Κύθηρα

[ΠΛΑΤΩΝ]

"Νησί των γλυκών μυστικών και των γιορτών της καρδιάς" Μπωντελαίρ

To νησί των Κυθήρων, μολονότι γεωγραφικά αποκομμένο από τα υπόλοιπα νησιά του Ιονίου, μοιράζεται μαζί τους την κοινή επτανησιακή φυσιογνωμία και παράδοση, αποτέλεσμα κοινής ιστορικής διαδρομής επί πολλούς αιώνες. Γνωστά κατά τους νεώτερους χρόνους και ως Τσιρίγο, τα Κύθηρα είναι το νοτιότερο από όλα τα Επτάνησα.
Τα Κύθηρα στέκονται σαν φρουρός στην είσοδο του Λακωνικού Κόλπου και είναι ένα κρυμμένο στολίδι μεταξύ των Ελληνικών νησιών.
Ειδυλλιακά τοπία, όμορφες παραλίες και γραφικά χωριά είναι το σκηνικό που συνθέτει την απομακρυσμένη γοητεία του νησιού και το καθιστά έναν ιδανικό προορισμό γι' αυτούς που ψάχνουν ήσυχες διακοπές σε ένα κλασσικά μεσογειακό νησί.
Οι πολυάριθμες φυσικές ομορφιές τους, οι μικρές παραλίες, τα μνημεία της ανθρώπινης παρουσίας, αλλά και η νοοτροπία των κατοίκων, γαληνεύουν και ανανεώνουν τον επισκέπτη. Δεν πρέπει άλλωστε, να θεωρηθεί τυχαίο ότι για τους αρχαίους τα Κύθηρα συνδέθηκαν με την γέννηση της θεάς του έρωτα, της Αφροδίτης.


Γεωλογικά τα Κύθηρα αποτελούν προέκταση της πελοποννησιακής χερσονήσου, που καταλήγει στον Κάβο-Μαλιά.
Το μέγιστο μήκος του νησιού είναι 25 χλμ. και το μέγιστο πλάτος 16 χλμ., ενώ η συνολική έκτασή του είναι 280 τ.χλμ.
Η ακτογραμμή του νησιού, με συνολικό μήκος 90 χλμ., σχηματίζει πολλές πτυχώσεις, ιδίως στα δυτικά, ανάμεσα στις οποίες ανοίγονται μικροί όρμοι και όμορφες παραλίες.Παρόλο που είναι, όμως, ένα από τα μεγάλα νησιά της Ελλάδας μόλις τα τελευταία χρόνια άρχισε να γίνεται γνωστό σαν τουριστικό θέρετρο. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος για τον οποίο το νησί διατηρεί την ιδιαιτερότητά του και τη γραφικότητά του.
Τα Κύθηρα βρίσκονται ακριβώς κάτω από το νοτιοανατολικό άκρο της Πελοποννήσου. Η γεωγραφική τους θέση -βρίσκονται μεταξύ του Ιονίου, του Μυρτώου και του Κρητικού πελάγους- τα καθιστά κομβικό σημείο από και προς την Ανατολική Μεσόγειο, γι' αυτό και ονομάστηκαν στα χρόνια της Ενετοκρατίας «το μάτι της Ανατολής».


Χαρακτηριστικό των Κυθήρων είναι το ήπιο κλίμα και η συχνή εναλλαγή τοπίων.
Τα Κύθηρα συνδυάζουν τη θαλασσινή φύση με τα σημαντικά μνημεία και αξιοθέατα (μοναστήρια, εκκλησίες, αρχαιότητες) αλλά και όλες τις ομορφιές ενός αγνού φυσικού περιβάλλοντος.
Είναι νησί για καλοκαίρι -όμορφες και καθαρές παραλίες- αλλά και για φθινόπωρο και άνοιξη αφού κανείς εδώ μπορεί να απολαύσει περίπατους στα σπήλαια και στα μέρη με την πλούσια βλάστηση.


Η θάλασσα γύρω από τα Κύθηρα είναι πλούσια σε ψάρια, γεγονός που προσελκύει πολλούς επαγγελματίες και ερασιτέχνες ψαράδες, αλλά δυστυχώς η εντατική και η παράνομη αλιεία έχει οδηγήσει σε συνεχή μείωση των αλιευμάτων.


Στα Κύθηρα είναι έκδηλη η επιρροή της Δύσης στην κουλτούρα αλλά και το υψηλό επίπεδο μόρφωσης του πληθυσμού, χαρακτηριστικό όλων των Επτανήσων, αφού δεν πέρασαν κάτω από τον τούρκικο ζυγό.
Στη νότια πλευρά του νησιού είναι έντονη η επίδραση των Επτανήσων και της Κρήτης. Αντίθετα, στο βόρειο τμήμα του νησιού είναι έντονη η επίδραση της Πελοποννήσου λόγω κυρίως της πολύ μικρής απόστασης που χωρίζει τα Κύθηρα από το νότιο άκρο της.

Αξιοθέατα
Πρωινός καφές, μια ματιά στο χάρτη και ξεκινάς να γνωρίσεις τα Κυθηρα.
Χωριά παντού, σε κάθε βουνοπλαγιά, σε κάθε ρεματιά. Το οδικό δίκτυο είναι μεγάλο και πολύπλοκο. Μπορεί να σε μπερδέψει.


