Η συνωμοσία Μέντιτσι

[ΠΛΑΤΩΝ]

Η ΣΥΝΩΜΟΣΙΑ ΜΕΝΤΙΤΣΙ
Συγγραφέας: Peter Watson, Cecelia Todeschini
Εκδόσεις Ωκεανίδα
Σελίδες: 663
Τιμή: 21,60€

Χτισμένη από ζωντανούς χαρακτήρες και πολλά ανθρώπινα δράματα, η Συνωμοσία Μέντιτσι είναι η ιστορία μιας από τις μεγαλύτερες απάτες όλων των εποχών. Θύματά της αρχαίοι θησαυροί και μερικά από τα μεγαλύτερα μουσεία παγκοσμίως.
Η συνωμοσία Μέντιτσι του Πίτερ Ουότσον και της Σετσίλια Τοντεσκίνι είναι ένα εκτενές χρονικό της έρευνας των ιταλικών Αρχών να εξαρθρώσουν ένα μεγάλο δίκτυο αρχαιοκαπηλίας που άρχιζε από την Ιταλία, είχε διεθνείς διασυνδέσεις και κατέληγε να τροφοδοτεί με σημαντικής αξίας ιταλικές και ελληνικές αρχαιότητες τα μεγαλύτερα μουσεία της Δύσης και της Ιαπωνίας, καθώς και τους μεγαλύτερους ιδιώτες συλλέκτες στον κόσμο.

Το ιταλικό κράτος κινητοποιήθηκε αποφασιστικά, όταν είδε τα τελευταία τριάντα χρόνια να εμπαίζεται από τα περισσότερα «ευυπόληπτα» μουσεία της Δύσης και ιδιαίτερα των ΗΠΑ, όπως το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστώνης και το Μουσείο Ζ.Π. Γκέτι του Λος Άντζελες και να γεμίζουν προκλητικά τις νέες αίθουσές τους μέσω της λεηλασίας των χωρών που κατέχουν αρχαιότητες, με πρώτη στον κατάλογο από άποψη εντυπωσιακών εκθεμάτων την Ιταλία!


Το είδος του βιβλίου είναι από αυτά που σπανίζουν στη χώρα μας, φτωχή στην παραγωγή συστηματικών βιογραφιών, μελετών, ερευνών, αναλύσεων ή καταγραφών σύνθετων κοινωνικών, καλλιτεχνικών ή ιστορικών φαινομένων.
Στη Συνωμοσία Μέντιτσι η αφήγηση του Ουότσον βασίζεται στις πράξεις, διηγήσεις και στα ντοκουμέντα που του έδωσαν τρεις άνθρωποι (ο στρατηγός Ρομπέρτο Κονφόρτι, ο εισαγγελέας Παολοτζόρτζιο Φέρι και ο ειδικός στην εξέταση ντοκουμέντων και φωτογραφιών Μαουρίτσιο Πελεγκρίνι). Έτσι, για πρώτη φορά γίνεται αναλυτική παρουσίαση του λαθρεμπορίου αρχαιοτήτων μέσα από το εσωτερικό των ερευνών των Αρχών μια χώρας.


Στην εισαγωγή τους οι συγγραφείς σημειώνουν: «Αυτό το βιβλίο μιλάει για την Tέχνη, για τα μεγάλα πάθη που υποκινεί και για τα εγκλήματα που διαπράττονται στο όνομά της μερικές φορές. Ειδικότερα, αφορά ορισμένα εξαιρετικής ομορφιάς αρχαία γλυπτά και κάποια εξαίσια ελληνικά και ετρουσκικά αγγεία, καλλιτεχνήματα που μας αποκαλύπτουν πολλά για τους μεγάλους πολιτισμούς της κλασικής αρχαιότητας οι οποίοι συνιστούν τα θεμέλια της Δύσης. Αφορά επίσης μια άθλια συνωμοσία ξεριζώματος αυτών των σημαντικών αντικειμένων από το φυσικό τους πλαίσιο και τη λαθραία εξαγωγή τους στην αλλοδαπή. Για πρώτη φορά αποδεικνύεται περίτρανα ότι αρκετά εκθέματα στα πλέον έγκυρα μουσεία όλου του κόσμου, όπως και άλλα που ανήκουν σε φημισμένες ιδιωτικές συλλογές, προέρχονται από παράνομες λαθρανασκαφές και προηγουμένως έχουν περάσει από τα χέρια διεφθαρμένων εμπόρων αρχαιοτήτων, εφόρων μουσείων, καθώς και διεθνών οίκων πλειστηριασμών ντροπιάζοντας όλους εμάς».

