Κραταιά ως θάνατος

[ΠΛΑΤΩΝ]

ΚΡΑΤΑΙΑ ΩΣ ΘΑΝΑΤΟΣ
Συγγραφέας: Guy de Maupassant
Εκδόσεις Printa
Σελίδες: 336
Τιμή: 15,30-17,04€

Ένας διάσημος ζωγράφος στην τελευταία φάση της καριέρας και της ζωής του. Η αγωνία του καλλιτέχνη για το αύριο. Η μοναξιά του αμετανόητου εργένη στα γεράματα. Ο μακροχρόνιος δεσμός του με μια γυναίκα της υψηλής κοινωνίας. Η επιστροφή της χαμένης του νιότης και το ξύπνημα όλων του των αισθήσεων από την "ανάσταση" του έρωτα. Η μάχη του ενάντια στο Τέλος. Η συντριβή του. Και μια αριστουργηματική σκιαγραφία του χαρακτήρα και της συμπεριφοράς του κοσμικού Παρισιού, που "ζει δίπλα στα πάντα χωρίς να βλέπει τίποτα", από την καυστική πένα του Μωπασάν.

Ορισμένες φορές ακόμα και ο φόβος του βιολογικού θανάτου υποσκελίζεται από τον φόβο του θανάτου της έμπνευσης. Ο ζωγράφος Ολιβιέ Μπερτέν ζει ακριβώς αυτό το λυκόφως, φαινομενικά υπό ιδανικές συνθήκες. Το όνομά του ακόμα «μετράει» στους καλλιτεχνικούς και κοσμικούς κύκλους. Ολα τα σαλόνια είναι γι’ αυτόν ορθάνοιχτα. Οι πίνακές του αξίζουν μια περιουσία. Και πάνω απ’ όλα απολαμβάνει την αγάπη και την αφοσίωση μιας ζηλευτής γυναίκας. Ομως, το σαράκι της αμφιβολίας για την ικανότητά του να συνεχίσει να δημιουργεί έχει αρχίσει ήδη να τον τρώει, με συνέπεια να αγκιστρωθεί από μια νέα μορφή, στην οποία θα στηρίξει όλες τις ελπίδες του να εμπνευστεί ξανά. Και τελικά θα καταρρεύσει μπροστά στην αναπόφευκτη διαπίστωση πως ο κύκλος του έχει κλείσει.


Κριτική από το ΒΗΜΑ:
Μολονότι φαινομενικά πρόκειται για μια συνήθη ερωτική ιστορία, ο Μοπασάν τίθεται αντιμέτωπος με το μεγάλο ζήτημα της δημιουργίας. Από πού αντλεί έμπνευση ο καλλιτέχνης; Πώς συνδέεται η δημιουργία με τη ζωή; Τι συμβαίνει όταν μαζί με τις σωματικές δυνάμεις που τον εγκαταλείπουν ο δημιουργός αρχίζει να στερεύει και πνευματικά; Να μη βρίσκει θέματα, να δημιουργεί έργα ασήμαντα ή να μην μπορεί να τα ολοκληρώσει και να βλέπει διαρκώς μπροστά του το τέλος αφού, μη μπορώντας να δημιουργήσει, χάνει το νόημά της η ίδια του η ύπαρξη;
Πρωταγωνιστής εδώ είναι ο ζωγράφος Ολιβιέ Μπερτέν που ερωτεύεται την Ανέτ, κόρη της ερωμένης του Αν ντε Γκιγερουά. Ο έρωτας αυτός δεν έχει νόημα. Ο ζωγράφος καταλαβαίνει κάποια στιγμή ότι η νεαρή δεν πρόκειται ποτέ να τον αγαπήσει. Αυτό τον αποκόβει όχι μόνο από τη νεότητα, δηλαδή την άμεση αίσθηση της ζωής, αλλά και από τη δημιουργία. Είναι ξεπερασμένος, τελειωμένος. Το φυσικό του τέλος θα είναι απλώς η συνέχεια του καλλιτεχνικού του.
Αλλά η αγάπη, το σημαντικότερο από τα αισθήματα, υπερβαίνει τα ανθρώπινα. Κραταιά, αλλά κραταιά σαν τον θάνατο, υψώνεται πάνω από το προσωπικό δράμα.
«Τα καλά αισθήματα παράγουν κακή τέχνη» θα έλεγε πολλά χρόνια αργότερα ο Αντρέ Ζιντ. Ο Μοπασάν στο μυθιστόρημα αυτό, που εκδόθηκε τέσσερα χρόνια πριν από τον θάνατό του, δηλαδή όταν ο ίδιος ήταν 39 ετών, έγραψε ένα βιβλίο για να μας πει κάτι πολύ πιο σκληρό: ότι ο θάνατος ακυρώνει τα πάντα.