Πρώτος σταθμός του οδοιπορικού σας είναι η Χώρα. Στη Χώρα, την πρωτεύουσα των Κυθήρων και διοικητικό κέντρο του νησιού, θα δείτε πολλά αρχοντικά και κατοικίες παλιών ευγενών.
Στο νοτιοδυτικό άκρο του παραδοσιακού οικισμού πάνω σ' έναν επιβλητικό βράχο είναι χτισμένο το Ενετικό Κάστρο, που προσφέρει μοναδική θέα προς τους όρμους της Φελωτής και του Καψαλιού, ιδιαίτερα αργά το απόγευμα κατά τη δύση του ήλιου στο πέλαγος.
Τα σπίτια είναι χτισμένα το ένα κοντά στο άλλο και δρόμοι ανάμεσά τους στενοί με καμάρες. Ακολουθούν τη λιτή νησιωτική αρχιτεκτονική με έντονο το ενετικό στοιχείο.
Τα χρώματα που κυριαρχούν είναι το άσπρο των ασβεστωμένων τοίχων και το γαλάζιο των ξύλινων παραθύρων.
Σε ορισμένα κτήρια της εποχής της Αγγλοκρατίας διακρίνονται και νεοκλασικά στοιχεία, τα οποία όμως εναρμονίζονται με το νησιώτικο περιβάλλον.
Το ενετικό κάστρο της Χώρας χτίστηκε το 1503 στα ερείπια προγενέστερης οχύρωσης του 1150 και ήταν η έδρα του ενετού του διοικητή του νησιού.
Στο μέγαρό του στεγάζεται το Ιστορικό Αρχείο των Κυθήρων με πλούσιο υλικό από την περίοδο της ενετοκρατίας.
Ανάμεσα στα ερείπια των κτιρίων διακρίνεται και η μεγάλη στέρνα, η πυριτιδαποθήκη και οι ναοί της Παναγίας της Καστρινής ή Μυρτιδιώτισσας, της Παναγίας της Ορφανής, του Παντοκράτορα και του Αγ. Ιωάννη.

Άλλο αξιοθέατο της Χώρας είναι το Μικρό Αρχαιολογικό Μουσείο στην είσοδο του οικισμού.
Η μικρή αρχαιολογική συλλογή των Κυθήρων στεγάζεται από το 1979 σε κτήριο του κεντρικού δρόμου της Χώρας που παραχώρησε για το σκοπό αυτό ο Κυθηραϊκός Σύνδεσμος.
Το Μουσείο έχει δύο αίθουσες. Η πρώτη, η κύρια αίθουσα, στα δεξιά περιλαμβάνει ευρήματα των Προϊστορικών και Κλασικών κυρίως χρόνων από το νησί με βασικό το μαρμάρινο λιοντάρι του 6ου αι. π.Χ., εύρημα των αρχών του 19ου αι., το οποίο μάλλον προέρχεται από το Παλαιόκαστρο.
Στη δεύτερη αίθουσα, η οποία είναι και μικρότερη, παρουσιάζονται ευρήματα από πρόσφατες ανασκαφές και νεότερα, ενετικά κυρίως, δείγματα της ιστορίας του νησιού, όπως πέτρινα οικόσημα της περιόδου της Ενετοκρατίας, επιτύμβιες πλάκες, ενώ ξεχωρίζει το μαρμάρινο άγαλμα, σύμπλεγμα της Αφροδίτης και του Έρωτα, πιθανόν έργο της Αναγέννησης το οποίο ίσως προέρχεται από τη Βενετία.

Στον μεσαιωνικό οικισμό του Μέσα Βούργου, κάτω ακριβώς από τη ανατολική πλευρά του φρουρίου της καστροπολιτείας, θα συναντήσετε πολυάριθμες εκκλησίες: Παναγία η Μεσοχωρίτισσα, Αγία Τριάδα, Μεταμόρφωση, Άγιος Γεώργιος Λομβάρδου, Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και Άγιος Φίλιππος (διπλός ναός), Άγιος Ιωάννης Δραπανέζης, Άγιος Βασίλειος, Άγιος Δημήτριος.
Η διαδρομή από την έξοδο της Χώρας μέχρι το Γυμνάσιο (περιοχή Μπελβεντέρε) προσφέρει υπέροχη θέα προς το κάστρο, το Καψάλι και το Μέσα Βούργο και θεωρείται μια από τις ομορφότερες τοποθεσίες σε όλη τη χώρα αλλά και τη Μεσόγειο.


Το ωραιότερο κτίριο της αγγλικής περιόδου στα Κύθηρα και το πιο ευνοημένο από το χρόνο είναι το σχολείο της Μηλαπιδέας, που δεσπόζει σ' ένα λόφο μεταξύ Λειβαδίου, Φατσαδίκων, Κοντολιανίκων.
Αρχικά οι ντόπιοι αρνούνταν να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο των Άγγλων, αλλά εντέλει πείστηκαν, όταν τους δόθηκε ως κίνητρο η απαλλαγή των ζώων τους από την αγγαρεία (επίταξη).
Το μέτρο απέδωσε και είχε ως αποτέλεσμα την αλματώδη άνοδο του μορφωτικού επιπέδου του πληθυσμού.
Το κτίριο είχε θολωτή στέγη και είναι άψογα χτισμένο με τέλειες αναλογίες και πολλή καλαισθησία. Έχει γύρω-γύρω 11 πελώρια γοτθικά παράθυρα με πελεκητά ποριά.


Στο Κάτω Λιβάδι, σε μια περιοχή με περιβόλια και άφθονη βλάστηση, θα επισκεφθείτε τον ναό της Αναλήψεως όπου στεγάζεται η Συλλογή Έργων Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης Κυθήρων.
Πρόκειται για λιτή μαρμαροσκέπαστη βασιλική του τέλους του 17ου ή αρχές του 18ου αι. που έχει μετατραπεί σε μουσείο.
Τα ευρήματα μαρτυρούν επιδράσεις από την Πελοπόννησο (περίοδο Παλαιολόγων κυρίως), την Κρήτη αλλά και από τη Δύση, λόγω της μακρόχρονης παρουσίας ενετών στο νησί (1636-1797).
Στα ευρήματα περιλαμβάνονται αποτοιχισμένες τοιχογραφίες, τμήματα ψηφιδωτού δαπέδου, εικόνες, αντικείμενα αργυροχοΐας, μεταλλοτεχνίας και κεραμικής.


Διασχίζοντας το Κάτω Λιβάδι κατευθυνόμενοι βόρεια προς το Κατούνι θα συναντήσετε την εντυπωσιακή γέφυρα, η οποία χτίστηκε επί Αγγλοκρατίας (1826) από τους κατοίκους του νησιού με τη μέθοδο της αγγαρείας (επίταξη ζώων και εργασίας) και ολοκληρώθηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Αρχικά είχε σχεδιαστεί να φτάσει μέχρι το λιμάνι του Αβλέμονα, αλλά λόγω της κατάργησης της αγγαρείας ως μεθόδου κατασκευής έργων δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Έχει μήκος 110μ., ύψος 15μ., πλάτος 6μ. και 13 τόξα και είναι ίσως η μεγαλύτερη του είδους της στην Ελλάδα. Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα έργα της Αγγλοκρατίας στα Κύθηρα.


