Aquarius/Let The Sunshine In - The 5th Dimension

[ΠΛΑΤΩΝ]

Watch The Original Video

AQUARIUS / LET THE SUNSHINE IN – The 5th Dimension

When the moon, is in the Seventh house
And Jupiter aligns with Mars
Then peace will guide the planets,
And love will steer the stars

This is the dawning of the Age of Aquarius,
Age of Aquarius
Aquarius, Aquarius

Harmony and understanding,
Sympathy and trust abounding
No more falsehoods or derisions
Golden living dreams of vision
Mystic crystal revelation
And the mind's true liberation
Aquarius, Aquarius

When the moon is in the Seventh House
And Jupiter aligns with Mars
Then peace will guide the planets
And love will steer the stars
This is the dawning of the age of Aquarius
Age of Aquarius
Aquarius (4 x)

Let the sunshine, let the sunshine in, the sunshine in
Let the sunshine, let the sunshine in, the sunshine in

Oh, let it shine, c'mon
Now everybody just sing along Let the sun shine on in
Open up your heart and let it shine on in
And when you are lonely, hey let it shine on
Got to open up your heart and let it shine on in
And when you feel like you've been mistreated
And your friends turn their backs on you
Just open your heart, and shine it on in
You got to feel it You got to feel it
Ah! Open up your heart and let it shine on in
Let me tell you one thing
I want you to sing along with the Fifth Dimension
Hey and open up your heart Oh, and let it shine
Glory day! Hey, you got to feel it You got to feel it
When you open up your heart
You got to let the sun come on in
(And I say in the morning and late in the evening)
Open up your heart , Hey!


Το «Aquarius/Let The Sunshine In» είναι ένα από τα κλασικότερα τραγούδια της δεκαετίας του 1960 και περιλαμβάνεται στον τέταρτο δίσκο των Fifth Dimension, «The Age Of Aquarius», που κυκλοφόρησε το 1969. Το τραγούδι βασίζεται σε μία αστρολογική θεωρία, σύμφωνα με την οποία η ανθρωπότητα εισέρχεται στην «Εποχή του Υδροχόου».
Για να κατανοήσουμε πλήρως το μήνυμα του τραγουδιού θα πρέπει να πούμε πρώτα κάποια βασικά πράγματα για το τι σημαίνει η «Εποχή του Υδροχόου» («The Age of Aquarius»).


Έχοντας τη Γη ως σταθερό σημείο, ο Ήλιος, η Σελήνη και οι πλανήτες κινούνται στη κεντρική ζώνη των δώδεκα αστερισμών που ονομάστηκε «ζωδιακός κύκλος». Ο ζωδιακός κύκλος αποτελείται από 12 ζώδια, το καθένα από τα οποία καταλαμβάνει 30 μοίρες του κύκλου.
Το επίπεδο του ισημερινού της γης σχηματίζει με το επίπεδο του ζωδιακού κύκλου γωνία 23,5 μοιρών. Ωστόσο ο άξονας της γης μετακινείται αργά και η τομή του επιπέδου της τροχιάς του Ήλιου με τον ισημερινό της Γης μετατοπίζεται κατά μία μοίρα περίπου κάθε 72 χρόνια και, συνεπώς, χρειάζεται κατά μέσο όρο 2.160 χρόνια για να διασχίσει έναν αστερισμό. Έτσι, επί 2.160 χρόνια η εαρινή ισημερία βρίσκεται στον ίδιο αστερισμό κι αυτό το χρονικό διάστημα ορίζεται ως η Εποχή του αστερισμού αυτού (με το Ε κεφαλαίο ώστε να ξεχωρίζεται από τις εποχές του έτους).
Από τον 2ο αιώνα π.Χ. μέχρι τις μέρες μας έχουμε την Εποχή των Ιχθύων την οποία διαδέχεται η Εποχή του Υδροχόου (θυμηθείτε και τον αντίστοιχο στίχο του Μανώλη Ρασούλη από τον «Υδροχόο» του Νίκου Παπάζογλου: «Μπαίνουμε στον Υδροχόο και θα φύγουν οι Ιχθείς…»).

Το ακριβές έτος εισόδου στην Εποχή του Υδροχόου δεν είναι προσδιορισμένο κι αυτό γιατί οι απόψεις των αστρολόγων διίστανται (άλλοι το τοποθετούν το 2062, άλλοι το 2150 και άλλοι το 2680). Το πρόβλημα είναι ότι ενώ ο ζωδιακός κύκλος αποτελείται από 12 ισομεγέθη ζώδια, στην πραγματικότητα τα μεγέθη των αστερισμών δεν είναι ίδια. Για παράδειγμα ο αστερισμός της Παρθένου είναι υπερδιπλάσιος από αυτόν του Ζυγού, ενώ ο αστερισμός των Ιχθύων είναι αρκετά μεγαλύτερος από τον μέσο όρο (συγκεκριμένα το πραγματικό μέγεθος του αστερισμού των Ιχθύων καταλαμβάνει 38 μοίρες του κύκλου και όχι 30). Έτσι, αν και θεωρητικά έχουμε μπει στην Εποχή του Υδροχόου από τα μέσα του 20ου αιώνα, στην πραγματικότητα βρισκόμαστε ακόμα στην Εποχή των Ιχθύων.


