Λιβαδειά

[ΠΛΑΤΩΝ]

Μια κοντινή μονοήμερη εκδρομή που μπορεί να «γεμίσει» όμορφα όλη σας τη μέρα και όλα αυτά μόνον 130 χλμ. από την Αθήνα, όπου θα πάτε με το αυτοκίνητό σας είτε μέσω Θήβας είτε μέσω Κάστρου-Ορχομενού (από την εθνική οδό στρίβουμε προς Κάστρο μετά την Υλίκη).

Χτισμένη αμφιθεατρικά στους πρόποδες του Ελικώνα, η Λιβαδειά είναι η πρωτεύουσα του νομού Βοιωτίας, γνωστή αρχικά για το «καλύτερο Πάσχα της Ρούμελης» κι ακόμα γνωστότερη στο πανελλήνιο κατά το τελευταίο μισό του 20ού αιώνα για τα σουβλάκια της! Ομως, έχει κι άλλα «προσόντα», όπως ιστορία, αξιοθέατα και υπέροχες «γωνιές». Επίσης είναι μια «τραγουδισμένη πόλη», όπως «Ομορφη που 'ναι η Λιβαδειά, που βρίσκεται στο ρέμα...». Ακόμα έχει και τον δεύτερο θηλυκό ποταμό της επικρατείας, την Έρκυνα, που της χαρίζει άφθονα νερά και πλούσια βλάστηση. Ο έτερος θηλυκός ποταμός είναι η Νέδα στα όρια του νομού Μεσσηνίας με τον νομό Ηλείας.
Από τα χρόνια ήδη της Τουρκοκρατίας η Λιβαδειά αποτελούσε αξιόλογο οικονομικό κέντρο, με πλούσια γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή.


Η Λιβαδειά βρίσκεται στη δυτική άκρη του νομού Βοιωτίας, έχει 200 υψόμετρο και είναι χτισμένη σε μια κόχη του βουνού.
Η πόλη οφείλει το όνομά της στον μυθικό ήρωα Λέβαδο, ο οποίος αναφέρεται ως πρώτος οικιστής της.

Στην αρχαιότητα υπήρχε μια πόλη εκεί, πάνω σε λόφο με το όνομα Μήδεια κι έτσι αναφέρεται από τον Όμηρο μαζί με τις άλλες βοιωτικές πόλεις που συμμετείχαν στον Τρωικό Πόλεμο. Οταν ήρθε από την Αθήνα ο Λέβαδος, έχτισε κοντά μια πόλη στην πεδιάδα που ονομάστηκε Λεβάδεια προς τιμήν του και έπεισε τους κατοίκους της Μήδειας να μετοικήσουν εκεί. Η πόλη είχε μεγάλη φήμη εκείνη την εποχή, που την χρωστούσε στο περίφημο Μαντείο του Τροφωνίου όπου όποιος πήγαινε να ζητήσει χρησμό υποβαλλόταν σε κάποια «ταλαιπωρία». Μεταξύ των άλλων έπινε νερό από την πηγή της Λήθης για να ξεχάσει τα περασμένα και μετά από την πηγή της Μνημοσύνης για να θυμάται εκείνα που θα έβλεπε μέσα στο άντρο του Τροφωνίου.
Το μαντείο του Τροφωνίου Διός ήταν τόσο γνωστό στον αρχαίο κόσμο ώστε το είχαν επισκεφτεί για να το συμβουλευτούν ο ίδιος ο Κροίσος και ο Μαρδόνιος. Το σπήλαιο του μαντείου βρίσκεται κοντά στις πηγές της Έρκυνας, τη Λήθη και τη Μνημοσύνη, που από την αρχαιότητα έως και σήμερα υδρεύουν την πόλη της Λιβαδειάς. Κατά την αρχαιότητα, όμως, υπήρχε και η πεποίθηση ότι το σπήλαιο επικοινωνούσε με τον Κάτω Κόσμο και ότι όσοι έμπαιναν εκεί έμεναν για μήνες αγέλαστοι από τον τρόμο που είχαν νιώσει.


Το άντρο της Έρκυνας ήταν ένας ναός δαίμονος αγαθού και τύχης ταυτόχρονα. Η πόλη χωριζόταν από το μαντείο με το άλσος και το ποτάμι και ήταν στολισμένη με αγάλματα του Τροφωνίου και του Aσκληπιού, έργα του Πραξιτέλη. Υπήρχαν επίσης ναός της Δήμητρας που επονομαζόταν Ευρώπη, άγαλμα του Διός Υετίου, ένα μυστηριώδες άγαλμα, έργο του Δαιδάλου, που έβλεπαν μόνον όσοι πήγαιναν να πάρουν χρησμό, θρόνος της Μνημοσύνης και ναός της Ηρας.
Ο Φιλόστρατος, επίσης, αναφέρει την ύπαρξη ενός μεγάλου συστήματος σπηλαίων στη Λιβαδειά και λέει για εκείνους που το επισκέπτονται ότι «η γη τους φέρνει και πάλι στην επιφάνεια, σε μερικές περιπτώσεις εκεί κοντά, αλλά σε άλλες περιπτώσεις πολύ μακριά από εκεί…» (εννοώντας ότι υπάρχουν στοές και ανοίγματα όχι μόνο στην περιοχή, αλλά και άλλα που σε βγάζουν πολύ μακριά από εκεί), ένα δίκτυο συνδεόμενων σπηλαίων και μυστικών εισόδων και εξόδων, στοές μεγάλης απόστασης. Μάλιστα, οι αρχαίοι θρύλοι υποστήριζαν ότι όχι μόνον υπήρχαν τέτοιας έκτασης σπηλαιώδεις διάδρομοι, αλλά και ότι οδηγούσαν μέχρι τους Δελφούς κι αυτή ήταν η μυστική «συγγένεια» των δύο μαντείων.