Στον Καραβά, ένα από τα πιο όμορφα χωριά του νησιού χτισμένο ανάμεσα σε πλατάνια και μυγδαλιές, με άφθονα νερά, θα δείτε την πηγή του Αμίρ Αλή η οποία είναι κρυμμένη κάτω από σκιερά πλατάνια.
Υπάρχουν ιστορίες ότι η τοποθεσία ονομάστηκε έτσι γιατί εκεί, σύμφωνα με την παράδοση, δολοφονήθηκε ένας τούρκος φοροσυλλέκτης. Όμως, στις ιστορικές πηγές δεν αναφέρεται τουρκική παρουσία στο νησί εκτός από κάποιες επαφές με την Πελοπόννησο.
Το τοπωνύμιο προέρχεται από το ενετικό αξίωμα του αμιραλιού, δηλ. αξιωματούχου των λιμανιών (σαν λιμενάρχη). Επίσης, στον Καραβά αν ακολουθήσετε το ποτάμι θα φτάσετε στην αστείρευτη σιδηρούχα πηγή «Πορτοκαλιά» ενώ παίρνοντας τα παλιά μονοπάτια θα σας οδηγήσουν στους μικρούς παλιούς οικισμούς που είναι πραγματικά σκαρφαλωμένοι στις πλαγιές, ξεχασμένοι από τον χρόνο.
Η πηγή πήρε το όνομά της από ένα τεράστιο δέντρο Πορτοκαλιάς από το οποίο λέγεται ότι έκοβαν τόνους πορτοκάλια, από τα οποία έστελναν και στην Αθήνα.

Στο κεντρικό μέρος του νησιού βρίσκεται η Παλαιοχώρα, ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής.
Η πρόσβαση είναι σχετικά δύσκολη αλλά το αποτέλεσμα αξίζει αφού θα δείτε μια ερημωμένη μεσαιωνική πολιτεία, τον Αγ. Δημήτριο, τη βυζαντινή πρωτεύουσα του νησιού που οι ντόπιοι ονομάζουν Παλιοχώρα.
Είναι χτισμένη σε βραχώδη λόφο ύψους 216 μ. που γύρω του υπάρχει χαράδρα, η Κακή Λαγκάδα.
Η χαράδρα πρόσφερε ασφάλεια στην πόλη αφού την έκρυβε από τη θάλασσα, με την οποία η επικοινωνία ήταν δύσκολη.
Η πόλη εγκαταλείφθηκε όταν καταστράφηκε ολοσχερώς από την επιδρομή πειρατών του Χ. Μπαρμπαρόσα το 1537.
Στον οικισμό της Παλιοχώρας θα δείτε τα ερείπια τουλάχιστον 80 κατοικιών και 21 εκκλησιών.


Στα Μυρτίδια θα περάσετε μέσα από την Τρύπια Πέτρα, μικρό πέρασμα μέσα στο βράχο από την εποχή της Αγγλοκρατίας, και θα φτάσετε στη Μονή Μυρτιδίων, σε μια τοποθεσία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
Εδώ, ανάμεσα στις μυρτιές απ' όπου πήρε το όνομά της η περιοχή βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.
Η Μονή ιδρύθηκε τον 14ο αι. εκεί όπου βρέθηκε μια εικόνα της Παναγιάς, η οποία σώζεται μέχρι σήμερα και αποτελεί το πιο ιερό προσκύνημα του νησιού. Να ζητήσετε να σας δείξουν το καθολικό, με το μέρος που βρέθηκε η εικόνα, τα τάματα και την πόρτα με το τεράστιο κλειδί, απομεινάρι της εποχής των πειρατών.
Η «γύρα» της Μυρτιδιώτισσας, δηλ. της εικόνας της Παναγίας, είναι το σημαντικότερο θρησκευτικό γεγονός των Κυθήρων.


Στη συνοικία Κάτω Χώρα του Μυλοπόταμου σώζονται τα ερείπια ενετικού κάστρου. Την είσοδό του στολίζει ανάγλυφο λιοντάρι, ο λέων του Αγίου Μάρκου, σύμβολο της Ενετικής Κυριαρχίας.
Κάτω από τον λέοντα διακρίνονται δύο ενετικά οικόσημα με τη χρονολογία MDLXVI (1566). Τότε χτίστηκαν ή ενισχύθηκαν τα τείχη, ο οικισμός όμως πρέπει να είναι παλαιότερος κατά δύο τουλάχιστον αιώνες.
Μέσα στο κάστρο σώζονται πολλές από τις εκκλησίες του μεσαιωνικού οικισμού.
Ο ναός του Σωτήρα (15ος αι.) και ο ναός του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου (1518) είναι από τους παλιότερους και κοσμούνται με μοναδικές τοιχογραφίες. Απολαύστε το ηλιοβασίλεμα από εδώ.
Ο οικισμός αναπτύχθηκε ιδιαίτερα μετά την επιδρομή του Μπαρμπαρόσα, αφού εδώ κατέφυγαν αρκετοί κάτοικοι της Παλιοχώρας και εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική του.


Φεύγοντας από το Κάστρο του Μυλοπόταμου και συνεχίζοντας με κατεύθυνση προς δυτικά, μετά από 1,5 χλμ. θα φτάσετε μέσω ενός βατού χωματόδρομου στο σπήλαιο της Αγίας Σοφίας.
Το σπήλαιο είναι ανοιχτό μόνο το καλοκαίρι και μπορείτε να μπείτε μόνο με ξεναγό.
Αφού μπείτε στο σπήλαιο σε λίγα μέτρα θα συναντήσετε το εκκλησάκι της Αγίας Σοφίας, όπου στην αριστερή πλευρά του τέμπλου του εικονίζονται η Αγία Σοφία (με το μαύρο μαντήλι) και οι κόρες της Αγάπη, Ελπίδα και Πίστη και στη δεξιά πλευρά ο Χριστός ένθρονος ανάμεσα στην Παναγία και τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Οι τοιχογραφίες είναι έργα του ζωγράφου Θεοδώρου (τέλη 13ου αι.). Προχωρώντας πιο βαθιά μέσα στο σπήλαιο θα θαυμάσετε ένα υπέροχο θέαμα με σταλακτίτες και σταλαγμίτες.