Η είσοδος στην Εποχή του Υδροχόου σηματοδοτεί σημαντικές εξελίξεις για την πορεία της ανθρωπότητας. Οι εξελίξεις αυτές θα είναι ανάλογες με τα χαρακτηριστικά του Υδροχόου, ο οποίος είναι ένα ζώδιο σταθερό και πνευματικό, ψύχραιμο, ελεύθερο και αμερόληπτο. Η νέα Εποχή θα αντικαταστήσει τη σύγχυση που καθιέρωσε η Εποχή των Ιχθύων και θα μας μεταφέρει σε μία αύξηση της πνευματικότητας, γι’ αυτό και οι μυστικιστές την ονόμασαν Εποχή της Σοφίας ή της Έβδομης Ακτίνας (προσέξτε τον στίχο «When the moon, is in the Seventh house»). Σύμφωνα μάλιστα με κάποιες προφητείες, είναι η εποχή την οποία ακολουθεί η Δευτέρα Παρουσία.

Σε κάθε περίπτωση όμως, διανύουμε την προ-έναρξη της Εποχής του Υδροχόου με όλες τις συνέπειές της από τον Φεβρουάριο του 1962. Τότε που οι επτά πλανήτες συμπορεύτηκαν στο ζώδιο του Υδροχόου. Τα σημάδια της αλλαγής της νοοτροπίας, με την αντίσταση στα κοινωνικά δρώμενα, ήταν τα χαρακτηριστικά της γενιάς της δεκαετίας του 1960. Οι χίπις, τα παιδιά των λουλουδιών, η επανάσταση των φοιτητών του Μάη του 1968 στη Γαλλία, ήταν ενδείξεις για μια ευρύτερη αποδέσμευση των κακώς κειμένων της τότε εποχής. Στο πνεύμα αυτής της εποχής, και εν όψει της αισιοδοξίας για την Νέα Εποχή της αγάπης, του φωτός και της ανθρωπότητας, γράφτηκε το «Aquarius/Let The Sunshine In».


Το τραγούδι στην πραγματικότητα είναι μία μίξη δύο τραγουδιών, του «Aquarius» και του «The Flesh Failures (Let The Sunshine In)», η μουσική των οποίων γράφτηκε από τον Galt Mac Dermot και οι στίχοι από τους James Rado και Gerome Ragni.
Αυτά τα τραγούδια συμπεριλαμβάνονταν στην ροκ όπερα «Hair». Το «Aquarius» ακουγόταν στην αρχή του έργου ενώ το «The Flesh Failures (Let The Sunshine In)» ήταν το τελευταίο νούμερο του show. Όταν οι Fifth Dimension παρακολούθησαν την παράσταση, σκέφτηκαν ότι το «Aquarius» ταίριαζε στις αρμονικές φωνές τους και συμφωνήσανε να το ηχογραφήσουνε.
Παραγωγός ανέλαβε ο Bones Howe, ο οποίος είχε συνεργαστεί στο παρελθόν με τον Jerry Lee Lewis, τον Elvis Presley, τους Mamas and Papas κ.α., ενώ ήταν και ένας από τους κορυφαίους μηχανικούς ήχου του Hollywood. Καθώς η δεκαετία του 1960 πλησίαζε προς το τέλος της, αυτός ο δαιμόνιος και διορατικός παραγωγός προσέφερε με το «Aquarius/Let The Sunshine In» μία από τις μεγαλύτερες και πιο καινοτόμους επιτυχίες της δεκαετίας! Πριν συμβεί όμως αυτό, προηγήθηκε μία απίθανη σειρά γεγονότων…

Ένα φθινοπωρινό απόγευμα του 1968, ο τραγουδιστής των Fifth Dimension, Billy Davis Jr, ξέχασε το πορτοφόλι του σε ένα ταξί. Όμως ένας ευγενικός κύριος, που έτυχε αργότερα να πάρει το ίδιο ταξί, βρήκε το πορτοφόλι και το παρέδωσε. Ο Davis, σε ανταπόδοση, προσκάλεσε αυτόν τον κύριο και τη γυναίκα του να έρθουν να τον δούνε το βράδυ που θα έπαιζαν οι Fifth Dimension στο Americana Hotel στο Manhattan.
Συμπτωματικά, αυτός ο ευγενικός κύριος ήταν ένας από τους συμπαραγωγούς της παράστασης «Hair» και, στη συνέχεια, προσκάλεσε κι αυτός με τη σειρά του τους Fifth Dimension να έρθουν να παρακολουθήσουν την παράσταση στο Broadway. Όταν οι Fifth Dimension είδαν το «Hair» και άκουσαν το «Aquarius» ενθουσιάστηκαν και μετά την παράσταση τηλεφώνησαν στον παραγωγό Bones Howe εκφράζοντας την επιθυμία τους να το ηχογραφήσουν.

Ο Bones Howe το γνώριζε το τραγούδι και δεν συμμεριζόταν τον ενθουσιασμό του συγκροτήματος. Τους είπε ότι υπήρξαν κι άλλοι που το τραγούδησαν και δεν έγινε επιτυχία. Οι Fifth Dimension επέμεναν ότι με τον τρόπο που θα το τραγουδήσουνε θα γίνει σίγουρα επιτυχία και τελικά ο Howe τους υποσχέθηκε ότι όταν θα ερχόταν στη Νέα Υόρκη θα πήγαινε να δει το «Hair» και τότε θα το ξανασυζητούσανε το θέμα.
Πριν κάνει το ταξίδι του στη Νέα Υόρκη ο Howe άκουσε το δίσκο με τα τραγούδια της παράστασης και ακούγοντας ξανά το «Aquarius» ένιωθε σαν να έλειπε κάτι από το τραγούδι, σαν να ήταν μισό. Σκέφτηκε ότι αυτό πιθανόν να συνέβαινε επειδή δεν ήταν ένα ολοκληρωμένο κομμάτι αλλά ήταν απλά ένα μέρος –η εισαγωγή- της παράστασης. Σημείωσε, λοιπόν, σ’ ένα χαρτί τον τίτλο «Aquarius» και ζωγράφισε ένα βέλος που ξεκινούσε από τον τίτλο και κατέληγε σε ένα ερωτηματικό. Έτσι, αποφάσισε να πάει στη Νέα Υόρκη και στο Broadway για να δει ο ίδιος την παράσταση.
Εκείνη την εποχή γινόταν πολύ μεγάλη συζήτηση για το «Hair» επειδή υπήρχαν σκηνές όπου οι ηθοποιοί έπαιζαν γυμνοί. Επιπλέον, υπήρχε ένα τραγούδι με τίτλο «The Flesh Failures», χαρακτηριστικό της απαισιοδοξίας της δεκαετίας του 1960, με στίχους στους οποίους ο κόσμος καταρρέει και ο ένας σκοτώνει τον άλλον με δηλητήριο. Όμως στο τέλος αυτού του εντελώς απαισιόδοξου τραγουδιού υπήρχαν τρία μέτρα που επαναλάμβαναν συνέχεια τις λέξεις «Let the sunshine in, let the sunshine in, the sunshine in».