Κατά τους πρώτους μεταχριστιανικούς αιώνες η Λιβαδειά υπέφερε από τις επιδρομές σλαβικών φύλων και για πολλά χρόνια δεν αναφέρεται καν στις πηγές. Μετά από μία σύντομη σχετικά κατοχή της από τους Φράγκους (1204-1309) και τους Καταλανούς (1309-1380), πέρασε το 1458 στα χέρια των Τούρκων.
Από τότε η πόλη άρχισε να αναπτύσσεται τόσο, ώστε τον 18ο αι. να είναι η μεγαλύτερη πόλη της Βοιωτίας και να εξάγει προϊόντα όπως μαλλί και σιτάρι.


Η πόλη αποτελούσε τιμάριο της μητέρας του σουλτάνου, γι' αυτό και οι κάτοικοί της είχαν το προνόμιο να αυτοδιοικούνται.
Σήμερα, αυτό που θα δείτε στη Λιβαδειά είναι η υπέροχη βαθύσκιωτη πλατεία της Κρύας, όπου βρίσκονται και οι πηγές της Ερκυνας. Απολαύστε καφέ, τσίπουρο ή και φαγητό υπό τον ήχο των τρεχούμενων νερών.


Φρούριο
Άλλο αξιοθέατο είναι το Φρούριο της Λιβαδειάς που βρίσκεται στα ΝΑ της πόλης σε ένα λόφο με 400 υψόμετρο περίπου. Φαίνεται πως χτίστηκε την εποχή του Βυζαντίου και μετά συμπληρώθηκε και ενισχύθηκε από τους Φράγκους και τους Καταλανούς. Το 1350, μέσα στο φρούριο φυλασσόταν η κάρα του Αγίου Γεωργίου, ενώ υπήρχε και τάγμα ιπποτών με το όνομά του. Η κάρα μεταφέρθηκε στη Βενετία κατά τον 15ο αιώνα.
Το φρούριο έχει τριπλό οχυρωματικό περίβολο που ακολουθεί τη φυσική κατωφέρεια του λόφου και ενισχύεται σε ορισμένα σημεία με τετράγωνους πύργους.


Υπάρχουν και δύο μικρές εκδρομές 13 χλμ. εκάστη (με το αυτοκίνητο, βέβαια!) στον Ορχομενό, για να δείτε την αρχαία ακρόπολη και την εκκλησία της Κοιμήσεως, μια σταυρόσχημη βασιλική του 9ου αιώνα. Λέγεται πως υπάρχει υπόγεια σήραγγα από εκεί, που οδηγεί στην ακρόπολη της πόλης.
Το όνομά του ο Ορχομενός το οφείλει στο μυθικό οικιστή του, Ορχομενό, γιο του Δία και της Ισονόης και πατέρα του Μινύα. Ο Ορχομενός υπήρξε σημαντικό κέντρο των Μυκηναϊκών χρόνων. Ο Όμηρος αναφέρει την πόλη στον κατάλογο εκείνων που έλαβαν μέρος στην Τρωική εκστρατεία.


Τέλος, επισκεφθείτε τη Χαιρώνεια, την πατρίδα του Πλουτάρχου, για να δείτε τον περίφημο Λέοντα.
Στη Χαιρώνεια, το 338 π.Χ., οι Αθηναίοι και οι Θηβαίοι προσπάθησαν να εμποδίσουν την προέλαση του Φιλίππου Β' στη νότια Ελλάδα. Στη μάχη, που έληξε νικηφόρα για τους Μακεδόνας και σηματοδότησε την απαρχή της επέκτασης της μακεδονικής ηγεμονίας σε όλη την Ελλάδα, πήρε μέρος και ο μόλις 18 χρόνων τότε Αλέξανδρος.
Σε ανάμνηση των Θηβαίων νεκρών στήθηκε στο χώρο της μάχης λιοντάρι ύψους 5,5 μ. Τμήματα του επιτύμβιου αυτού μνημείου βρέθηκαν το 1818 και συμπληρώθηκαν, ώστε να αποκατασταθεί το λιοντάρι στο βάθρο του.


Φωτογραφίες που τράβηξα στη Λιβαδειά:

[Egw]

Αν πάτε Ορχομενό, εκεί κοντά στην εκκλησία (αν ειναι η ίδια που αναφέρει ο Πλάτων) υπάρχει και ο λεγόμενος Θησαυρός του Μινύα, θολωτός Μυκηναϊκός τάφος τόσο όμοιος σε διαστάσεις και αναλογίες με τον "Θησαυρό του Ατρέα" των Μυκηνών που μπορεί οι αρμόδιοι του Ορχομενού να είχαν δώσει την εργολαβία στην ίδια κοινοπραξία. Αρκετά καλά διατηρημένος και καθόλου κλειστοφοβικός διότι έχει χάσει το επάνω του μέρος. Αξίζει να πάτε