Επιστρέφοντας στον Μυλοπόταμο, μπορείτε να σταματήσετε για καφέ ή φαγητό κάτω από τα πλατάνια της πλατείας του Αγίου Χαραλάμπους.
Το τοπίο είναι ειδυλλιακό: κάτω από την πλατεία μικρός καταρράκτης σχηματίζει ποταμάκι, που ρέει σε μια δροσερή ρεματιά, όπου φυτρώνουν καρυδιές και ροδοδάφνες.
Από τις βρύσες με τις λεοντοκεφαλές τρέχει συνεχώς νερό, ενώ πάπιες και χήνες κολυμπούν στο ποτάμι.


Στην πλατεία του Μυλοπόταμου θα βρείτε πινακίδα με την ένδειξη «Νεράιδα, Καταρράκτης» η οποία οδηγεί σε ένα ειδυλλιακό τοπίο, την Νεράιδα.
Η Νεράιδα είναι μια κατάφυτη περιοχή με υπεραιωνόβια δέντρα, τροπικό πράσινο και πανέμορφα γεφύρια. Εκεί υπάρχει ένας εντυπωσιακός καταρράκτης, το σκιερό ρέμα της Φόνισσας, που σχηματίζει λίμνη στην οποία μπορείτε να κολυμπήσετε παρόλο που το νερό είναι πολύ κρύο.
Η περιοχή είναι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Γύρω από την λίμνη υπάρχουν ξύλινα παγκάκια για τους επισκέπτες και τους εκδρομείς.
Κατά μήκος της ρεματιάς που ξεκινά στη Νεράιδα έχει αναπτυχθεί ένα πανέμορφο περιπατητικό μονοπάτι που οδηγεί στους ερειπωμένους νερόμυλους ένας από τους οποίους έχει πρόσφατα αναπαλαιωθεί.

Στην Παλαιόπολη λίγο πριν την παραλία της υψώνεται στα αριστερά σας το Παλιόκαστρο, το κύριο οικιστικό κέντρο του νησιού, η πρωτεύουσα των Κυθήρων κατά την αρχαιότητα.
Αν θέλετε να το επισκεφθείτε, πρέπει να αφήσετε το αυτοκίνητό σας στο πλάτωμα που σχηματίζει ο δρόμος και να ανεβείτε με τα πόδια από το μονοπάτι.
Σύμφωνα με τις περιγραφές του Παυσανία, εδώ βρισκόταν το αρχαιότατο ιερό της θεάς Αφροδίτης (παρά τις επίμονες αναζητήσεις πολλών ερευνητών, δεν έχει εντοπιστεί η θέση του).
Από τον οικισμό σώζονται μόνο τμήματα της οχύρωσης στη βόρεια πλευρά του λόφου και κατά μήκος της ανατολικής πλευράς.
Κατάλοιπα από κτίσματα της αρχαίας πόλης θα δει ο επισκέπτης και στο γειτονικό εκκλησάκι του Αγίου Κοσμά.
Στην Παλαιόπολη προσδιορίζεται η θέση της ομηρικής πόλης Σκανδείας, πατρίδα του ήρωα Αμφιδάμαντα, η οποία πιστεύεται ότι έχει βυθιστεί στη θάλασσα μετά από σεισμούς.


Ο Αβλέμονας είναι ένας γραφικός μικρός παραθαλάσσιος οικισμός ψαράδων με φυσικό λιμανάκι, που απέχει 26 χλμ. από τη Χώρα. Στην είσοδο του λιμανιού θα συναντήσετε το Καστέλο, μικρό ενετικό φρούριο χτισμένο το 1565 το οποίο πάνω στην είσοδό του έχει τον λέοντα του Αγίου Μάρκου.
Το Καστέλο χτίστηκε για την προστασία του λιμανιού από τους Ενετούς. Σε αυτό το μικρό φρούριο σώζονται λίγα κανόνια και τα δωμάτια της φρουράς του και γίνονται ενέργειες για την αναστήλωση και συντήρησή του. Βορειότερα, στο βάθος του μικρού κολπίσκου, δεσπόζει το αρχοντικό Καβαλίνι με το ηλιακό ρολόι πάνω από την κεντρική είσοδό του.
Το αρχοντικό Καβαλίνι χρησιμοποιήθηκε και ως προξενείο της Αυστροουγγαρίας τον 19ο αι.


Η Αγία Πελαγία είναι ένας μικρός παραλιακός οικισμός με 280 κατοίκους, επίνειο του Ποταμού.
Ο επισκέπτης που έρχεται στα Κύθηρα από την Νεάπολη συνήθως αποβιβάζεται στην Αγία Πελαγία, εκτός κι αν πνέουν αντίθετοι άνεμοι, οπότε το καράβι πιάνει στο Διακόφτι.
Αυτή τη λεπτομέρεια πρέπει να την προσέξει κανείς, κυρίως όταν πρόκειται να αναχωρήσει από το νησί!
Ο οικισμός διαθέτει τουριστική υποδομή (ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια) και στο λιμάνι υπάρχουν ταβερνάκια που σερβίρουν ωραίους μεζέδες).
Στην Αγία Πελαγία θα απολαύσετε τη μοναδική θέα της απόληξης του γραφικού φαραγγιού της Κακιάς Λαγκάδας.
Το φαράγγι ξεκινάει από το χωριό Τριφυλλιάνικα και περνάει δίπλα από την κατεστραμμένη Βυζαντινή Καστροπολιτεία της Παλαιοχώρας και αμέσως μετά συναντάει ένα άλλο φαράγγι και σχηματίζουν Υ καταλήγοντας προς τη θάλασσα ενώ οι κατακόρυφοι βράχοι τους που τελειώνουν εκεί σχηματίζουν μια πύλη και μια μικρή λίμνη δίπλα στη θάλασσα. Γι' αυτό και η τοποθεσία ονομάστηκε Λίμνη.