Στη σκηνή αυτή οι πρωταγωνιστές Gerome Ragni (αριστερά) και James Rado (δεξιά), οι οποίοι ήταν παράλληλα οι συγγραφείς του show και οι στιχουργοί των τραγουδιών, παρακινούσαν το κοινό να τραγουδήσει μαζί τους. Ο Ragni κρεμιόταν από έναν πολυέλαιο και ο Rado έτρεχε ανάμεσα στο κοινό, το οποίο χτυπούσε ρυθμικά παλαμάκια και τραγουδούσαν όλοι μαζί «Let the sunshine in, let the sunshine in…». Ήταν πολύ ξεσηκωτικό και έβρισκε απήχηση σε όλους. Όταν το άκουσε ο Bones Howe, σκέφτηκε ότι αυτά τα τελευταία τρία μέτρα θα μπορούσαν να ήταν ένα υπέροχο gospel τραγούδι και τότε του ήρθε η ιδέα να το ενώσει με το «Aquarius» φτιάχνοντας ένα medley. Γύρισε, λοιπόν, στη γυναίκα του, τη Melodie, και της είπε «Αυτό είναι! Αυτό είναι το άλλο τραγούδι! Θα τα βάλουμε και τα δύο μαζί!».

Μόλις ο Howe επέστρεψε στο Warwick Hotel, πήρε τηλέφωνο τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Broadway και τον ρώτησε αν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τo «Aquarius» και τα τελευταία μέτρα από το «The Flesh Failures». Εκείνος του είπε ότι θα ρωτήσει πρώτα τους δημιουργούς των τραγουδιών και θα τον έπαιρνε τηλέφωνο να τον ενημερώσει. Πράγματι, την επόμενη μέρα, τον ενημέρωσε ότι είχε την άδεια να χρησιμοποιήσει τα δύο τραγούδια, να τα κόψει και να τα κάνει ό,τι νομίζει, αφού κανείς από τους δημιουργούς δεν είχε κάποια αντίρρηση (μετά από κάμποσα χρόνια βγήκε αυτός ο καλλιτεχνικός διευθυντής και είπε ότι ήταν δική του ιδέα να ενωθούν τα δύο τραγούδια… Είναι αυτό που λένε «η επιτυχία έχει πολλούς γονείς, ενώ η αποτυχία είναι ορφανή»).
Οι μόνοι που είχαν αντιρρήσεις για το medley ήταν οι… Fifth Dimension αλλά ο Howe δεν δυσκολεύτηκε να τους πείσει και τελικά αποφάσισε να ξεκινήσει την ηχογράφηση του «Aquarius/Let The Sunshine In» στο Studio 3 του Wally Heider Recording στο Los Angeles. Δεδομένου, όμως, ότι οι Fifth Dimension αποτελούνταν μόνο από τραγουδιστές, έπρεπε να βρει τους κατάλληλους μουσικούς. Κι αυτοί δεν ήταν άλλοι από τους κορυφαίους Wrecking Crew.


Οι Wrecking Crew ήταν μια ομάδα από σπουδαίους και περιζήτητους session μουσικούς, οι οποίοι είχαν παίξει μεταξύ άλλων και με τους Mamas and Papas. Γιατί, όμως, ο Bones Howe διάλεξε τους Wrecking Crew;
Το 1967 ο τραγουδοποιός και παραγωγός δίσκων Johnny Rivers ζήτησε τη βοήθεια του Bones Howe για να δώσει σε ένα νέο συγκρότημα έναν ήχο παρόμοιο με των Mamas and Papas. Το νέο συγκρότημα, που αρχικά ονομαζόταν Versatiles, ήταν οι Fifth Dimension και το όραμα του Rivers ήταν να τους κάνει τους «μαύρους Mamas and Papas». Γνωρίζοντας ότι ο Howe είχε δουλέψει με τους Mamas and Papas, του ζήτησε να αναλάβει τις ηχογραφήσεις των Fifth Dimension και να του πει τα ονόματα των μουσικών που είχαν παίξει στους δίσκους των Mamas and Papas ώστε να χρησιμοποιήσει τους ίδιους.
Ο Howe τότε του είπε ότι οι μουσικοί ήταν ο Hal Blaine στα drums, ο Joe Osborn στο μπάσο, ο Larry Knechtel στα keyboards και ο Tommy Tedesco στην κιθάρα. Αυτοί οι σπουδαίοι μουσικοί αποτελούσαν τους Wrecking Crew. Ο Howe είχε δουλέψει μαζί τους στο παρελθόν και εκτιμούσε ιδιαίτερα τις δυνατότητές τους.


