζουν «κοινοτοπία» ή απλώς... «λάιφσταϊλ της λογοτεχνίας». Υπερβολές; Δεν είναι πάντως λίγοι αυτοί - ακόμη και συγγραφείς - που έχουν πει ότι «Ο αλχημιστής» τούς σημάδεψε ή και άλλαξε τη ζωή τους.
«Ας μην υπερβάλλουμε», σχολίασε κάποτε η Αν Καριέρ μπροστά στον Κοέλιο. Και ο τελευταίος, αφού το βιβλίο του δεν άλλαξε τη ζωή της εκδότριάς του, αποφάσισε να αλλάξει αυτός. Οχι ζωή, αλλά εκδότη.
(ΤΑ ΝΕΑ, 18/08/2011)

Ολόκληρο το βιβλίο μπορείτε να το διαβάσετε στα ελληνικά (ή να το τυπώσετε) στο παρακάτω link:
http://www.scribd.com/doc/28681832/%...84%CE%AE%CF%82