Ο Φάρος του Μουδαρίου. Χτίστηκε κατά την Αγγλοκρατία και είναι το βορειότερο μέρος του νησιού απέναντι από την Ελαφόνησο και την Πελοπόννησο.
Κάτω από τον Φάρο το ερειπωμένο πλέον κτίριο ήταν τόπος ανταλλαγής μηνυμάτων για τα διερχόμενα πλοία από το στενό. Χτίστηκε στις αρχές του 20ου αι. και χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς σαν παρατηρητήριο στην Κατοχή.


Στα ΝΔ του νησιού, από το Λιβάδι, μετά από ωραία διαδρομή που περνά από τα χωριά Κλαδάδικα, Κομινιάτικα και Γερακιάνικα, βρίσκεται το βουνό της Αγίας Ελέσας στην κορυφή του οποίου υπάρχει ναός (χτίστηκε το 1871) αφιερωμένος στην Αγία και ένα μικρό συγκρότημα από κελιά που χρησιμοποιούντανγια τον Δεκαπεντισμό.
Η Αγία Ελέσα ήταν, σύμφωνα με το Συναξάρι της, κόρη του Ελλάδιου, ειδωλολάτρη αξιωματούχου της Πελοποννήσου. Σύμφωνα με την παράδοση, εκείνη ασπάστηκε τον Χριστιανισμό γύρω στο 375 μ.Χ. και ήρθε στο ακατοίκητο τότε νησί για να μονάσει και να λατρέψει τον Θεό. Όμως ο πατέρας της την αποκεφάλισε. Η τοποθεσία προσφέρει υπέροχη θέα κατά το ηλιοβασίλεμα.


Σε μικρή απόσταση από τη Χώρα (μόλις 2,5 χλμ.) βρίσκεται το Καψάλι, το επίνειο της Χώρας, φυσικό λιμάνι που χωρίζεται στα δύο από τη μικρή χερσόνησο με το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στην κορυφή της.
Στο Καψάλι, στην είσοδο του χωριού, κατευθυνόμενοι προς τα αριστερά θα οδηγηθείτε στο μικρό εκκλησάκι του Αγ. Ιωάννη στο Γκρεμό ή Εγκρεμνό.
Ο ναός είναι χτισμένος μέσα σε μια μικρή σπηλιά η οποία στάζει συνέχεια νερό από την οροφή και θεωρείται ότι είναι αγίασμα.
Σύμφωνα με κάποια παράδοση εδώ άρχισε ο Άγιος τη συγγραφή της Αποκάλυψης πριν πάει στην Πάτμο.
Έξω από το σπήλαιο και πολύ κοντά στον ναό του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου βρίσκεται ο ναός του Αγ. Ιωάννη του Βαπτιστή.


Ο ναός του Αγ. Πέτρου στο χωριό Αραίοι κοντά στον Μυλοπόταμο αποτελεί επίσης σπουδαίο μνημείο του 13ου αι. με βυζαντινές τοιχογραφίες.
Στο Πούρκο βρίσκεται ο σπουδαίος ναός του Αγ. Δημητρίου με τρεις σειρές τοιχογραφίες.
Κοντά στο χωριό Λογοθετιάνικα βρίσκεται ο ναός του Αγ. Θεοδώρου, πολιούχου του νησιού. Λέγεται ότι τον έκτισαν τεχνίτες από τη Μονεμβασιά κατά τον 12ο αι. ή 13ο αι. Εξαιρετικής αρχιτεκτονικής ο ναός χρησιμοποιήθηκε για χρόνια ως Μητροπολιτικός ναός των Κυθήρων.


Να επισκεφθείτε το νησάκι Χύτρα (ή Αυγό), όπου, σύμφωνα με το μύθο, γεννήθηκε η Αφροδίτη.
Εκεί θα δείτε το σπήλαιο με τους σταλακτίτες και, αν είστε τυχεροί, θα σας κάνουν παρέα μερικές από τις φώκιες που πηγαινοέρχονται κατά καιρούς.

[ΠΛΑΤΩΝ]

Παραλίες
Βγαίνοντας από τον Ποταμό, κατευθυνόμενοι στα δυτικά του νησιού, ξεκινά στην πρώτη διασταύρωση, με κατεύθυνση προς Αρωνιάδικα, ο κεντρικός δρόμος που μετατρέπεται σε χωματόδρομο ο οποίος θα σας οδηγήσει στην παραλία του Λυκόδημου.
Πρόκειται για έναν γραφικό ορμίσκο που ενδείκνυται για κολύμβηση και ψάρεμα αν δεν φυσάει δυνατός δυτικός άνεμος.
Θα βρείτε μικρή καντίνα. Με χωματόδρομο με τον Ποταμό ενώνεται και η παραλία του Αγ. Λευτέρη, λίγο βορειότερα από τον Λυκόδημο, αλλά ο δρόμος είναι σε άσχημη κατάσταση και η διαδρομή δεν συνίσταται με αυτοκίνητο.

Από τον Ποταμό προς τα δυτικά του νησιού υπάρχουν και οι παραλίες Λυγιά και Πετρίτης, αλλά και εδώ ο δρόμος σταματά πολύ πιο πριν αφού βρίσκονται σε πολύ δύσβατο σημείο.
Γενικά στα ΒΔ παράλια του νησιού, από τη θέση Όχελες (Λυγία) μέχρι τον Φάρο στο Μουδάρι, το βορειότερο άκρο του νησιού, οι παραλίες είναι δυσπρόσιτες από τον δρόμο, αλλά προτιμώνται από ψαράδες, αφού είναι πολύ καλοί ψαρότοποι. Μπορούν να προσεγγιστούν, όμως, από τη θάλασσα, για ένα ήσυχο μπάνιο.