Ηγέτης των Wrecking Crew ήταν ο drummer Hal Blaine. Ο Hal Blaine έπαιξε drums σε πάνω από 40 τραγούδια που ανέβηκαν στο Νο 1 των Η.Π.Α. και σε 6 συνεχόμενες χρονιές στα τραγούδια που βραβεύτηκαν με το βραβείο Grammy Καλύτερου Τραγουδιού!
Συνολικά, υπολογίζεται ότι ο Hal Blaine έπαιξε σε περισσότερα από 10.000 τραγούδια (!) και θεωρείται ως ο drummer με τις περισσότερες ηχογραφήσεις στην ιστορία, ενώ είναι και μέλος του Rock & Roll Hall Of Fame.

Ο παραγωγός Bones Howe υπήρξε drummer στα νιάτα του και μπορούσε να εκτιμήσει τις ικανότητες του Blaine, κυρίως επειδή έπαιζε με πάθος. Μερικοί άνθρωποι έχουν αυτό που λέμε «ψυχή» στο παίξιμό τους και άλλοι όχι, ανεξάρτητα από το πόσο ακριβείς είναι και πόσο καλή τεχνική έχουν. Ο Hal Blaine είχε πάθος για τη μουσική και πάντα έδινε την πολυπόθητη ενέργεια και ένταση που ζητούσε κάθε παραγωγός από έναν μουσικό. Μπορεί να έπαιζε λίγο δυνατά ή να «έσπρωχνε» λίγο το χρόνο, αλλά αυτό ήταν το στυλ του και ταίριαζε τέλεια στο είδος της μουσικής που έπαιζε. Τα γεμίσματα που έκανε ήταν φανταστικά και δεν δίσταζε να δοκιμάσει νέα πράγματα. Ο Howe μάλιστα, μιλώντας για τον Blaine, είπε: «Μπορούσε να με ρωτήσει τι να κάνει σ’ αυτά τα δύο μέτρα, κι εγώ να του έλεγα ότι θέλω να με κάνει να βλέπω αστέρια. Και θα το έκανε!».


Στο μπάσο διακρίνεται ο Joe Osborn, ο οποίος έγινε ιδιαίτερα γνωστός από τη δουλειά του στο «Bridge Over Troubled Water» των Simon & Garfunkel. Ο Joe Osborn δεν έχανε ποτέ το ρυθμό του. Μπορεί να μην έκανε «παπάδες» αλλά αυτό έδινε τη δυνατότητα στον Hal Blaine να κάνει τα δικά του και όταν «ξαναέμπαινε» στο κομμάτι ο Osborn ήταν πάντα εκεί, στο σωστό ρυθμό. Ο Osborne, λοιπόν, ήταν κάτι σαν τον μετρονόμο των Wrecking Crew.


Ο Larry Knechtel ξεκίνησε παίζοντας ηλεκτρικό μπάσο αλλά επειδή δεν παρουσιάστηκε ο πιανίστας ανέλαβε τα keyboards. Την πρώτη φορά που τον άκουσε ο Bones Howe να παίζει πιάνο, έπαθε την πλάκα του! Το άγγιγμά του στα πλήκτρα ήταν εκπληκτικό και ο ήχος που έβγαζε μοναδικός. Επιπλέον, μαζί με τον Osborne είχαν ακρίβεια ελβετικού ρολογιού κι αυτό έδινε την ελευθερία στον Blaine να κάνει ό,τι θέλει στα drums.
Οι Wrecking Crew, λοιπόν, ήταν ένα πολύ δεμένο σύνολο που όταν τους άκουγε κανείς απλά… έμενε άφωνος! Ο Bones Howe, ο οποίος είχε συνεργαστεί με πάρα πολλούς μουσικούς, είτε ως μηχανικός ήχου είτε ως παραγωγός, ήξερε πολύ καλά ποιοι ήταν οι καλύτεροι. Και στην προκειμένη περίσταση αυτοί ήταν οι Wrecking Crew.

Η ηχογράφηση ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 1968 και μέχρι τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους οι Wrecking Crew μαζί με τον Bones Howe στριμώχτηκαν στο στούντιο προσπαθώντας να ηχογραφήσουν και να «δέσουν» τα δύο τραγούδια, τα οποία γράφτηκαν τελικά σε ξεχωριστή μπομπίνα. Μόλις ολοκληρώθηκε το πρώτο μέρος (το «Aquarius»), ο Howe ζήτησε από τον Blaine να γράψει δύο μέτρα από οκτώ νότες ώστε να «στήσει» τον ρυθμό προκειμένου να «κολλήσει» το «Let The Sunshine In».