Η βασική κριτική που δέχθηκε το βιβλίο προέρχεται από τους Τάιμς της Νέας Υόρκης, ακριβώς για την αφηγηματική του επιλογή, για το ότι δηλαδή βασίζεται αποκλειστικά στις ανακρίσεις των ιταλικών Αρχών.
Η κριτική αυτή θα είχε κάποια σοβαρή βάση, αν με τη σειρά της δεν έκρυβε μια άλλη πραγματικότητα: μέλη της διοίκησης της εφημερίδας συμμετέχουν στη διοίκηση του Μητροπολιτικού Μουσείου της Νέας Υόρκης και οι Τάιμςτης Νέας Υόρκης έχουν «πιαστεί» συχνά να γίνονται έντεχνα απολογητές του μουσείου, το οποίο αποτελεί τον τελικό αποδέκτη λεηλασίας μεγάλων πολιτιστικών θησαυρών απ΄ όλο τον κόσμο.


Η Συνωμοσία Μέντιτσι, που εκδόθηκε πρώτα στις ΗΠΑ τον Μάιο του 2006, έρχεται να συμπληρώσει γλαφυρά την ενημέρωση και του ελληνικού κοινού για το τι παιχνίδι παίζεται διεθνώς γύρω από τις αρχαιότητες και τα μεγάλα μουσεία και τους πλούσιους ιδιώτες συλλέκτες σε Δύση και Ανατολή.
Ο αστυνόμος Ντικ Έλις, επικεφαλής για χρόνια του τμήματος της Σκότλαντ Γιαρντ που ασχολείται με εγκλήματα στο εμπόριο έργων τέχνης, είχε δηλώσει στο ντοκιμαντέρ ''Κύκλωμα'' το 2004 για τους διευθυντές μουσείων, τους εφόρους αρχαιοτήτων, τους αρχαιοπώλεις και τους συλλέκτες ότι δεν έχουν αντιληφθεί την επιμονή των Καραμπινιέρων να αποδείξουν με δικαστικές αποφάσεις, εισαγγελικές παρεμβάσεις και ανακρίσεις διεθνούς εμβέλειας τη λεηλασία που υφίσταται η χώρα τους, γεγονός που θα άλλαζε εφεξής ριζικά την εικόνα του διεθνούς εμπορίου αρχαιοτήτων.

Το τι ακριβώς εννοούσε τότε ο Ντικ Έλις περιγράφεται εξονυχιστικά στη Συνωμοσία Μέντιτσι.
Το βιβλίο το αφιερώνουν οι συγγραφείς του στον στρατηγό Κονφόρτι, που με τις έρευνές του άλλαξε το τοπίο.
Οι δίκες στη Ρώμη γύρω από τον Τζάκομο Μέντιτσι και μέλη του κυκλώματος συνεχίζονται και έπονται εξελίξεις. Εξάλλου, ο στρατηγός Κομφόρτι είχε δηλώσει στο Κύκλωμα απερίφραστα ότι κατά την άποψή του επικεφαλής του διεθνούς λαθρεμπορίου, ακόμα και του Μέντιτσι, υπήρξε στα τέλη της δεκαετίας του ΄90 ο Ρόμπιν Σάιμς, με τόπο συναλλαγής της διεθνούς πελατείας του την έπαυλη Μιχαηλίδη στη Σχοινούσα, ένα κεφάλαιο που σίγουρα θα φωτισθεί περισσότερο τα επόμενα χρόνια.


Έμποροι αρχαιοτήτων, συλλέκτες, ιδρύματα και μουσεία παγκοσμίου φήμης, από τη Νέα Υόρκη και την Ελβετία μέχρι το Λονδίνο και την Ιταλία, πρωταγωνιστούν σ' αυτή την έρευνα-θρίλερ, που φέρνει στο φως ανατριχιαστικά στοιχεία για το διεθνές κύκλωμα παράνομου εμπορίου κλασικών έργων τέχνης. Τους απόηχους αυτής της ιστορίας ξέρει ο Έλληνας αναγνώστης από τα αντικείμενα που ανακάλυψε η αστυνομία στην έπαυλη της Σχοινούσας, γεγονός που, όπως θα καταλάβουμε, είναι ένα μικρό παρακλάδι ενός γιγάντιου σχεδίου.


Ο Τζάκομο Μέντιτσι πλάι στον κρατήρα του Ευφρονίου στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης.
Ο Μέντιτσι είχε τη συνήθεια να ποζάρει στις αρχαιότητες που λαθραία πουλούσε σε διάφορα μουσεία του κόσμου!
Για το συγκεκριμένο έργο το Μετροπόλιταν επί τριάντα χρόνια υποστήριζε ότι προέρχεται από σκανδιναβική οικογένεια που το πούλησε πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Στην πραγματικότητα ο Μέντιτσι το πήρε από τυμβωρύχους έξω από τη Ρώμη, το έδωσε στον αρχαιοπώλη Ρόμπερτ Χεχτ στην Ελβετία και αυτός το πούλησε στο Μετροπόλιταν με πλαστά πιστοποιητικά. Τώρα το Μετροπόλιταν επιστρέφει τον κρατήρα στην Ιταλία...




Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ, e-shop