Φτάνοντας στο βορειότερο άκρο του νησιού, τον Φάρο στο Μουδάρι, θα βρείτε ακριβώς από κάτω, μέσω ενός βατού χωματόδρομου, την παραλία του Αγ. Νικολάου, μια πολύ γραφική και υπήνεμη παραλία για μπάνιο χωρίς πολυκοσμία.
Η παραλία της Πλατιάς Άμμου βρίσκεται νοτιότερα από τον Φάρο, στα ανατολικά παράλια του νησιού, η οποία είναι πλατιά παραλία με άμμο.
Στον αραιοκατοικημένο οικισμό θα βρείτε λίγες ψαροταβέρνες με θέα στην απέναντι στεριά της Πελοποννήσου και λίγες μονάδες ενοικιαζόμενων δωματίων. Υπάρχει, επίσης, μικρή προβλήτα για αλιευτικά σκάφη.
Λίγο πριν την είσοδο στην Πλατιά Άμμο και στα δεξιά του δρόμου που καταλήγει σε αυτήν ξεκινάει χωματόδρομος που καταλήγει στον όρμο Φούρνοι όπου θα βρείτε μια γραφική παραλία.


Φτάνοντας νοτιότερα στην Αγ. Πελαγία μπορείτε να κολυμπήσετε στην παραλία της Φυρής Άμμου (μία από τις δύο παραλίες των Κυθήρων με το όνομα Φυρή Άμμος), του Λορέντζου και στο Καλαμίτσι όπου οδηγεί βατός χωματόδρομος. Πρόκειται για τις σημαντικότερες παραλίες στην περιοχή. Γενικά οι παραλίες εδώ είναι αρκετές, όμορφες και η πρόσβαση σε αυτές αρκετά εύκολη, αλλά προσβάλλονται συνεχώς από τους ισχυρούς βόρειους ανέμους που φυσούν πολύ συχνά.


Στα ανατολικά παράλια στην κεντρική περιοχή του νησιού για μπάνιο θα πάτε στο Διακόφτι. Εκεί θα βρείτε πολλές ψαροταβέρνες, μικρά ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια.
Το Διακόφτι είναι παραδοσιακός οικισμός 30 χλμ. βορειοδυτικά της Χώρας με λίγους κατοίκους.
Εδώ έχει δημιουργηθεί το νέο λιμάνι του νησιού, το οποίο σχεδιάστηκε για να αντικαταστήσει το λιμάνι της Αγίας Πελαγίας.
Το νέο λιμάνι έχει άνετη προβλήτα, είναι προστατευμένο από τους ανέμους, και ενώνεται με το αεροδρόμιο και τον κεντρικό οδικό άξονα του νησιού με πολύ καλό ασφαλτόδρομο.
Πάνω από το Διακόφτι, ψηλά στο βουνό βρίσκεται το μοναστήρι της Αγ. Μονής, που φαίνεται να επιτηρεί την ΝΑ πλευρά του νησιού. Εδώ βρήκε καταφύγιο ο Γέρος του Μοριά και όταν ελευθερώθηκε η Ελλάδα γύρισε να ανακαινίσει το μοναστήρι όπως είχε υποσχεθεί. έναν όμορφο ψαρότοπο με παραλία με χρυσή άμμο και ρηχά νερά, ιδανική για κολύμβηση, η οποία ενώθηκε με γέφυρα με το απέναντι νησάκι των Μακρυκυθήρων.


Πιο κάτω, στον Αβλέμονα, έναν μικρό παραθαλάσσιο οικισμό ψαράδων, θα βρείτε πολλές ψαροταβέρνες που προσφέρουν τον υπέροχο ντόπιο αστακό, ενοικιαζόμενα δωμάτια και λίγα καταστήματα και θα κολυμπήσετε στη θέση Λουτρό.
Στον Αβλέμονα, στον όρμο του Αγίου Νικολάου, ναυάγησε το 1802 το πλοίο του λόρδου Έλγιν ''Μέντωρ'', το οποίο μετέφερε 17 κιβώτια με αρχαιότητες από τον Παρθενώνα. Το πλοίο είχε ξεκινήσει από τον Πειραιά με προορισμό τη Μάλτα. Ανοιχτά των Κυθήρων συνάντησε θαλασσοταραχή και προσπάθησε να πιάσει στον όρμο του Αγίου Νικολάου. Οι άγκυρες δεν το κράτησαν, χτύπησε στα βράχια και βυθίστηκε. Ο λόρδος Έλγιν προσέλαβε τότε καλύμνιους σφουγγαράδες, οι οποίοι κατάφεραν να ανασύρουν το φορτίο.


Η παραλία της Παλαιόπολης, νότια από τον Αβλέμονα, σχηματίζεται από δύο πολύ όμορφες αμμουδιές, την Πιάτσα στα ανατολικά και τη Λίμνη στα δυτικά. Πρόκειται για δύο από τις ομορφότερες παραλίες του νησιού με υπέροχη αμμουδιά.
Η Παλαιόπολη είναι η μεγαλύτερη παραλία του νησιού με ωραία αμμουδιά και με το επιπλέον προσόν ότι είναι προστατευμένη από τους βόρειους ανέμους και εντυπωσιάζει με τους περίεργους σχηματισμούς βράχων από χρυσαφένιο αμμόλιθο. Λειτουργεί καντίνα η οποία νοικιάζει και ομπρέλες.
Η ευρύτερη περιοχή της Παλαιόπολης θεωρείται ότι έχει το πιο ήπιο κλίμα στο νησί.
Λίγο πάνω από την Πιάτσα, σε ένα μικρό λοφίσκο, σχηματίζεται μια μικρή κοιλότητα στο σαθρό πέτρωμα, το Λουτρό της Αφροδίτης, όπου θεωρείται ότι λουζόταν η θεά της ομορφιάς και του έρωτα, πολύ λατρεμένη στο νησί.


Ακριβώς κάτω από την Παλαιόπολη βρίσκεται η, επίσης, πολύ αξιόλογη παραλία Καλαδί, που είναι προέκτασή της. Θα φτάσετε εκεί αφού στρίψετε δεξιά σ' ένα χωματόδρομο (υπάρχει μικρή πινακίδα) λίγο πριν φτάσετε στην παραλία της Παλαιόπολης. Μετά από 1,5 χλμ. ο δρόμος τελειώνει και μετά θα πάρετε το μονοπάτι με τα 130 σκαλοπάτια το οποίο, μετά από 300 μ., θα σας οδηγήσει σε μια εντυπωσιακή παραλία με υπέροχα βαθυγάλανα νερά και μικρά βότσαλα.


