Λεονάρντο Ντα Βίντσι: Τα σημειωματάρια

[ΠΛΑΤΩΝ]

ΛΕΟΝΑΡΝΤΟ ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ
Τα σημειωματάρια, οι εφευρέσεις, τα σχέδια και οι θεωρίες μιας ιδιοφυίας
Έμμα Ντίκενς
Εκδόσεις Μεταίχμιο
Σελίδες 243
Τιμή: 10,81€

«Όσο για το κατά πόσον εγώ διαθέτω όλα αυτά τα προσόντα, αυτό θα το κρίνουν τα εκατόν είκοσι βιβλία που έχω γράψει: ναι ή όχι. Το μόνο εμπόδιο που συνάντησα σε αυτά δεν ήταν ούτε η φιλαργυρία ούτε η αμέλεια, αλλά μόνο η έλλειψη χρόνου. Αντίο».
Τάδε έφη Λεονάρντο ντα Βίντσι στα σημειωματάριά του. Άλογο κούρσας. Σαρωτική προσωπικότητα. Τρομοκρατικά ευφυής. Ο Λεονάρντο ντα Βίντσι έζησε στον Μεσαίωνα και ασχολήθηκε επιτυχώς με τα πάντα. Θεωρητικός στοχασμός και πρακτική εφαρμογή, επιστήμη και τέχνη.
Κανένα στεγανό δεν στάθηκε ικανό να ανακόψει τη δημιουργική του ορμή.

Στη συγκεκριμένη έκδοση συγκεντρώνονται και ταξινομούνται ορισμένες από τις πάμπολλες καταγραφές του πανεπιστήμονα στα σημειωματάριά του.
Τα λόγια συνοδεύονται από σκίτσα. Η εκτεταμένη εισαγωγή της επιμελήτριας του τόμου, Έμμας Ντίκενς, εντάσσει το φαινόμενο Ντα Βίντσι στον καιρό και στον τόπο του. Η αφήγηση της επιμελήτριας αναπτύσσεται ευθύγραμμα στον άξονα του χρόνου και τοποθετεί το φαινόμενο Ντα Βίντσι στα εργοβιογραφικά του συμφραζόμενα.


Όσο για τις σημειώσεις του Ντα Βίντσι αναφέρονται σε θέματα όπως τα δικά του γραπτά, η ζωγραφική εν γένει, οι αναλογίες και οι κινήσεις του ανθρώπινου σώματος, η φιλοσοφία της τέχνης της ζωγραφικής, η γλυπτική, η αρχιτεκτονική, η αστρονομία, ο πόλεμος, η ζωή και οι συνήθειες των ζώων, οι Μύθοι, οι Προφητείες...

Τα σημειωματάρια βρίθουν σκέψεων, προτροπών, κρίσεων που σκιαγραφούν την ιδιοπροσωπεία του συγγραφέα, την κατασταλαγμένη στοχαστική και καλλιτεχνική εμπειρία του, η οποία καταγράφεται νέτη σκέτη, χωρίς μεγαλοστομίες, ρητορικά σκέρτσα, αλαζονικά καμώματα στην προσεγμένη μετάφραση:
«Η μεγαλύτερη δυστυχία είναι οι απόψεις σου να είναι πιο προχωρημένες από τη δουλειά σου».
Ή αλλού: «... ο ζωγράφος θα πρέπει να παραμείνει μοναχικός (...) Βλέπεις ό,τι και να γίνει θα καταλήξεις μόνος».
Στο κεφάλαιο της Ανατομίας αναφωνεί: «Θέλω να κάνω θαύματα».
Στα αποφθέγματα περί των ηθών σημειώνει: «Η μεγαλύτερη πλάνη από την οποία υποφέρουν οι άνθρωποι είναι η ίδια τους η άποψη».
Στο ίδιο κεφάλαιο, αποτυπώνει τη σκέψη ενός χορτάτου ανθρώπου για τη ζωή: «Η ζωή διαρκεί πολύ, αρκεί να τη ζήσεις καλά».


Ο πατέρας της «Μόνα Λίζα» μιλά για τη σχέση δασκάλου και μαθητή, δίνει πρακτικές συμβουλές στους ζωγράφους, αποκαλύπτει τα μυστικά της μελέτης των πτωμάτων, προσφέρει συνταγές υγείας και μακροζωίας («να τρώτε όποτε θέλετε και μόνο όταν απολαμβάνετε το φαγητό»).

