Σεξ; Όχι ευχαριστώ

[Piggy]

Όχι απόψε αγάπη μου, έχω πονοκέφαλο", "πρέπει να επιστρέψω νωρίς στο σπίτι", "αδύνατον, είμαι κουρασμένη" είναι μερικές από τις συνηθισμένες μορφές άρνησης σε μία διόλου δελεαστική ερωτική πρόταση. Δικαιολογίες άρνησης τελικά, που κρύβονται πίσω από την έλλειψη ερωτικής επιθυμίας.


Γιατί δυσκολευόμαστε τόσο πολύ να πούμε απλά και ξεκάθαρα «Όχι, ευχαριστώ»; Γιατί δεν έχουμε την ίδια ευκολία να αρνηθούμε το σεξ, όπως ένα ποτό ή ένα τσιγάρο;

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι το σεξ μοιάζει με τον. πληθωρισμό: όσο περισσότερο μιλάμε γι' αυτό, βλέπουμε γι' αυτό και απελευθερωνόμαστε από αυτό, τόσο μειώνεται η αξία του στην επιθυμία και στην πράξη.


Μία πρόσφατη μελέτη στην γειτονική Ιταλία κατέδειξε ότι μία γυναίκα στις τρεις δεν έχει ερωτική επιθυμία. Το ίδιο πρόβλημα έχει και ο ένας άνδρας στους έξι. Το 45% των νέων ηλικίας 18-25 ετών θεωρεί την παρθενιά σημαντική αξία. Το 60% των γυναικών δεν νοιώθει οργασμό και πολλές από αυτές προτιμούν να αποφύγουν την σεξουαλική συνεύρεση.

Αντίστοιχα στην χώρα μας, πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Σεξουαλικής Υγείας της Γυναίκας αποκάλυψε πως ούτε καν η μία στις δύο Ελληνίδες είχε υψηλή ερωτική επιθυμία το τελευταίο εξάμηνο - το 41% των γυναικών ηλικίας 18 έως 54 ετών που συμμετείχαν δήλωσαν πως είχαν μέτρια σεξουαλική επιθυμία, το 10% χαμηλή και το 3% καθόλου. Επιπλέον, οι δύο στις τρεις δήλωσαν πως δεν νιώθουν πάντοτε ερωτική διέγερση όταν κάνουν σεξ, ενώ μόλις το 23,3% είπαν πως έχουν οργασμό κάθε φορά που κάνουν σεξ. Μοιραία, λοιπόν, οι μισές δήλωσαν πως απέχουν από την σεξουαλική ζωή για χρονικό διάστημα που κυμαίνεται από 6 μήνες έως 2 χρόνια ή περισσότερο.

Συνεπώς κάνουμε ολοένα λιγότερο σεξ - και πολλοί άνθρωποι βρίσκονται συστηματικά στη δυσάρεστη θέση να θέλουν να πουν «Όχι, ευχαριστώ». Με ποια λόγια, όμως; Γιατί δυσκολεύονται τόσο πολύ να βρούν τα σωστά; Τί συνδέει τελικά την προσφορά και την άρνηση στο μυαλό και την ψυχή μας;

Το όχι της ατομικής οριοθέτησης

Γενικά μιλώντας, είναι γεγονός πως για πολλούς ανθρώπους το «όχι» αποτελεί κάτι πολύ δύσκολο - σε σημείο που να τους δημιουργεί μία κατάσταση έντονου άγχους με ταχυπαλμία, εφίδρωση, ακόμη και με στιγμιαία δυσχέρεια άρθρωσης του λόγου.

Η δυσκολία έγκειται στο να αρνηθούμε κάτι σε έναν άνθρωπο που μας αποδέχεται, μας φλερτάρει, μας θέλει, μας «αγαπάει», σε έναν άνθρωπο που δεν θα θέλαμε να απογοητεύσουμε. Από την άλλη πλευρά, μαζί με την άρνηση γεννιέται και ο ενδόμυχος φόβος μήπως το «όχι» που θα πούμε μας οδηγήσει στην μοναξιά.

Από την πλευρά της επιστήμης της Ψυχολογίας, πρέπει να μιλήσουμε για «φραγμούς» ή «προσωπικά όρια». Οι ψυχολόγοι λένε πως τα όριά μας είναι ο χώρος που μας διαχωρίζει από τους άλλους, που μας δίνει ταυτότητα και μας οριοθετεί. Επηρεάζουν αυτό που πιστεύουμε εμείς για τον εαυτό μας και τον τρόπο με τον οποίο ερχόμαστε σε επαφή με τους άλλους. Αντιπροσωπεύουν τις ψυχολογικές διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα σε εμάς και τους άλλους και είναι σημαντικά γιατί μας επιτρέπουν να διατηρήσουμε μία υγιή αίσθηση του εαυτού μας, μια αυτοπεποίθηση, σαν ξεχωριστές οντότητες από το σύνολο.