Στη δυτική πλευρά του νησιού, στην κεντρική περιοχή, θα συναντήσετε την παραλία Λιμνιώνας, η οποία είναι πολύ γραφική και κατάλληλη για κολύμβηση. Βόρεια του Λιμνιώνα υπάρχει μια σπηλιά μέσα στη θάλασσα η οποία ονομάζεται Φωκοσπηλιά γιατί εκεί ζούσαν φώκιες.
Αρκετά πιο νότια από τον Λιμνιώνα, ο χωμάτινος δρόμος που φεύγει από τη Μονή Μυρτιδίων και κατευθύνεται δυτικά προς τα παράλια του νησιού, οδηγεί στην μικρή παραλία Λιμνάρια η οποία είναι κατάλληλη και για ψάρεμα.


Στα νότια του νησιού, ο τσιμεντένιος δρόμος που ξεκινάει από τον Δρυμώνα προς νότια καταλήγει στην παραλία Μελιδόνι, με την πολύ ψιλή άμμο.
Ο δρόμος είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος του τσιμεντένιος αλλά προς το τέλος μπορεί να γίνει πολύ δύσβατος για αυτοκίνητο.
Το Μελιδόνι είναι μια μικρή γραφική παραλία, από τις ομορφότερες του νησιού. Προτιμάται και από τους γυμνιστές.
Εδώ θα βρείτε καντίνα που νοικιάζει ομπρέλες και προσφέρει καφέ, αναψυκτικά και πρόχειρο φαγητό.

Το Καψάλι με τους δύο δίδυμους κολπίσκους του βρίσκεται κάτω από τη Χώρα και εκεί θα πάτε από τον κεντρικό δρόμο που ξεκινάει από τη Χώρα προς νότια.
Δίπλα στο ψαράδικο λιμάνι του απλώνεται η παραλία με το ωραίο πλακοστρωμένο πέρασμα γεμάτο εστιατόρια, ψαροταβέρνες, ουζερί, μπαράκια, καταστήματα και γραφεία ενοικιάσεως οχημάτων και θαλάσσιων ποδηλάτων. Πρόκειται για το πιο τουριστικό μέρος του νησιού. Εκτός από την παραλία στο Καψάλι μπορείτε να πάτε για κολύμπι και στον κολπίσκο Καψαλάκι, στα αριστερά του οικισμού όπου θα φτάσετε από ένα μονοπάτι με σκαλοπάτια.
Πίσω από το Καψάλι βρίσκεται και το μοναδικό κάμπινγκ του νησιού, σε ωραία τοποθεσία μέσα σε πευκοδάσος.

Μεταξύ Χαλκού και Καψαλίου υπάρχουν στην ακτή μικρές γραφικές αμμουδιές, σαν μικροί όρμοι, οι οποίες είναι προσιτές μόνο από τη θάλασσα, με πιο σημαντική αυτή στον γραφικό όρμο Κυριακουλού.


Από τον Κάλαμο ξεκινάει βατός χωματόδρομος που κατευθύνεται νότια και χωρίζεται μετά από κάποιο σημείο σε δύο δρόμους, που οδηγούν στις παραλίες Χαλκός και Βρουλέα.
Ο Χαλκός βρίσκεται σε απόσταση 2,3 χλμ. από τον Κάλαμο και πρόκειται για μια μικρή παραλία με εντυπωσιακά γαλαζοπράσινα νερά.
Η παραλία έχει λευκά βότσαλα και ανάμεσα στα βράχια της ακτής φυτρώνουν κρίταμα, φυτά με πολύ λεπτή γεύση που χρησιμοποιούνται για σαλατικό στην κυθηραϊκή κουζίνα. Το ίδιο φυτό υπάρχει και σε άλλες παραλίες του νησιού. Στον μικρό όρμο της Βρουλέας θα φτάσετε μετά από 3,7 χλμ. από τον Κάλαμο. Εκεί βρίσκουν καταφύγιο μικρά σκάφη και χρησιμοποιείται σαν λιμάνι από τους ψαράδες της περιοχής. Στη μια πλευρά της υπάρχει και μικρό καρνάγιο.

Ένας άλλος βατός χωματόδρομος που ξεκινάει λίγο έξω από τον Κάλαμο και κατευθύνεται ΒΑ οδηγεί στην παραλία της Φυρής Άμμου (δεύτερη παραλία του νησιού με αυτό το όνομα). Πρόκειται για μεγάλη παραλία όπου εναλλάσσονται η κόκκινη άμμος με τα κόκκινα βότσαλα.
Το τοπίο είναι άγριο, κυριαρχεί το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα των βράχων και των «καμμένων» από τον ήλιο θάμνων.
Η διαμόρφωση της παραλίας, με τις μικρές σπηλιές στις άκρες και τον κοκκινωπό κάθετο βράχο, είναι πολύ εντυπωσιακή.
Λίγο πριν τη μικρή λωρίδα που τη χωρίζει από τη διπλανή παραλία της Κομπονάδας υπάρχει μικρό ρέμα με πηγή και καντίνα.
Η παραλία έχει βραβευτεί με τον Χρυσό Αστερία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την καθαρότητα των νερών και αποτελεί μια από τις πιο γραφικές παραλίες του νησιού. Είναι όμως, εκτεθειμένη στους συχνούς βόρειους ανέμους που φυσούν εδώ, όπως όλες οι ανατολικές παραλίες των Κυθήρων. Η θαλάσσια περιοχή εδώ είναι πολύ καλός ψαρότοπος.


Πιο πάνω από την Φυρή Άμμο υπάρχει η παραλία της Κομπονάδας. Για να φτάσετε εκεί θα πάρετε τον ασφαλτόδρομο που ξεκινάει από τον οικισμό Γουδιάνικα. Βρίσκεται σε πολύ γραφικό σημείο, λίγο νοτιότερα από μια σειρά απότομων βράχων που τη χωρίζουν από το Καλαδί.
Η διαδρομή για την Κομπονάδα περνάει μέσα από την περιοχή Κάμποι και Κατωχώρι, μια γόνιμη κοιλάδα, στα ανατολικά του νησιού, που καλλιεργείται.

