Έλλη Λαμπέτη

[ΠΛΑΤΩΝ]

Η Έλλη Λαμπέτη ήταν κορυφαία ηθοποιός του θεάτρου και του κινηματογράφου. Γεννήθηκε στις 13 Απριλίου του 1926 στα Βίλια Αττικής. Το πραγματικό της όνομα ήταν Έλλη Λούκου. Πατέρας της ήταν ο Κώστας Λούκος, ιδιοκτήτης ταβέρνας, και μητέρα της η Αναστασία Σταμάτη. Ο παππούς της, γνωστός ως Καπετάν-Σταμάτης, είχε πολεμήσει στο πλευρό του Κολοκοτρώνη, κατά την επανάσταση του 1821. Είχε 6 αδέρφια, εκ των οποίων ένα δίδυμο αδελφό, που πέθανε από φυματίωση το 1941.

Το 1928 η οικογένειά της μετακόμισε στην Αθήνα. Δεκατρία χρόνια αργότερα, η Έλλη έδωσε εξετάσεις στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, αλλά απορρίφθηκε. Ωστόσο, το ταλέντο της αναγνωρίστηκε από τη Μαρίκα Κοτοπούλη, που την πήρε κοντά της και σύντομα έγινε η αγαπημένη της μαθήτρια. Μάλιστα, της είχε τόση εμπιστοσύνη, ώστε της επέτρεψε να διαβάσει ακόμη και τις ερωτικές επιστολές που είχε λάβει από τον Ίωνα Δραγούμη, στις αρχές του 20ου αιώνα. Εκείνη τη χρονιά απέκτησε και το νέο της επώνυμο, το οποίο το επέλεξε από το βιβλίο «Αστραπόγιανος» του Αριστοτέλη Βαλαωρίτη.


Πολύ σύντομα, το 1942, έκανε την πρώτη επίσημη θεατρική της εμφάνιση, στο έργο «Η Χάννελε πάει στον Παράδεισο» του Χάουπτμαν. Το Φεβρουάριο του '43, λίγους μήνες μετά το πρωταγωνιστικό της ντεμπούτο στο θέατρο, γνωρίζει τον πρώτο (και μεγαλύτερο κατά ομολογία της) έρωτα της ζωής της, τον Θ. Σγουρδέλη, διπλωμάτη και ποιητή που ζούσε μόνιμα στη Γαλλία και βρέθηκε στην Ελλάδα λόγω του πολέμου. Η σχέση τους κράτησε κάτι λιγότερο από 2 χρόνια. Έγραψε για χάρη της μια ποιητική συλλογή με τίτλο "Ατέρμονη πορεία προς τον ήλιο", την απομάκρυνε από το θέατρο και προσπάθησε να τη στρέψει στη ζωγραφική, αλλά όταν ξαναγύρισε στο Παρίσι εκείνη δεν τον ακολούθησε.

Το 1946 καθιερώθηκε ως ηθοποιός εξαιρετικής εσωτερικότητας, με τον «Γυάλινο Κόσμο» στο Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν. Την ίδια χρονιά έκανε και το κινηματογραφικό της ντεμπούτο, στην ταινία «Αδούλωτοι Σκλάβοι». Από το 1948 συνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη Κώστα Μουσούρη, τον μεγάλο αντίπαλο του Κουν. Εκείνη τη χρονιά γνωρίστηκε και με τον Αλέκο Αλεξανδράκη, με τον οποίο έζησε έναν θυελλώδη έρωτα το καλοκαίρι του 1949 που διήρκεσε έξι μήνες και συμπρωταγωνίστησαν μαζί και στο θέατρο.