Με τα όριά μας ορίζουμε την ταυτότητά μας και την αίσθηση αυτής. Την αίσθηση της ταυτότητας την μαθαίνουν πολύ γρήγορα τα παιδιά όταν ζουν μέσα σε μία λειτουργική οικογένεια. Χωρίς την αίσθηση αυτή δεν είναι δυνατόν ούτε να φθάσει κανείς στην ισορροπία αλλά ούτε και να την διατηρήσει, διότι δεν μπορεί να διατηρήσει τις αξίες και τους στόχους του όταν έρχεται αντιμέτωπος με τις επιρροές και τα συναισθήματα των άλλων. Σε πολλές οικογένειες όμως τα όρια δεν υπάρχουν, λείπει η ιδιωτική σφαίρα και η ατομικότητα, με αποτέλεσμα πολλοί άνθρωποι συχνά να μην ξέρουν καν τίνος είναι τα συναισθήματα που νοιώθουν.

Το όχι που πρέπει, αλλά δεν θέλουμε, να πούμε

Υπάρχουν φορές που δεν καταφέρνουμε να πούμε «όχι» γιατί ενδόμυχα θα θέλαμε να πούμε «ναι», αλλά κάτι μας εμποδίζει. Ηθικές αξίες που μας επέβαλε η αγωγή μας και τις οποίες κατά βάθος δεν συμμεριζόμαστε αλλά ανήκουν σε αυτούς που μας τις μετέδωσαν, δημιουργούν εσωτερικές συγκρούσεις τις οποίες δεν είναι εύκολο να αναγνωρίσουμε.

Η αποδοχή αξιών, που ορίζουν μεν την συμπεριφορά μας αλλά δεν μας αντιπροσωπεύουν, είναι μια εφησυχαστική ασύνειδη πράξη, η οποία μας δίνει την αίσθηση ότι ανήκουμε κάπου - σε μία οικογένεια, σε μία ομάδα ή κοινωνία - και μας κάνει να νοιώθουμε προστατευμένοι. Η ανυπακοή ή η απομάκρυνση από τους κανόνες αυτούς θα γεννούσε μέσα μας ενοχές και θα μας έκανε να νοιώθουμε μόνοι και απροστάτευτοι.

Στο σεξουαλικό πεδίο, λοιπόν, μπορεί να συμβεί να μην κατορθώσουμε να πούμε «όχι» σε μία κατάσταση την οποία ενδόμυχα θέλουμε, αλλά οι αξίες μας μάς εμποδίζουν να δεχτούμε. Όπως, επί παραδείγματι, αν μας προσέγγιζε ερωτικά ένας συγγενής, ένας φίλος/η του/της συντρόφου μας, ένα παντρεμένο άτομο, ένα πολύ πιο ηλικιωμένο ή νεώτερο άτομο ή ακόμα και ένας ιερέας.

Ενοχή και φόβος

Η άρνηση δεν είναι δύσκολη μόνο στο σεξουαλικό πεδίο. Σε πολλούς ανθρώπους είναι δύσκολο να πουν «όχι» στον προϊστάμενό τους, σε ένα φίλο που τους ζητά δανεικά ή κάποια εξυπηρέτηση. Νοιώθουμε κατά κάποιο τρόπο ένοχοι, σαν να οφείλουμε την συναίνεση σε αυτόν που μας ζητά κάτι. Η αίσθηση της ενοχής είναι ο βασικός λόγος για τον οποίο δεν κατορθώνουμε να αρνηθούμε και έτσι η αποδοχή μάς φαίνεται ο καλύτερος τρόπος για να «ξεπληρώσουμε» το «χρέος» που νιώθουμε πως έχουμε απέναντι σε αυτό το άτομο.

Και μετά, είναι ο φόβος μιας επιθετικής αντίδρασης από τον δέκτη της άρνησής μας - ένας φόβος ο οποίος συχνά μας οδηγεί να δεχτούμε την κάθε επιβολή. Ο δέκτης της άρνησης θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ακόμη και ο/η σύντροφος ή ο/η σύζυγος του ατόμου που δεν μπορεί να πει «όχι» χωρίς να φοβάται μία ενδεχόμενη επίθεση.