Άλλες παραλίες του νησιού είναι το Σπαραγαριό και το Στενό Αυλάκι (στα νότια του νησιού), η Λαγκάδα (βόρεια), το Καλάμι, η Δίπορος, και ο Κουφός Γιαλός, μετά από δύσκολο περπάτημα σε μονοπάτια, αλλά αξίζει γιατί πρόκειται για πολύ όμορφες παραλίες.

Πρόσβαση


Με αεροπλάνο:
Από το αεροδρόμιο Ελευθέριος Βενιζέλος (30 χλμ. από την Αθήνα) η Ολυμπιακή Αεροπορία δρομολογεί πτήσεις για τα Κύθηρα κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου (διάρκεια πτήσης: 45 λεπτά). Αεροδρόμιο Κυθήρων, τηλ. 27350 33292.

Με ferryboat:
Εκτελούνται δρομολόγια προς τα Κύθηρα όλον τον χρόνο:
α) από την Νεάπολη κάθε μέρα - διάρκεια ταξιδιού περίπου 1 ώρα (τηλ. Λιμεναρχείου Νεάπολης 27340 22228)
β) από Πειραιά με το καράβι της ΑΝΕΝ Μυρτιδιώτισσα - διάρκεια ταξιδιού περίπου 7 ώρες (τηλ. 210 4197420)
γ) από Γύθειο - διάρκεια ταξιδιού περίπου 2,5 ώρες (τηλ. Λιμεναρχείου Γυθείου 27330 22262, πρακτορείο πλοίων 27330 22207, 22650), και
δ) από την Καλαμάτα - διάρκεια ταξιδιού περίπου 5 ώρες (τηλ. Λιμεναρχείου Καλαμάτας 27210 22218).
Επίσης, τα Κύθηρα συνδέονται και με την Κρήτη (Κίσσαμο Χανίων).


Με ταχύπλοο:
Η εταιρεία Minoan Flying Dolphins δρομολογεί ταχύπλοα από το λιμάνι της Ζέας κατά το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου.
Με ταχύπλοο τα Κύθηρα συνδέονται με τη Μονεμβασιά, τον Γέρακα, το Λεωνίδιο, το Κυπαρίσσι και τα νησιά του Αργοσαρωνικού.

Χρήσιμα Τηλέφωνα
Κύθηρα ή Χώρα (27360)
Δήμος: 31213
Αστυνομία: 31206
Λιμεναρχείο (Καψάλι): 31222
Αγροτικό Ιατρείο: 31243

Ποταμός (27360)
Αστυνομία: 33222
Λιμεναρχείο (Αγ. Πελαγία): 33280
Νοσοκομείο: 33190, 33203


Τι να Ψωνίσετε & τι να δοκιμάσετε
Μην παραλείψετε να αγοράσετε στεφάνια ή ανθοσυνθέσεις με Σεμπρεβίβα, ένα μικρό κίτρινο λουλουδάκι, χαρακτηριστικό γνώρισμα της φύσης του νησιού.
Η Σεμπρεβίβα (semperviva) φύεται σε απότομους γκρεμούς και το μικρό, κίτρινο λουλουδάκι της διατηρείται για πολλά χρόνια και έχει καταστεί σήμα κατατεθέν του νησιού.
Φημισμένα είναι το θαυμάσιο μέλι και το κρασί των Κυθήρων -ερυθρό Αρικαρά και λευκό Πετρολανό - που παράγονται με παλαίωση σε δρύινα γαλλικά βαρέλια (Οινοποιείο Κυθήρων, Μαρκεσάκια, τηλ. 38250).
Οι φατουράδες, οι δίπλες, οι μελωμένες κηρύθρες στα βάζα, το κυθηραϊκό λαδοπαξίμαδο, το ξεροτήγανο, τα γλυκά του κουταλιού, οι μαρμελάδες, και το λάδι αποτελούν τοπικά παραδοσιακά προϊόντα που παράγονται από την φύση του νησιού.
Η φατουράδα είναι ένα πολύ γευστικό ηδύποτο από κυθηραϊκό τσίπουρο με κανέλα, γαρύφαλλο και μέλι.
Προμηθευτείτε το σκληρό ντόπιο τυρί από φρέσκο αιγοπρόβειο γάλα, απαλλαγμένο από υπολείμματα φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων. Επίσης, στα μπακάλικα του νησιού θα βρείτε τα χειροποίητα ζυμαρικά «Τοξότης».
Τοπικά γλυκά των Κυθήρων είναι το παστιτσέτο, η πάστα Μύλου (με αμύγδαλο και γλάσο βανίλιας), το τσιριγώτικο αμυγδαλωτό και οι ροζέδες (αμύγδαλο με μέλι).
Οι ροζέδες μαζί με το Μπουντίνο είναι τα παραδοσιακά γλυκά της Χώρας των Κυθήρων.
Το Μοσχάπιδο και το Μαστό της Αφροδίτης είναι γλυκά του κουταλιού από μανταρίνι και σύκο.

[Xouanita]

Egw, οριστε το θεμα που ψαχνεις!
Ο Πλατωνας σε κάλυψε!!!

Τα ξαδέλφια μου λένε "όπου και να πάει ειναι όμορφα και γραφικά, μονο να προσέχει τους δρόμους", έχει σχετική κίνηση και στενούς (σε κάποια σημεια) δρόμους με κάποιες επικίνδυνες στροφες.
Καλά να περάσεις!!!

[pastoula]

καλύτερα κι από την δομή! αμε

[Xouanita]

Και το πόσταρε πολύυυυ πριν το ζητησει ο Εγω.
Ο Πλατωνάκος ειναι η απόλυτη εφαρμογή του "πριν απο σας για εσας"

[Egw]

Πολύ ενδιαφέροντα όλα αυτά, δεν είχα δει το θέμα. Φυσικά θα τα μελετήσω προσεκτικά.