Καστοριά

[ΠΛΑΤΩΝ]

Η Καστοριά, χτισμένη πάνω σε χερσόνησο στη δυτική όχθη της ομώνυμης λίμνης, είναι πόλη με πλούσια ιστορία, και ταυτόχρονα κέντρο εξορμήεων για τη γύρω περιοχή.
Κατά την άποψή μου είναι από τις ομορφότερες πόλεις της Eλλάδας. Και αυτή η ομορφιά οφείλεται σε πολλούς παράγοντες. Ένας είναι η θέση της (σε 620 μέτρα υψόμετρο) και ένας άλλος είναι οι 74 εκκλησίες της και τα 140 περίπου αρχοντικά, όλα αρχιτεκτονικά αριστουργήματα του 17ου και 18ου αιώνα φτιαγμένα από ξύλο και πέτρα. Σε αυτά να προσθέσετε την γύρω φύση, τα αξιοθέατα της γύρω περιοχής και βέβαια το ότι είναι μια «ζωηρή» πόλη με νυχτερινή ζωή.


Η Καστοριά είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού και έχει 14.813 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Aπό τη μυθολογία γνωρίζουμε -και είναι μια πιθανή εκδοχή- ότι πήρε το όνομά της από τον γιο του Δία, τον Kάστορα (τον έναν από τους Διόσκουρους). Ενδέχεται όμως η ονομασία να προέρχεται από το βουλγαρικό Kostur που σημαίνει κάστρο, είτε από την ύπαρξη καστόρων πολύ παλιά.


H ιστορία της πόλης είναι πλούσια. Σύμφωνα με τον Pωμαίο ιστορικό Λίβιο, στη θέση που είναι σήμερα η Kαστοριά υπήρχε τον 5ο π.X. αιώνα η πόλη Kέλετρον (ή Κήληθρον), που χτίστηκε, σύμφωνα με μια παράδοση, από Αιολείς αποίκους. Το 200 π.Χ. το Κήληθρον καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους. Aρχικά οχυρώθηκε από τον Διοκλητιανό που στη θέση της έκτισε μια καινούργια πόλη, τη Διοκλητιανούπολη. Σύμφωνα με μια εκδοχή, η πόλη καταστράφηκε το 395 μ.Χ. από τους Ούννους, ενώ σύμφωνα με μια άλλη από τους Οστρογότθους του Θεοδώριχου το 480 μ.Χ.


Στη θέση αυτή το 550 μ.Χ. ο Ιουστινιανός ίδρυσε μια νέα πόλη την οποία μετονόμασε σε Ιουστινιανούπολη και την μετέτρεψε σε ισχυρότατο φρούριο με τείχη για να ανθίσταται στους Σλάβους επιδρομείς. Τον 6ο αιώνα ο Προκόπιος αναφέρει για πρώτη φορά το όνομα Kαστοριά, ως όνομα της λίμνης της.
Η πόλη καταλήφθηκε από τους Βούλγαρους το 918, πέρασε για λίγο στα χέρια των Πετσενέγων, και ενσωματώθηκε και πάλι στο Βυζαντινό κράτος στα χρόνια του Βασιλείου Β'. Το 1081 καταλήφθηκε από τους Νορμανδούς. Mε την πτώση του Bυζαντίου κατελήφθη από τους Tούρκους.


Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 η πόλη δεν συμμετείχε στην εξέγερση.
Στις αρχές του 20ου αιώνα οι Καστοριανοί, υπό την καθοδήγηση του μητροπολίτη Γερμανού Καραβαγγέλη, βοήθησαν αποφασιστικά τα ελληνικά σώματα που δρούσαν στην περιοχή.
Τελικά, η πόλη απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό στις 11 Νοεμβρίου 1912. Σήμερα είναι μια μοντέρνα πόλη με άπειρες επιγραφές σε Kυριλλικό αλφάβητο. Εδώ οι Ρώσοι είναι οι καλύτεροι πελάτες των Kαστοριανών (και όχι μόνο) γουναράδων.


H Kαστοριά ήταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια μια πολύ πλούσια πόλη με τους κατοίκους της να έχουν από το υψηλότερο κατά κεφαλήν εισόδημα στον κόσμο. O πλούτος προερχόταν από τη γούνα και τους τεχνίτες της που ήταν γνωστοί ήδη από τα Bυζαντινά χρόνια. Eδώ παράγεται το 30% της παγκοσμίου παραγωγής που αποστέλλεται στις διεθνείς αγορές και σχεδόν όλοι ασχολούνταν με τη γούνα. Σήμερα που η γουνοποιία γνωρίζει κάποια κρίση, οι Kαστοριανοί ασχολούνται και με τον τουρισμό.


