Ο πρώτος τρισδιάστατος χάρτης της «σκοτεινής ύλης» του Σύμπαντος

[Κοκκινονίκος]

Διεθνής ομάδα αστρονόμων χρησιμοποίησε το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble για να δημιουργήσει τον πρώτο τρισδιάστατο χάρτη της «σκοτεινής ύλης», του αόρατου υλικού που αντιστοιχεί στο 80% του Σύμπαντος. Η σκοτεινή ύλη επιβεβαιώνεται ότι αποτέλεσ3ε τη «σκαλωσιά» πάνω στην οποία σχηματίστηκαν όλοι οι ορατοί γαλαξίες.


Η σκοτεινή ύλη δεν μπορεί να γίνει άμεσα ορατή καθώς δεν απορροφά και δεν εκπέμπει ανιχνεύσιμη ακτινοβολία -η πρώτη επιβεβαίωση της ύπαρξής της ήρθε μόλις πέρυσι. Αν και η σύστασή της παραμένει άγνωστη, η συνολική της μάζα στο Σύμπαν εκτιμάται ότι είναι πέντε φορές μεγαλύτερη από τη μάζα της «κανονικής» ύλης.

Σύμφωνα με την κρατούσα θεωρία, η κανονική ύλη συγκεντρώθηκε γύρω από συσσωματώματα σκοτεινής ύλης, λόγω της βαρυτικής τους έλξης, και σχημάτισε τα άστρα και τους γαλαξίες που παρατηρούμε σήμερα.

Η τελευταία μελέτη, που δημοσιεύεται στο περιοδικό Science, θεωρείται η ισχυρότερη επιβεβαίωση μέχρι σήμερα για τη θεωρία ότι η κατανομή της κανονικής ύλης ακολουθεί την κατανομή της σκοτεινής ύλης.

Ο νέος χάρτης απεικονίζει τις νηματοειδείς συγκεντρώσεις της σκοτεινής ύλης που αποτέλεσαν τη «σκαλωσιά» για το σχηματισμό των γαλαξιών. Η δημιουργία του ήταν πραγματική πρόκληση, σαν να προσπαθούσαν οι ερευνητές να χαρτογραφήσουν μια πόλη βασιζόμενοι αποκλειστικά σε νυχτερινές αεροφωτογραφίες.

Ο χάρτης βασίστηκε σε μετρήσεις μισού εκατομμυρίου μακρινών γαλαξιών. Τα δεδομένα προήλθαν από τη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα απογραφή των άστρων του Σύμπαντος, τη Μελέτη Κοσμικής Εξέλιξης (Cosmic Evolution Survey ή COSMOS), που καλύπτει μια περιοχή του ουρανού εννέα φορές μεγαλύτερη από το φαινόμενο μέγεθος της Σελήνης.

Καθώς το φως των γαλαξιών ταξίδευε μέχρι το Hubble, πέρασε μέσα από συγκεντρώσεις σκοτεινής ύλης. Η βαρυτική έλξη της σκοτεινής ύλης εξέτρεψε το φως από την κανονική του πορεία όπως θα το εξέτρεπε και ένας φακός. Η ανεπαίσθητη παραμόρφωση της εικόνας των γαλαξιών αποκάλυψε στους ερευνητές την κατανομή της σκοτεινής ύλης που προκάλεσε την παραμόρφωση αυτή.

«Είναι καθησυχαστικό το πώς ο χάρτης μας επιβεβαιώνει τις στάνταρτ θεωρίες για το σχηματισμό δομών» σχολιάζει ο Ρίτσαρντ Μάσεϊ του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Καλιφόρνια, μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Ο Μάσεϊ διευκρινίζει πάντως ότι η τελευταία μελέτη δεν δίνει μόνο απαντήσεις, αλλά δημιουργεί και νέα ερωτήματα. «Η γενική εικόνα είναι η αναμενόμενη, ωστόσο σε μικρότερη κλίμακα υπάρχουν ορισμένες ανακολουθίες», αναφέρει.

Αν και οι ερευνητές περίμεναν οι συγκεντρώσεις σκοτεινής ύλης να συνοδεύονται πάντα και από ορατή ύλη. Στον χάρτη, ωστόσο, υπάρχουν και ανεξάρτητα συσσωματώματα σκοτεινής ύλης, μακριά από οποιονδήποτε ορατό σχηματισμό.

Οι αστρονόμοι θα πρέπει τώρα να ελέγξουν αν οι ανακολουθίες αυτές οφείλονται σε λάθη στις παρατηρήσεις του Hubble, ή αν πρόκειται για πραγματικούς σχηματισμούς που θα αναγκάσουν τους επιστήμονες να τροποποιήσουν τα θεωρητικά τους μοντέλα.

news.in.gr