Το 1950 παντρεύτηκε με τον Μάριο Πλωρίτη. Ο γάμος τους, όμως, δεν άντεξε για πολύ... (εντούτοις, ο Μάριος Πλωρίτης παρέμεινε αιώνιος φίλος της και στάθηκε δίπλα της μέχρι το τέλος της ζωής της). Χώρισαν το 1953, όταν η Έλλη γνώρισε τον Δημήτρη Χορν. Μαζί έγραψαν μία από τις πιο αστραφτερές σελίδες στην υποκριτική τέχνη. Συγκρότησαν δικό τους θίασο, μαζί με τον Γιώργο Παππά, ανεβάζοντας έργα όπως: «Ο βροχοποιός», «Νυφικό Κρεβάτι», «Το παιχνίδι της Μοναξιάς», κ.α. Στη μεγάλη οθόνη, υπήρξαν συμπρωταγωνιστές στην «Κάλπικη Λίρα» (1956) του Γιώργου Τζαβέλα. Άλλες κινηματογραφικές επιτυχίες της Έλλης Λαμπέτη, αυτής της περιόδου, είναι το «Κυριακάτικο Ξύπνημα» (1954), «Το κορίτσι με τα μαύρα» (1956) και «Το τελευταίο ψέμα» (1957) του Μιχάλη Κακογιάννη.

Παρότι η Έλλη Λαμπέτη και ο Δημήτρης Χορν υπήρξαν αγαπημένο ζευγάρι στη ζωή και στο σανίδι, η σχέση τους έφτασε στο τέλος της το 1959. Δήλωσαν ότι θα ξανασυνεργαστούν σύντομα, κάτι όμως που δεν έγινε ποτέ. Έως τότε η Έλλη είχε χάσει τη μητέρα της, τρία αδέρφια κι ένα μωρό που θα αποκτούσε με τον Χορν. Η μόνη αχτίδα σ' αυτά τα τραγικά χρόνια ήταν η γνωριμία της με τον αμερικανό συγγραφέα Φρέντερικ Γουέικμαν, ο οποίος υπήρξε ο επόμενος σύζυγός της έως το 1976. Σημαντική γνωριμία στη ζωή της στάθηκε ο γνωστός ηθοποιός Κώστας Καρράς, με τον οποίο η Λαμπέτη ονειρευόταν για άλλη μια φορά τον γάμο και την οικογένεια. Έπαιξαν μαζί στο "Θυμήσου τον Σεπτέμβρη", αλλά εμπόδιο στα σχέδιά της ήταν το νεαρό της ηλικίας του και το ότι εκείνος είναι παντρεμένος, κάτι που η ίδια αγνοούσε. Έμαθε την αλήθεια από τη γνωστή πλέον ηθοποιό Βέρα Κρούσκα, η οποία έκανε τα πρώτα θεατρικά της βήματα στο πλευρό της Λαμπέτη.


Η δεκαετία του '70 ήταν εξίσου σκληρή για την Έλλη Λαμπέτη. Μια προσπάθεια υιοθεσίας (της μικρής Έλίζας), της δημιούργησε πλείστα προβλήματα, όταν δικαστική απόφαση την υποχρέωσε να επιστρέψει το παιδί, μετά παρέλευση 4 χρόνων, στους φυσικούς γονείς του. Η περιπέτεια αυτή της δημιούργησε γενική κατάπτωση και μελαγχολία, που την κράτησε μακριά από το θέατρο.

Τα επόμενα χρόνια ήταν μία μάχη με την επάρατο νόσο. Ο καρκίνος έκανε την εμφάνισή του στη ζωή της ηθοποιού το 1969, αφού της στέρησε τις αγαπημένες της αδερφές, τις οποίες έχασε όλες (εκτός από την αδερφή της Αντιγόνη, η οποία έζησε αρκετά χρόνια και μετά τον θάνατο της Έλλης) από καρκίνο του μαστού. Μετά την εγχείρηση (ολική μαστεκτομή) στην οποία υποβλήθηκε στις ΗΠΑ επέστρεψε και προσπάθησε να το ξεπεράσει.