Εν τω μεταξύ κατά τη διάρκεια των ηχογραφήσεων οι Fifth Dimension απουσίαζαν στο Las Vegas καθώς είχαν κλείσει συμφωνία με το Caesars Palace για μια σειρά εμφανίσεων με τον Frank Sinatra. Το συγκρότημα, λοιπόν, δεν είχε ηχογραφήσει ακόμα τα φωνητικά κι έτσι ο Bones Howe μόλις είχε έτοιμες τις μπομπίνες ταξίδεψε στο Las Vegas και κάλεσε τους Fifth Dimension στο United Recording Of Nevada για να κάνουν τα φωνητικά τους.
Την επόμενη κιόλας μέρα το συγκρότημα ήταν εκεί. Βασικός τραγουδιστής των Fifth Dimension ήταν ο Billy Davis Jr. Οι υπόλοιποι έκαναν φωνητικά αλλά τα σόλο τα αναλάμβανε πάντα ο Davis. Όλοι τους, όμως, μάθαιναν τα μέρη τους παπαγαλίστικα, δηλαδή αν ήθελε κάποιος να δουλέψει μαζί τους έπρεπε να μάθει στον καθένα ξεχωριστά τα δικά του μέρη καθώς κανείς τους δεν ήξερε να διαβάζει νότες. Αναγκαστικά, λοιπόν, ηχογραφούσαν δύο ή τέσσερα μέτρα τη φορά και, σαν να μην έφτανε αυτό, έπρεπε να σταματούν όποτε περνούσε τρένο, καθώς οι γραμμές περνούσαν δίπλα από το στούντιο!
Όταν μετά κόπων και βασάνων τελείωσαν τα φωνητικά του πρώτου μέρους, ξεκίνησαν να τραγουδάνε το δεύτερο μέρος, το οποίο αποτελούνταν ουσιαστικά μόνο από το στίχο «Let the sunshine in» που επαναλαμβάνονταν συνέχεια. Κάποια στιγμή, ο Billy Davis Jr άρχισε να αυτοσχεδιάζει και τότε ο Bones Howe αποφάσισε να τον ηχογραφήσει σε ξεχωριστό κανάλι από τους υπόλοιπους ώστε να μπορέσει, αν χρειαστεί, να επαναφέρει τα φωνητικά εκείνα που κατά τη γνώμη του θα εξυπηρετούσαν καλύτερα το τραγούδι.
Πράγματι, ο Howe έβαλε στο ένα κανάλι τα φωνητικά του Davis και στο άλλο τα φωνητικά των υπολοίπων. Έτσι, ο Davis συνέχιζε να κάνει τους αυτοσχεδιασμούς του πάνω στις φωνές των άλλων. Κατά τη διάρκεια της ηχογράφησης μπήκε στο studio ο Αμερικανός τραγουδοποιός Jimmy Webb, ο οποίος έχει γράψει μερικά από τα πιο αξιομνημόνευτα και καινοτόμα τραγούδια της εποχής του, στάθηκε στο θάλαμο, δίπλα στον Howe, και ακούγοντας το τραγούδι τού είπε: «My God, that’s a number one record!».
Αυτή η απλή αντίδραση του Jimmy Webb ήταν πολύ σημαντική για τον Bones Howe:
-- Όταν έχεις δουλέψει τόσο πολύ για να βγάλεις ένα αποτέλεσμα και έχεις ακούσει το τραγούδι τόσες πολλές φορές, δεν ξέρεις αν ο ενθουσιασμός που νιώθεις οφείλεται στη μουσική ή στην ανακούφιση ότι τελείωσες τη δουλειά. Έτσι όταν κάποιος, που δεν έχει ξανακούσει το τραγούδι, μπαίνει μέσα και μένει με το στόμα ανοιχτό –ειδικά όταν είναι ένα άτομο το οποίο συμπαθώ και του οποίου τη γνώμη σέβομαι- αυτό με πείθει ότι τουλάχιστον το τραγούδι αξίζει να ακουστεί.


Παρά τις περιορισμένες δυνατότητες που είχε τότε η τεχνολογία, ο Bones Howe κατάφερε να κάνει τη σύνδεση φωνητικών και μουσικής με χειρουργική επιδεξιότητα. Η προϋπηρεσία του στην επεξεργασία ήχου, όταν «έκοβε και έραβε» ακόμα και σε σόλο μουσικών της jazz, αποδείχθηκε ιδιαίτερα χρήσιμη.
Ακούγοντας ακόμα και με τα σημερινά δεδομένα τον ήχο του «Aquarius/Let The Sunshine In» σίγουρα μένεις εντυπωσιασμένος. Αρκεί να προσέξει κανείς τόσο τα μουσικά όργανα που ακούγονται στο βάθος κατά τη διάρκεια του πρώτου μέρους, όσο και τη βαθμιαία επικάλυψη των φωνητικών που με τη βοήθεια των έγχορδων και των πνευστών οδηγούν στο δεύτερο μέρος.


Χαρακτηριστικό γνώρισμα του «Aquarius/Let The Sunshine In» είναι το ξεσηκωτικό jamming στο τέλος (που περιλαμβάνει και τον παρακινητικό στίχο «I want you to sing along with the Fifth Dimension»), με την άριστη κατανομή των gospel φωνών και με τη συνοδεία των εξαιρετικών drums του Hal Blaine και του funky obbligato μπάσου του Joe Osborn.
Η οπτιμιστική ατμόσφαιρα που δημιουργείται από τον ρυθμό και τον ήχο του τραγουδιού, ενισχύει το αίσθημα ανάτασης και έρχεται σε απόλυτη συμφωνία με τους στίχους που μιλάνε για την ειρήνη, την αγάπη, και το καλωσόρισμα της «Εποχής του Υδροχόου», ενώ ενσωματώνει τέλεια το πνεύμα της εποχής και των «παιδιών των λουλουδιών». Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ενδεχομένως ο Howe να μην είχε συλλάβει την ιδέα αυτής της συγχώνευσης μερικά χρόνια νωρίτερα.

Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο του τραγουδιού είναι η εισαγωγή του, αυτός ο ήχος δηλαδή που ακούγεται σαν στρόβιλος. Η ηχογράφηση των Wrecking Crew, που είχε στα χέρια του ο Howe, είχε μία εισαγωγή με τα drums του Hal Blaine. Ο Howe, όμως, ήθελε έναν άλλον ήχο πέρα από τα drums. Στην αρχή σκέφτηκε να προσθέσει τον ήχο των κυμάτων της θάλασσας ή κάτι που να τρεμοφέγγει σαν μαρμαρυγή, αλλά και πάλι δεν ήταν σίγουρος. Δεδομένου όμως ότι δεν είχαν ηχογραφηθεί ακόμα τα έγχορδα και τα πνευστά, σκέφτηκε ότι την εισαγωγή θα τη δούλευε με τον ενορχηστρωτή του, τον Bill Holman, όταν θα επέστρεφε στο στούντιο Wally Heider.
Λίγο πριν φύγει από το Las Vegas και καθώς ήταν μέσα στο ασανσέρ του Caesars Palace, παρατήρησε ότι σε όλους τους χώρους του ξενοδοχείου, από το καζίνο μέχρι τα ασανσέρ, ακούγονταν τραγούδια του Frank Sinatra. Ήταν δε τόσα τα τραγούδια, που καθημερινά ποτέ δεν έπαιζε το ίδιο τραγούδι δεύτερη φορά και ποτέ δεν ήξερες ποιο θα ακουστεί μετά. Ο Howe κρατούσε τον χαρτοφύλακά του και όπως ήταν κουρασμένος το μόνο που ήθελε ήταν ένα ποτήρι κρασί και λίγο φαγητό. Μπήκε στο ασανσέρ και τότε άκουσε την εισαγωγή ενός τραγουδιού και τον Sinatra να ξεκινάει να τραγουδάει: «And we ‘re lost out here in the stars, little stars, big stars…». Τότε αμέσως είπε από μέσα του: «Αυτή είναι η εισαγωγή!». Ήταν ακριβώς ο ήχος, σαν στρόβιλος, που αναζητούσε με έγχορδα και ξύλινα πνευστά.
Συνέχισε ν’ ακούει το τραγούδι του Sinatra και κατάλαβε ότι ήταν το «Lost In The Stars» από το album «Concert Sinatra» σε ενορχήστρωση του Don Costa. Μόλις ο Howe βγήκε από το ασανσέρ έτρεξε στο δωμάτιό του και πήρε αμέσως τον Bill Holman τηλέφωνο. Τον ρώτησε αν έχει ακούσει το «Lost In The Stars» του Frank Sinatra και εκείνος του απάντησε αρνητικά. Τότε ο Howe του είπε να ψάξει να βρει το δίσκο «Concert Sinatra» και να ακούσει την εισαγωγή του τραγουδιού επισημαίνοντας ότι αυτή είναι η κατάλληλη για το «Aquarius».

Ο Holman βρήκε το δίσκο και όταν ο Howe επέστρεψε ξανά στο Los Angeles και στο στούντιο Wally Heider τού ζήτησε να δημιουργήσει έναν παρόμοιο ήχο με πλήρη ορχήστρα, ο οποίος θα σβήνει σιγά-σιγά και θα μπαίνει το τραγούδι όπως το είχαν ηχογραφήσει οι Wrecking Crew. Η ορχήστρα αποτελούνταν από 8 χάλκινα πνευστά, 3-4 ξύλινα, και μία ομάδα έγχορδων. Άλλωστε ο Howe είχε πολύ καλό όνομα στο Hollywood και μπορούσε να εξασφαλίσει τους μουσικούς που ήθελε και, επιπλέον, το κόστος δεν ήταν τόσο μεγάλο.
Όταν ολοκληρώθηκε η ηχογράφηση και η επεξεργασία, ο Howe είχε στα χέρια του ένα… έπος διάρκειας 4 λεπτών και 49 δευτερολέπτων και λέμε έπος γιατί για τους ραδιοφωνικούς σταθμούς εκείνης της εποχής αυτή η διάρκεια ήταν υπερβολική. Παρά το γεγονός ότι ο Howe είχε εισπράξει τον ενθουσιασμό του Jimmy Webb και ήξερε ότι είχε ηχογραφήσει ένα σπουδαίο τραγούδι, εντούτοις ήταν προβληματισμένος με τη διάρκεια του τραγουδιού. Ο υπεύθυνος προώθησης της δισκογραφικής εταιρείας σκεφτόταν διαφορετικά. Επέμενε ότι το τραγούδι έπρεπε να κυκλοφορήσει και ότι θα έστελναν πρώτα μερικά αντίτυπα σε ένα-δύο ραδιοφωνικούς σταθμούς για δοκιμή.

Απέναντι από το στούντιο Wally Heider βρισκόταν το Martoni’s Restaurant, που ήταν το στέκι των managers και των executives του Los Angeles. Εκεί ένα βράδυ πήγε για φαγητό ο Bones Howe με τη γυναίκα του, Melodie, και συνάντησε τον Bill Drake, ο οποίος ήταν φίλος του αλλά και ο Διευθυντής Προγράμματος της Drake-Chennault, μιας αλυσίδας δημοφιλών ραδιοφωνικών σταθμών που αποτελούσε το αρχέτυπο των σύγχρονων ραδιοφωνικών play-list. Ο Drake είχε ακούσει το τραγούδι, από μία κόπια που του έστειλε το studio, και του άρεσε. Είπε λοιπόν στον Howe ότι το τραγούδι είναι καταπληκτικό και πως δεν χρειάζεται να το κόψει γιατί θα γίνει σίγουρα μεγάλη επιτυχία. Του επισήμανε, όμως, ότι αν έφτιαχνε και μία 3λεπτη εκτέλεση τότε το τραγούδι θα παιζόταν συνέχεια καθώς ήταν ιδανικό για να κλείνουν οι D.J. το πρόγραμμά τους.
Ο Howe δεν χρειαζόταν ν’ ακούσει τίποτα άλλο. Τελείωσε άρον-άρον το δείπνο του και πήγε κατευθείαν στο στούντιο. Έκοψε ένα κουπλέ από δω, έκοψε ένα ρεφρέν από κει, και στο τέλος ετοίμασε τρεις διαφορετικές εκδοχές: μικρής, μεσαίας και μεγάλης διάρκειας. Την επόμενη μέρα πήγε τις τρεις αυτές εκδοχές στη δισκογραφική εταιρία και τους ενημέρωσε για τη συνάντηση που είχε με τον Drake την προηγούμενη νύχτα. Το αποτέλεσμα ήταν να φτιάξουν εκείνη την ημέρα ένα single όπου στην πρώτη πλευρά υπήρχε η μεγάλη εκτέλεση (με δύο κουπλέ και δύο ρεφρέν) και στη δεύτερη πλευρά υπήρχε η μικρή εκτέλεση των 2 λεπτών και 59 δευτερολέπτων (με ένα κουπλέ και ένα ρεφρέν).
Ο Bones Howe σχολιάζει σχετικά:
- Αυτό το τραγούδι είχε περίπλοκη ιστορία. Ξεκίνησε από δύο τραγούδια που ενώθηκαν σε ένα και μετά κόπηκε στη μέση, για τις ανάγκες των ραδιοφωνικών σταθμών, και επιπλέον ηχογραφήθηκε σε διαφορετικές εποχές και σε διαφορετικές πόλεις πριν γίνει γνωστό. Και το άξιζε γιατί πραγματικά καθόρισε την εποχή του, και δεν είναι κάτι που συμβαίνει συχνά.