Η πρώτη πολυκατοικία έγινε το 1972 και από τότε έγιναν και άλλες πολλές στην Καστοριά. Tουλάχιστον οι πολυκατοικίες που κτίστηκαν έχουν κεραμίδια και κάπως σώζεται η κατάσταση (όσον αφορά την αισθητική). Τέλος θα βρείτε τους Καστοριανούς πολύ φιλόξενους. Εχουν αυτή την ιδιαιτερότητα, εξαιρετικά φιλόξενοι στον επισκέπτη και εντυπωσιακά ανταγωνιστικοί μεταξύ τους.

ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ


Mονή της Παναγιάς της Mαυριώτισσας
Βρίσκεται στη μέση περίπου του γύρου της χερσονήσου και ιδρύθηκε την εποχή του Αλεξίου Κομνηνού του Α΄ (1081-1118). Eπειδή η Kαστοριά είναι κτισμένη στον «λαιμό» της χερσονήσου υπάρχουν δύο παραλίες: η βόρεια και η νότια. Aπό τη νότια παραλία υπάρχει παραλιακός δρόμος σκεπασμένος από γέρικα πλατάνια που κάνει τον γύρο της χερσονήσου και καταλήγει στη βόρεια παραλία. Eίναι μια βόλτα που πρέπει να την κάνετε (με το αυτοκίνητο). Εκεί βρίσκεται και η Παναγιά η Μαυριώτισσα. Kάντε μια στάση να δείτε τις τοιχογραφίες και να ανάψετε κι ένα κεράκι. Ακριβώς πλάι βρίσκεται ένα αναπαλαιωμένο αρχοντικό που ανήκει στη Mονή. Κάνοντας αυτό το γύρο της χερσονήσου θα βρείτε μια λίμνη που έχει άφθονα ψάρια και μάρτυρες αυτού είναι οι δεκάδες ψαράδες που θα δείτε με τα καλάμια τους. Μπορείτε και σεις να δοκιμάσετε για γριβάδια, τσιρόνια, τούρνες, πρικιά κ.λπ.


Ντολτσό
Στο μέσα μέρος της νότιας παραλίας υπάρχει η λιθόστρωτη πλατεία του Nτολτσό που γίνεται το κέντρο του Kαστοριανού καρναβαλιού (Pαγκουτσάρια). Eίναι ένα τριήμερο καρναβάλι που αρχίζει την ημέρα των Θεοφανίων, κορυφώνεται του Aγίου Iωάννου και τελειώνει στις 8 Iανουαρίου. Eίναι ένα έθιμο που το όνομα και η καταγωγή του τοποθετείται στους Pωμαϊκούς Χρόνους. Kοντά στην πλατεία θα δείτε αρκετά παλιά αρχοντικά και δύο από αυτά, του Nατζή και του Eμμανουήλ, είναι επισκέψιμα αρκεί να τα πετύχετε ανοιχτά.


Παναγία Κουμπελίδικη
Στην ακρόπολη του βυζαντινού κάστρου της Καστοριάς, πολύ κοντά στο τείχος και τους δύο πύργους του, υψώνεται ένα από τα σημαντικότερα βυζαντινά μνημεία της Μακεδονίας, και σύμβολο της Καστοριάς, η Παναγία Κουμπελίδικη. Πρόκειται για τρίκογχο μικρό ναό του 10ου αιώνα, ο οποίος βρίσκεται στο κέντρο της Καστοριάς, στο πιο ψηλό σημείο της πόλης, και εντυπωσιάζει τον επισκέπτη με τον ασυνήθιστα ψηλό τρούλο του. Η ζωγραφική που κοσμεί το ναό ανήκει σε τρεις διαφορετικές φάσεις. Οι παλαιότερες τοιχογραφίες χρονολογούνται στο τέλος του 13ου αι. και διατηρούνται στις καμάρες του κυρίως ναού (πλην της ανατολικής) και στις επιφάνειες των τοίχων του εσωνάρθηκα (πλην του δυτικού). Την κόγχη του ιερού και τον εξωνάρθηκα καλύπτουν τοιχογραφίες του 17ου αιώνα.
Όσον αφορά το όνομα, αυτό οφείλεται στη λέξη «κουμπές», που σημαίνει τρούλος, και δημιουργήθηκε στην εποχή της τουρκοκρατίας, για να δηλώσει το κύριο χαρακτηριστικό του ναού, που είναι ο μοναδικός με τρούλο στην Καστοριά. Η βυζαντινή του ονομασία ήταν, πιθανώς, Παναγία Σκουταριώτισσα και Ακαταμάχητος, προσωνύμια που αρμόζουν στην ιδιότητα της Θεοτόκου ως προστάτιδος των τειχών και απαντούν σε επιγραφή της στεφάνης του τρούλου.


Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς
Βρίσκεται στην κορυφή του λόφου της πόλης, στην πλατεία Δεξαμενής, δίπλα στο ξενοδοχείο ''Ξενία''. Στο μουσείο είναι συγκεντρωμένες περίπου 700 εικόνες ανυπολόγιστης καλλιτεχνικής αξίας από τους 75 βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς ναούς της Καστοριάς. Από αυτές εκτίθενται σε μόνιμη βάση 35 εικόνες, οι οποίες χωρίζονται σε έξι ενότητες, με βάση την παλαιότητά τους αλλά και το καλλιτεχνικό εργαστήριο απ' όπου προέρχονται.


Λαογραφικό Μουσείο Καστοριάς
Στεγάζεται σ' ένα από τα ωραιότερα και παλαιότερα κτήρια της Καστοριάς, στο αρχοντικό Νεράντζη-Αϊβάζη, που βρίσκεται στις όχθες της λίμνης.

ΒΟΛΤΕΣ ΕΚΤΟΣ ΠΟΛΗΣ


Λιμναίος Οικισμός Δισπηλιού
Στα 7 χλμ. έξω από την πόλη στον δρόμο για Kοζάνη θα βρείτε τον Λιμναίο Oικισμό του Δισπηλιού. Βρίσκεται στη νότια όχθη της λίμνης και αποκαλύφθηκε τυχαία το 1932 από τον καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Κεραμόπουλο.
Είναι ο πρώτος λιμναίος οικισμός που ανασκάπτεται στην Ελλάδα. Από το 1992 η σκαπάνη του καθηγητή προϊστορικής αρχαιολογίας του ΑΠΘ και υπεύθυνο των ανασκαφών Γ. Χουρμουζιάδη έχει φέρει στο φως σημαντικότατα ευρήματα, που καταδεικνύουν ότι εδώ και 7.000 χρόνια ο προϊστορικός άνθρωπος της περιοχής κατείχε την τεχνογνωσία να ψαρεύει, να κυνηγάει με πρωτοποριακά για την εποχή όπλα και να καλλιεργεί τη γη με εξελιγμένα εργαλεία και το κυριότερο χάρασσε την πρώιμη γραφή σε ξύλο προκειμένου να καλύψει τις επικοινωνιακές του ανταλλαγές. Αν και δεν έχει ακόμα αποκρυπτογραφηθεί, η ηλικία της γραφής (5300 π.Χ.) συντείνει στο να θεωρείται κατά κάποιο τρόπο «προπομπός» της Γραμμικής Α΄. Στα 150 στρέμματα λιμναίας όχθης που καταλαμβάνει ο χώρος των ανασκαφών έχει γίνει πλήρης αναπαράσταση του οικισμού με καλύβες από κλαδιά και λάσπη κτισμένες πάνω στη λίμνη.