Το μη λεκτικό όχι

Υπάρχουν περιπτώσεις όπου δεν είναι απαραίτητο να πει κάποιος το «όχι» λεκτικά. Το σώμα μας «μιλάει» από μόνο του με τη στάση του, με τον τρόπο που κάθεται απέναντι σε κάποιον, με τον τρόπο που κοιτάζει ή αποφεύγει να κοιτάξει τον άλλον. Αυτή η συμπεριφορά ορισμένες φορές μπορεί να δημιουργήσει λανθασμένες εντυπώσεις: από τη μία εμείς νομίζουμε ότι μεταδώσαμε το μήνυμα μιας άρνησης, από την άλλη ο δέκτης της αρνήσεώς μας ενδέχεται να μην έλαβε το σιωπηλό μήνυμα και να νομίζει ότι η λεκτική σιωπή είναι σιωπηλή συναίνεση.

Το όχι του άνδρα

Για έναν άνδρα είναι, ενδεχομένως, πιο δύσκολο να πει «όχι» σε μία γυναίκα που τον φλερτάρει. Αλλά οι λόγοι είναι σαφώς πιο απλοί και άμεσοι απ' ότι οι λόγοι της δυσκολίας μιας γυναίκας.

Κατ' αρχήν ο άνδρας φοβάται ότι ενδεχόμενη άρνησή του μπορεί να εκληφθεί ως έλλειμμα ανδρισμού, ενώ μέσα του έχει γερές ρίζες και ο φόβος μήπως θίξει τη γυναίκα. Ωστόσο, η αποδοχή από τον άνδρα μιας κατάστασης την οποία δεν έχει επιλέξει και κατά συνέπεια δεν επιθυμεί, μπορεί να οδηγήσει σε αναπόφευκτες σεξουαλικές ταλαιπωρίες: έλλειψη ή δυσκολία στύσης, δυσκολία ή αδυναμία να φθάσει σε οργασμό. Και αυτό, δεν είναι διόλου σπάνιο.

Ας σημειωθεί εδώ ότι οι άνδρες έχουν έναν ακόμα λόγο για τον οποίο δύσκολα αρνούνται μια πρόσκληση για σεξ. Πρόκειται για τον ρόλο του «κυνηγού» που απέκτησε κοινωνικά ο άνδρας στα βάθη των αιώνων και τον οποίο πάντοτε θέλει να διατηρεί. Για έναν άνδρα, η επιλογή μιας γυναίκας ισοδυναμεί με την απόφαση ότι αυτός θέλει αυτή την γυναίκα. Το να τον επιλέγουν ισοδυναμεί με απώλεια ενός μεγάλου μέρους της εξουσίας του, είναι σαν να γίνεται «θήραμα» ο ίδιος. Αν εξετάσει κανείς την ανδρική άρνηση υπό αυτό το πρίσμα, βλέπει πως είναι σχεδόν φυσιολογικό να μην αρέσει σε έναν άνδρα η αντιστροφή των ρόλων.

Μαθήματα για να λέμε όχι

Το να μάθει κανείς να φλερτάρει επιλέγοντας τον άλλον, χωρίς να αρκείται σε ό,τι του λάχει, είναι ένας σημαντικός κανόνας. Το να γίνει κανείς περισσότερο επιλεκτικός βοηθεί και στη δημιουργία προσωπικών ορίων, τα οποία αποσαφηνίζουν μέσα του το διαχωρισμό του τι θέλει πραγματικά από το τι δέχεται παθητικά.

Είναι πολύ σημαντικό το να συνειδητοποιήσει κανείς την αξία που έχει ως άνθρωπος. Πρέπει, συνεπώς, να μάθει ότι αξίζει - και μετά να βρει πόσο αξίζει. Με αυτό τον τρόπο θα αυξηθεί ο βαθμός της αυτοεκτίμησής του - και με υψηλό δείκτη αυτοεκτίμησης, το «όχι» γίνεται πολύ πιο εύκολο.

Πως θα πείτε όχι

* Αν είστε συνεσταλμένοι : «Όχι, δεν είναι η στιγμή», «Μα πόσο τρέχεις. έτσι δεν μπορώ να σε ακολουθήσω», «.’σε με πρώτα να χάσω την κοιλίτσα.»
* Αν έχετε αυτοπεποίηση: «Ποιος σου είπε ότι θα μου άρεσε;», «Κι αν ήμουν ακόμη παρθένα και ήθελα να παραμείνω;», «Μου αρέσεις πολύ αλλά δεν θέλω αγώνες δρόμου» ή ακόμα και «Όταν θα έρθει η στιγμή θα σου το πω».

Πηγή: Ιταλική Εταιρεία Κλινικής Σεξολογίας ( Associazione Italiana Sessuologia Clinica ) health.ana-mpa.gr