Το single του «Aquarius/Let The Sunshine In» κυκλοφόρησε στις 8 Μαρτίου του 1969. Στις 12 Απριλίου της ίδιας χρονιάς, έριξε από την κορυφή το «Dizzy» του Tommy Roe και ανέβηκε στο Νο 1 των Η.Π.Α.
Επιπλέον αποδείχθηκε η μεγαλύτερη επιτυχία που γνώρισαν οι Fifth Dimension στην καριέρα τους, αφού παρέμεινε 16 εβδομάδες στα αμερικάνικα charts, εκ των οποίων 6 εβδομάδες στο Νο 1, και έγινε πλατινένιο πουλώντας 3.000.000 αντίτυπα εκ των οποίων τα 2.000.000 σε λιγότερο από ένα μήνα! Στο τέλος της χρονιάς αναδείχθηκε το single με τις υψηλότερες πωλήσεις στις Η.Π.Α., ενώ έφτασε και ως το Νο 4 στην Ελβετία, Νο 11 στη Μεγάλη Βρετανία και Νο 12 στην Ολλανδία.
Στις 11 Μαρτίου του 1970 ο Bones Howe κέρδισε δίκαια ως παραγωγός το βραβείο Grammy στην κατηγορία «Record Of The Year» και οι Fifth Dimension το ίδιο βραβείο στην κατηγορία «Best Contemporary Vocal Performance by a Group». Ήταν η δεύτερη φορά που τραγούδι των Fifth Dimension κέρδιζε βραβείο Grammy καθώς δύο χρόνια νωρίτερα είχε προηγηθεί το «Up-Up And Away».

Άλλες εκτελέσεις


Το 1969 η Diana Ross ηχογράφησε με τις Supremes το «Aquarius/Let The Sunshine In», το οποίο συμπεριλήφθηκε στο άλμπουμ «Let The Sunshine In». Πρόκειται για μία από τις τελευταίες ηχογραφήσεις της Diana Ross πριν ξεκινήσει την εντυπωσιακή σόλο καριέρα της. Τον Ιανουάριο του 1970 στην τελευταία εμφάνισή τους στο Frontier Hotel, οι Supremes μαζί με την Diana Ross ερμήνευσαν μία 20λεπτη εκτέλεση του τραγουδιού!
Το Δεκέμβριο του 1969 ο μουσικός της τζαζ, Charles Earland, συμπεριέλαβε μία εκτέλεση στο δίσκο «Black Talk».
Το 1971 οι Undisputed Truth κυκλοφόρησαν μία εκτέλεση του «Aquarius», η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Undisputed Truth».
Το 1979 ο Αμερικανός μουσικός της τζαζ, Ramsey Lewis, συμπεριέλαβε στο άλμπουμ «Ramsey» μία εκτέλεση του «Aquarius/Let The Sunshine In».
Ο Andy Williams ηχογράφησε επίσης μία εκτέλεση του τραγουδιού μαζί με τους Osmond Brothers, ενώ το 1990 το ερμήνευσε και ο Daniel Johnston.
Το 1993 το συγκρότημα χριστιανικού ροκ PFR (Pray For Rain) χρησιμοποίησε το «Let The Sunshine In» για το φινάλε του τραγουδιού «Wait For The Sun», που κλείνει το άλμπουμ «Goldie’s Last Day».
Το 1994 ο Bob Rivers έκανε μία παρωδία με τίτλο «Clean The Aquarium», όπου πάνω στο ρυθμό του «Aquarius» τραγουδάει «I think it’s time to clean my aquarium…». Η παρωδία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Twisted Tunes».


Το 1996 οι Ολλανδοί Party Animals κυκλοφόρησαν μία εκτέλεση του «Aquarius», η οποία περιλαμβάνεται στον πρώτο τους δίσκο «Good Vibrations». Η εκτέλεση αυτή κυκλοφόρησε σε single και ανέβηκε για 3 εβδομάδες στο Νο 1 της Ολλανδίας, όπου έγινε πλατινένιο.
Το 1998 οι Boards Of Canada χρησιμοποίησαν μέρη του «Aquarius» για το δικό τους ομώνυμο τραγούδι, το οποίο περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Music Has The Right To Children».
Την ίδια χρονιά, το νορβηγικό συγκρότημα Turbonegro συμπεριέλαβε στο άλμπουμ «Apocalypse Dudes» ένα τραγούδι με τίτλο «The Age Of Pamparius»!