Δεν το έβαλε κάτω και συνέχισε να παίζει στο θέατρο, αποσπώντας εντυπωσιακές κριτικές. Ο καρκίνος έκανε την επανεμφάνισή του μετά από 11 χρόνια, το 1980. Οι μεταστάσεις ήταν συνεχείς. Οι χημειοθεραπείες στις οποίες υποβλήθηκε έπληξαν τις φωνητικές της χορδές, με αποτέλεσμα σταδιακά να χάσει και τη φωνή της. Η τελευταία της παράσταση ήταν το 1981, στο έργο «Σάρα - Τα παιδιά ενός κατώτερου θεού», όπου έπαιξε θαυμαστά το ρόλο της κωφάλαλης Σάρας. Λίγο αργότερα, η υγεία της επιδεινώθηκε. Τελικά άφησε την τελευταία της πνοή στις 3 Σεπτεμβρίου του 1983, στο αμερικάνικο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν.

Η ζωή της γράφτηκε σε βιβλίο από τον καλό της φίλο Φρέντυ Γερμανό κι έγινε μπεστ σέλερ, 13 χρόνια μετά το θάνατό της.

[Egw]

Είχα την τύχη να δω (ή την ατυχία να δω μόνο) δύο από τις ιστορικές της παραστάσεις της, το "Δεσποινίς Μαργαρίτα" και το "Φιλουμένα Μαρτουράνο". Και ισχύει απόλυτα αυτό που μου είχαν πει, ότι όσο καλή κι αν ήταν στις κλασσικές ταινίες που είχε γυρίσει στη δεκαετία του '50, στο θέατρο ήταν ασύγκριτα καλύτερη. Ανήκε στους προικισμένους ηθοποιούς που μπορούσαν ακόμη και ένα ασήμαντο μπουλβάρ να το αναγάγουν σε υψηλή τέχνη με το παίξιμό τους. Στο "δεσποινίς Μαργαρίτα", ένα δύσκολο και "εκτός χαρακτήρα" έργο, στο οποίο ήταν το μοναδικό πρόσωπο, από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε γέμισε τη σκηνή με την παρουσία της και την κράτησε δική της για τις 2 σχεδόν ώρες, με όλο το θέατρο να κρέμεται από τα χείλη της. Δεν είδα το "παιδιά ενός κατώτερου θεού", ήμουν πια στην Αμερική. Όλοι ξέραμε ότι ήταν το τελευταίο της έργο.

[ΠΛΑΤΩΝ]

Όχι φίλε Egw. Δεν ήταν ατυχία που την είδες (μόνο) δύο φορές. Υπάρχουν άνθρωποι, μεταξύ των οποίων κι εγώ, που δεν την είδαν ποτέ. Αλλά ακόμα κι αν είχα την ευκαιρία ή την τύχη να τη δω, θα ήμουν σε τέτοια ηλικία ώστε ή δεν θα το θυμόμουνα ή δεν θα ήμουν σε θέση να εκτιμήσω την αξία της τέχνης της. Πέραν αυτών ήταν και μία πανέμορφη και γοητευτικότατη γυναίκα.

[soraver]

kai h aporia pou dhmiourgeitai einai h e3hs:
posa xronia krubei o che?

[ΠΛΑΤΩΝ]

Τς, τς, τς... Αμέσως να πεις την κακία σου

Γεννημένος το 1968 είμαι. Αυτό σημαίνει ότι για να έβλεπα την Έλλη Λαμπέτη είναι προφανές ότι θα έπρεπε πρωτίστως να ήταν θεατρόφιλοι οι γονείς μου και να με έπαιρναν μαζί τους. Οι γονείς μου δεν είχαν καθόλου καλές σχέσεις με το θέατρο. Αλλά και να είχαν, στην ηλικία που θα ήμουν δεν θα καταλάβαινα τίποτα. Αυτό εννοούσα. Μεγαλώνοντας και μελετώντας ανακαλύπτεις πράγματα του παρελθόντος και εκτιμάς την αξία τους...