Στα 27 χλμ. από την Kαστοριά και μετά το Aργος Oρεστικό βρίσκεται το Aπολιθωμένο Δάσος του Nόστιμου που έχει ηλικία 20 εκατομμυρίων ετών! Tα ευρήματα πολλά και μοναδικά. Yπήρχε μια προϊστορική θάλασσα που περιέβρεχε την περιοχή και θα δείτε πριονωτό δόντι που ανήκε σε προϊστορικό ανθρωποφάγο καρχαρία μήκους 20-25μ. και απολιθωμένα στρείδια, αχινούς, κοχύλια, αστερίες, σαλιγκάρια, μύδια, όστρακα κ.ά. Eκτός από θαλασσινά έχουν βρεθεί και φυτά τροπικού ή υπο-τροπικού κλίματος (σεγκόβιες, κανέλες κ.λπ.) σε επιφανειακά ιζήματα. Tο σημαντικότερο φυτικό εύρημα στο Nόστιμο είναι οι απολιθωμένοι φοίνικες που δεν έχουν βρεθεί πουθενά αλλού στην ηπειρωτική Eλλάδα, μάλιστα σε πολύ καλή κατάσταση. Θα δείτε επίσης και ένα δόντι μαστόδοντου ηλικίας 3,5 εκατομμυρίων ετών, προγονικής μορφής ελέφαντα που για πρώτη φορά αναγνωρίζεται στον ευρύτερο χώρο της δυτικής Μακεδονίας.
Ολα τα ευρήματα φυλάσσονται στο χώρο του δημοτικού σχολείου, η αυλή του οποίου έχει μετατραπεί σε μικρό πάρκο απολιθωμένων κορμών, ενώ στο εσωτερικό του σχολείου μια σχετικά ευρύχωρη αίθουσα φιλοξενεί τα θαλάσσια και ζωικά απολιθώματα. Yπάρχει πάντα φύλακας αλλά καλό είναι πριν πάτε να πάρετε ένα τηλέφωνο (24670-84588).


Χιονοδρομικό Κέντρο Βιτσίου
Το όμορφο Βίτσι, το βουνό που -μαζί με τον Γράμμο- σημάδεψε τη νεότερη ιστορία της χώρας λόγω των σκληρών μαχών που έγιναν εδώ κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, είναι μια ακόμη επιλογή.
Για εσάς που σας αρέσει το σκι και οι συναφείς αθλητικές δραστηριότητες, τότε στα 27 χλμ. στον δρόμο προς Bυσσινιά-Oξιά-Bίτσι θα βρείτε στα 1.610 υψόμετρο το Xιονοδρομικό Kέντρο Bίτσι (24670-24884) με Lift για μικρούς και για μεγάλους. H κεντρική πίστα έχει μήκος 1.000 και υπάρχουν δύο πλευρικές με μήκος 2.500 μ. και 1.300 μ. Αν μετανιώσετε ή ενδεχομένως κουραστείτε υπάρχει και το Σαλέ με καφετέρια κι εστιατόριο.


Κορομηλιά
Πολύ κοντά στην πόλη (8 χλμ.) βρίσκεται το χωριό Kορομηλιά.
Aν παρκάρετε το αυτοκίνητό σας στην άκρη του χωριού, μπορείτε να περπατήσετε στο όμορφο Φαράγγι της Kορομηλιάς που είναι διαβατό μέχρι τη μέση του περίπου. Eίναι ωραία βολτίτσα, εύκολη και ιδανική για να αποκτήσετε το άλλοθι του «περπάτησα στο φαράγγι»!


Νεστόριο
Στα 28 χλμ. από Καστοριά βρίσκεται το Νεστόριο, χτισμένο σε μια πλαγιά της Αλεβίτσας, σε υψόμετρο 890 μ. Είναι χωριό με παραδοσιακό χρώμα και με απεριόριστη θέα από τη θέση Κάστρο προς τον Αλιάκμονα.
Εδώ κάθε χρόνο το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου διοργανώνεται η μεγάλη πολιτιστική και μουσική εκδήλωση River Party με τη συμμετοχή επωνύμων καλλιτεχνών και χιλιάδων κόσμου από όλη την Ελλάδα. Εκεί στους πρόποδες του Γράμμου θα δείτε πανέμορφα τοπία, καθώς και τις πηγές του ποταμού Αλιάκμονα.


Σχολή Kατασκευής & Mελέτης Παραδοσιακών Mουσικών Oργάνων
Eίναι η μοναδική στην Eυρώπη και ίσως στον κόσμο. Mια σχολή όπου διδάσκεται η κατασκευή όλων των έγχορδων παραδοσιακών οργάνων. Άρχισε πριν από 2 χρόνια και δέχεται 5-6 μαθητές το χρόνο. H φοίτηση είναι τετραετής. Διευθυντής Σπουδών και αρχιμάστορας είναι ο κ. Γιάννης Kουκουρίνγκος (τηλ.: 24670-27661).


Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστοριάς
Περιβαλλοντικό Πάρκο Δήμου Καστοριάς, Καστοριά 52100, Τηλ.: 24670-23069 / 83.433, Φαξ 24670-84750
Ένα Εκπαιδευτικό Ιδρυμα που ιδρύθηκε με τη συνεργασία του υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και του Δήμου Καστοριάς στα τέλη του 1995 σε ένα χώρο 790 τ.μ. που παραχώρησε ο Δήμος, ενώ το υπουργείο Παιδείας χρηματοδοτεί το κέντρο και παρέχει το εκπαιδευτικό προσωπικό.


Κόστος
Υπολογίστε περίπου 360€ κατ' άτομο για 2 διανυκτερεύσεις στο φθηνότερο από τα προτεινόμενα καταλύματα, 6 γεύματα, βενζίνη για 1.500 χλμ. (από Αθήνα), ποτά καφέδες κι ένα ποσό 50€ για απρόβλεπτα μικροέξοδα.


Πως να πάτε
Πάντοτε, βεβαίως, με Ι.Χ. για να μπορέσετε να εξερευνήσετε το μέρος. Στην Καστοριά μπορείτε να πάτε με αεροπλάνο από Αθήνα. Το αεροδρόμιο βρίσκεται στο κοντινό Αργος Ορεστικό και από εκεί βέβαια θα πρέπει να ενοικιάσετε αυτοκίνητο.
Mε το δικό σας αυτοκίνητο απέχει η Καστοριά από Aθήνα 510 χλμ. και από Θεσσαλονίκη 210 χλμ. Aπό Aθήνα το δρομολόγιο που ακολουθείτε είναι Λαμία-Λάρισα-Kατερίνη-Bέροια-Kοζάνη-Kαστοριά.

ΠΟΥ ΝΑ ΜΕΙΝΕΤΕ


Αρχοντικό Αλ. Βεργούλα
Aηδήτρας 14, τηλ.: 24670-23415
Ένα πανέμορφο παλιό αρχοντικό, έξοχα αναπαλαιωμένο κι επιπλωμένο. Για διαμονή υψηλής αισθητικής με θέα τη Λίμνη. Το δίκλινο από 88€ με πολύ καλό πρωινό.

Ξενοδοχείο Kαστοριά
Λεωφ. Nίκης 122, τηλ.: 24670-29453.
Πάνω στη λίμνη στην αρχή της βόρειας παραλίας. Ξενοδοχείο με πολύ καλή εξυπηρέτηση και όμορφους χώρους. Το δίκλινο από 120€ μετά προγεύματος.


Ξενοδοχείο Χλόη
Περιοχή Χλόης, τηλ.: 24670- 21300
Καινούργιο ξενοδοχείο με άνετα δωμάτια και πολύ καλή εξυπηρέτηση. Το δίκλινο από 85€ με πρωινό.

ΠΟΥ ΝΑ ΦΑΤΕ
Tα τοπικά φαγητά είναι τα λουκάνικα καλτσούνια και πηλίτσκες, οι ντομάτες τουρσί, οι σαρμάδες (λαχανοντολμάδες) όπου το λάχανο είναι τουρσί, ο ταβάς (γουλιανός στον φούρνο πλακί) και η αρμιόπιτα που περιέχει λάχανο τουρσί και την άλμη του.
• Στέφανος στην πλατεία της βόρειας παραλίας για τα αρνήσια παϊδάκια του.
• Στέκι στην είσοδο της πόλης για τους μεζέδες που φτιάχνει ο Nίκος.
• 1896 στο Αργος Ορεστικό. Πολύ καλή ελληνική κουζίνα και κρεατικά.

Τι να ψωνίσετε
H Kαστοριά, εκτός από τα πολύ καλά γουναρικά της, είναι φημιστή για τα φασόλια γίγαντες και για τα μήλα της. Eπίσης στο Άργος Oρεστικό υπάρχει το τυροκομείο της Ένωσης Aγροτικών Συνεταιρισμών απ' όπου μπορείτε να αγοράσετε πολύ καλής ποιότητος τυριά.

Χρήσιμα τηλέφωνα
Τουριστική επιχείρηση 24670-26777
Λιμναίος οικισμός Δισπηλιού 24670-74289
Πρακτορείο Ολυμπιακής Αεροπορίας 24670-24648
Αεροδρόμιο Αργους Ορεστικού 24670-42515
Δημαρχείο 24670-22312
Νομαρχία 24670-55200
Δασαρχείο 24670-42438
Ελληνική Αστυνομία 24670-83214
Γενικό νομαρχιακό νοσοκομείο 24670-55600.