Το 2000 το σουηδικό συγκρότημα Army Of Lovers κυκλοφόρησε τη δική του εκδοχή στο «Let The Sunshine In» (δηλαδή το δεύτερο μέρος του τραγουδιού). Η εκτέλεση αυτή, η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Le Grand Docu-Soap», περιέχει τους περισσότερους στίχους της αυθεντικής εκτέλεσης (με κάποιες αλλαγές), οι οποίοι ερμηνεύονται σαν ψευτο-rap από την Dominika Peczynski (μοντέλο, τηλεοπτική παρουσιάστρια και μέλος των Army Of Lovers).
Την ίδια χρονιά, ο Αυστραλός Groove Terminator χρησιμοποίησε sample από το «Let The Sunshine In» για το τραγούδι «One More Time (The Sunshine Song)».


Το 2003 ο Solarys έκανε ένα remix στο «Let The Sunshine In», το βίντεο του οποίου γυρίστηκε στις Κυκλάδες (Σαντορίνη, Πάρος και Αντίπαρος).
Το 2004 ο Mos Def χρησιμοποίησε μέρος του τραγουδιού για το «Sunshine», το οποίο περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «The New Danger».
Την ίδια χρονιά το γερμανικό δίδυμο Milk & Sugar, με τη συμμετοχή της Lizzy Pattinson στα φωνητικά, χρησιμοποίησε μέρος του «Let The Sunshine In» για το τραγούδι «Let The Sun Shine».

Watch The Original Video

Το 2007 η Έλενα Παπαρίζου ερμήνευσε το «Aquarius/Let The Sunshine In» (σε συνδυασμό με το «Μη Φεύγεις») στα Mad Video Music Awards.
Το 2008 ο Lightspeed Champion (κατά κόσμον Devonte Hynes) συμπεριέλαβε μία εκτέλεση του τραγουδιού ως bonus track στο άλμπουμ «Falling Off The Lavender Bridge». Το τραγούδι εμφανίζεται με τον τίτλο «The Flesh Failures».
Την ίδια χρονιά το τραγούδι ερμήνευσε ο Τσέχος τραγουδιστής Zbynek Drda ενώ ο Αμερικανός τραγουδοποιός Mike Doughty χρησιμοποίησε μέρος του «Let The Sunshine In» στο ρεφρέν του «Fort Hood» (περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Golden Delicious».
Το τραγούδι έχει ερμηνεύσει ζωντανά και ο Βρετανός κωμικός Vic Reeves ενώ το μουσικό ντουέτο The Dresden Dolls έχει ερμηνεύσει το «The Flesh Failures (Let The Sunshine In)».


Το «Aquarius/Let The Sunshine In» χρησιμοποιήθηκε σε διάφορες κινηματογραφικές ταινίες, μεταξύ των οποίων στην εναρκτήρια σκηνή της ταινίας «Ένα Πουλί Πάνω Στο Σύρμα» (Bird On A Wire, 1990), στο soundtrack του «Forrest Gump» (1994), στην ταινία «Οι Επαρχιώτες» (The Out Of Towners, 1999, σε μια σκηνή που ο Steve Martin βιώνει μια ψυχεδελική εμπειρία αφού έχει πάρει παραισθησιογόνο), στο φινάλε της ταινίας «Διακοπές Για Πάντα» (School’s Out, 2001) και στο «Παρθένος Ετών 40» (The 40-Year-Old Virgin, 2005), όπου ακούγεται στο τέλος της ταινίας και συγκεκριμένα σε μία σκηνή -παρωδία του ινδικού κινηματογράφου- όπου το cast φορώντας χίπικα ρούχα τραγουδάει το τραγούδι για να γιορτάσει την ξεπαρθενιά του πρωταγωνιστή.
Στην ταινία «Apollo 13» (1995), υπάρχουν μερικές σκηνές όπου οι αστροναύτες τραβάνε πλάνα μέσα στο διαστημόπλοιο ώστε οι εικόνες αυτές να προβληθούν από την τηλεόραση. Για τη μουσική επένδυση αυτών των εικόνων χρησιμοποιήθηκε το τραγούδι του Norman Greenbaum «Spirit In The Sky». Όμως ο αστροναύτης του Apollo 13, Jim Lovell, δήλωσε ότι στην πραγματικότητα το τραγούδι που χρησιμοποιήθηκε ήταν το «Aquarius», καθώς αυτό ήταν το όνομα της κάψουλας προσσελήνωσης, την οποία τελικά αναγκάστηκαν να χρησιμοποιήσουν οι αστροναύτες για να επιστρέψουν στη Γη.

Το τραγούδι ακούστηκε επίσης σε ένα επεισόδιο της αμερικανικής σειράς κινουμένων σχεδίων Simpsons ενώ χρησιμοποιήθηκε και στο show του Baz Luhrmann «Haircut» καθώς και σε διάφορες τηλεοπτικές διαφημίσεις, μεταξύ των οποίων για το αυτοκίνητο Kia Rondo, για το Saab Convertible, για το αναψυκτικό Aquarius, για γαλλικές μουστάρδες, για το πρωινό μενού του Burger King και για τα στυλό Bic. Επίσης ήταν ένα από τα επίσημα τραγούδια της προεκλογικής εκστρατείας του Barack Obama το 2008.
Το «Aquarius/Let The Sunshine In» ψηφίστηκε από το American Film Institute στο Νο 33 των 100 σημαντικότερων τραγουδιών του Αμερικανικού Κινηματογράφου, ενώ το περιοδικό Billboard το κατέταξε στο Νο 57 των καλύτερων τραγουδιών όλων των εποχών.





Κείμενο-έρευνα: Κωνσταντίνος Παυλικιάνης