Τα σημειωματάρια του Λεονάρντο ντα Βίντσι αποτελούν έναν ανεκτίμητο θησαυρό απαράμιλλης εφευρετικότητας, φιλομάθειας και δημιουργικής ενέργειας, ενώ έχουν εμπνεύσει τους αναγνώστες τους εδώ και αιώνες.
Ο ανειδίκευτος αναγνώστης θα βρει πολλές από τις σημειώσεις του μετρ εξειδικευμένες. Παρά ταύτα παίρνει μια τζούρα της εποχής και του ακαταπόνητου πνεύματος του Ντα Βίντσι.



Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ 14/3/2009

[Egw]

Πριν πολλά χρόνια είχα δει κάποια σημειωματάριά του (τα πρωτότυπα) σε έκθεση στο Μοντρεάλ. Φυσικά δεν καταλάβαινες γράμμα, εκτός των άλλων και γιατί ο Λεονάρντο ήταν αμφιδέξιος και οι μισές σελίδες ήταν γραμμένες σε κατοπτρική γραφή. Πάντως αισθάνεσαι κάτι όταν βλέπεις πράγματα που είχε ακουμπήσει και γράψει μια τέτοια μεγαλοφυΐα. Θα μου πείτε, και τους πίνακες ζωγραφικής δεν τους ακούμπησε? Ναι, αλλά ίσως επειδή έχουμε συνηθίσει να τους βλέπουμε σε φωτογραφίες, δεν δημιουργούν τα ίδια αισθήματα όταν τους δεις από κοντά. Τα σημειωματάρια έχουν κάτι πολύ πιο άμεσο και προσωπικό.

[soraver]

amfide3ios kai katoptrikh grafh shmainei pws egrafe opws grafoun oi arabes?

[Λατρεία]

Όχι, βουστροφηδόν

[soraver]

poios hr8e?

[ΠΛΑΤΩΝ]

Ο Ντα Βίντσι ήταν αριστερόχειρας αλλά όχι ο κλασικός αριστερόχειρας (σαν εμένα π.χ.) που γνωρίζουμε. Έγραφε από δεξιά προς τα αριστερά και για να διαβάσεις τα γραπτά του χωρίς να σε πιάσει πονοκέφαλος πρέπει να έχεις έναν καθρέφτη και να κοιτάζεις από κει.
Και άλλες σπουδαίες προσωπικότητες ήταν αριστερόχειρες (βλέπε Μέγας Αλέξανδρος, Μιχαήλ Άγγελος, Ραφαήλ, Πικάσο, Αριστοτέλης, Πλάτωνας, Ιούλιος Καίσαρας κ.α.) αλλά η περίπτωση του Ντα Βίντσι ήταν πολύ ιδιαίτερη.

[Egw]

Αρχικό μήνυμα απο Λατρεία

Όχι, βουστροφηδόν

Τσου. Δεν ήταν βουστροφηδόν. Δεν άλλαζε κάθε γραμμή, αλλά οι αριστερές σελίδες ήταν "ανάποδα", οι δεξιές "σωστά", αν θυμάμαι καλά (έχουν περάσει και κάποια χρόνια).

Αρχικό μήνυμα απο ΠΛΑΤΩΝ

Έγραφε από δεξιά προς τα αριστερά και για να διαβάσεις τα γραπτά του χωρίς να σε πιάσει πονοκέφαλος πρέπει να έχεις έναν καθρέφτη και να κοιτάζεις από κει.

Έχω διαβάσει διάφορα για τους λόγους που έγραφε έτσι, αλλά δεν με πείθουν. Για παράδειγμα, ότι το έκανε για να μην μπορεί να διαβαστεί το κείμενο από άσχετους. Μα δεν είναι δα και πολύ δύσκολο να διαβάσεις κατοπτρική γραφή - με καθρέφτη είναι πανεύκολο, αλλά και χωρίς αυτόν διαβάζεται αν και πιο δύσκολα. Αλλού διάβασα ότι έγραφε και με τα δύο χέρια ταυτόχρονα, με διαφορετική κατεύθυνση με το καθένα, κι έτσι έγραφε πιο γρήγορα. Αλλά δεν έχει νόημα κάτι τέτοιο. Τρέχα γύρευε, δηλαδή. Πάντως δεν έγραφε ΜΟΝΟ ανάποδα, έγραφε και κανονικά. Πάντως όταν γράφεις με μελάνι και με το αριστερό χέρι, βολεύει καλύτερα από δεξιά προς αριστερά γιατί μουτζουρώνει λιγότερο. Για το αν είναι ευκολότερο για αριστερόχειρες να γράφουν ανάποδα, που επίσης έχω διαβάσει, δεν ξέρω, μια που με το αριστερό μου είναι πολύ δύσκολο να γράψω.