Κύθηρα

[ΠΛΑΤΩΝ]

"Νησί των γλυκών μυστικών και των γιορτών της καρδιάς" Μπωντελαίρ

To νησί των Κυθήρων, μολονότι γεωγραφικά αποκομμένο από τα υπόλοιπα νησιά του Ιονίου, μοιράζεται μαζί τους την κοινή επτανησιακή φυσιογνωμία και παράδοση, αποτέλεσμα κοινής ιστορικής διαδρομής επί πολλούς αιώνες. Γνωστά κατά τους νεώτερους χρόνους και ως Τσιρίγο, τα Κύθηρα είναι το νοτιότερο από όλα τα Επτάνησα.
Τα Κύθηρα στέκονται σαν φρουρός στην είσοδο του Λακωνικού Κόλπου και είναι ένα κρυμμένο στολίδι μεταξύ των Ελληνικών νησιών.
Ειδυλλιακά τοπία, όμορφες παραλίες και γραφικά χωριά είναι το σκηνικό που συνθέτει την απομακρυσμένη γοητεία του νησιού και το καθιστά έναν ιδανικό προορισμό γι' αυτούς που ψάχνουν ήσυχες διακοπές σε ένα κλασσικά μεσογειακό νησί.
Οι πολυάριθμες φυσικές ομορφιές τους, οι μικρές παραλίες, τα μνημεία της ανθρώπινης παρουσίας, αλλά και η νοοτροπία των κατοίκων, γαληνεύουν και ανανεώνουν τον επισκέπτη. Δεν πρέπει άλλωστε, να θεωρηθεί τυχαίο ότι για τους αρχαίους τα Κύθηρα συνδέθηκαν με την γέννηση της θεάς του έρωτα, της Αφροδίτης.


Γεωλογικά τα Κύθηρα αποτελούν προέκταση της πελοποννησιακής χερσονήσου, που καταλήγει στον Κάβο-Μαλιά.
Το μέγιστο μήκος του νησιού είναι 25 χλμ. και το μέγιστο πλάτος 16 χλμ., ενώ η συνολική έκτασή του είναι 280 τ.χλμ.
Η ακτογραμμή του νησιού, με συνολικό μήκος 90 χλμ., σχηματίζει πολλές πτυχώσεις, ιδίως στα δυτικά, ανάμεσα στις οποίες ανοίγονται μικροί όρμοι και όμορφες παραλίες.Παρόλο που είναι, όμως, ένα από τα μεγάλα νησιά της Ελλάδας μόλις τα τελευταία χρόνια άρχισε να γίνεται γνωστό σαν τουριστικό θέρετρο. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος για τον οποίο το νησί διατηρεί την ιδιαιτερότητά του και τη γραφικότητά του.
Τα Κύθηρα βρίσκονται ακριβώς κάτω από το νοτιοανατολικό άκρο της Πελοποννήσου. Η γεωγραφική τους θέση -βρίσκονται μεταξύ του Ιονίου, του Μυρτώου και του Κρητικού πελάγους- τα καθιστά κομβικό σημείο από και προς την Ανατολική Μεσόγειο, γι' αυτό και ονομάστηκαν στα χρόνια της Ενετοκρατίας «το μάτι της Ανατολής».


Χαρακτηριστικό των Κυθήρων είναι το ήπιο κλίμα και η συχνή εναλλαγή τοπίων.
Τα Κύθηρα συνδυάζουν τη θαλασσινή φύση με τα σημαντικά μνημεία και αξιοθέατα (μοναστήρια, εκκλησίες, αρχαιότητες) αλλά και όλες τις ομορφιές ενός αγνού φυσικού περιβάλλοντος.
Είναι νησί για καλοκαίρι -όμορφες και καθαρές παραλίες- αλλά και για φθινόπωρο και άνοιξη αφού κανείς εδώ μπορεί να απολαύσει περίπατους στα σπήλαια και στα μέρη με την πλούσια βλάστηση.


Η θάλασσα γύρω από τα Κύθηρα είναι πλούσια σε ψάρια, γεγονός που προσελκύει πολλούς επαγγελματίες και ερασιτέχνες ψαράδες, αλλά δυστυχώς η εντατική και η παράνομη αλιεία έχει οδηγήσει σε συνεχή μείωση των αλιευμάτων.


Στα Κύθηρα είναι έκδηλη η επιρροή της Δύσης στην κουλτούρα αλλά και το υψηλό επίπεδο μόρφωσης του πληθυσμού, χαρακτηριστικό όλων των Επτανήσων, αφού δεν πέρασαν κάτω από τον τούρκικο ζυγό.
Στη νότια πλευρά του νησιού είναι έντονη η επίδραση των Επτανήσων και της Κρήτης. Αντίθετα, στο βόρειο τμήμα του νησιού είναι έντονη η επίδραση της Πελοποννήσου λόγω κυρίως της πολύ μικρής απόστασης που χωρίζει τα Κύθηρα από το νότιο άκρο της.

Αξιοθέατα
Πρωινός καφές, μια ματιά στο χάρτη και ξεκινάς να γνωρίσεις τα Κυθηρα.
Χωριά παντού, σε κάθε βουνοπλαγιά, σε κάθε ρεματιά. Το οδικό δίκτυο είναι μεγάλο και πολύπλοκο. Μπορεί να σε μπερδέψει.


Πρώτος σταθμός του οδοιπορικού σας είναι η Χώρα. Στη Χώρα, την πρωτεύουσα των Κυθήρων και διοικητικό κέντρο του νησιού, θα δείτε πολλά αρχοντικά και κατοικίες παλιών ευγενών.
Στο νοτιοδυτικό άκρο του παραδοσιακού οικισμού πάνω σ' έναν επιβλητικό βράχο είναι χτισμένο το Ενετικό Κάστρο, που προσφέρει μοναδική θέα προς τους όρμους της Φελωτής και του Καψαλιού, ιδιαίτερα αργά το απόγευμα κατά τη δύση του ήλιου στο πέλαγος.
Τα σπίτια είναι χτισμένα το ένα κοντά στο άλλο και δρόμοι ανάμεσά τους στενοί με καμάρες. Ακολουθούν τη λιτή νησιωτική αρχιτεκτονική με έντονο το ενετικό στοιχείο.
Τα χρώματα που κυριαρχούν είναι το άσπρο των ασβεστωμένων τοίχων και το γαλάζιο των ξύλινων παραθύρων.
Σε ορισμένα κτήρια της εποχής της Αγγλοκρατίας διακρίνονται και νεοκλασικά στοιχεία, τα οποία όμως εναρμονίζονται με το νησιώτικο περιβάλλον.
Το ενετικό κάστρο της Χώρας χτίστηκε το 1503 στα ερείπια προγενέστερης οχύρωσης του 1150 και ήταν η έδρα του ενετού του διοικητή του νησιού.
Στο μέγαρό του στεγάζεται το Ιστορικό Αρχείο των Κυθήρων με πλούσιο υλικό από την περίοδο της ενετοκρατίας.
Ανάμεσα στα ερείπια των κτιρίων διακρίνεται και η μεγάλη στέρνα, η πυριτιδαποθήκη και οι ναοί της Παναγίας της Καστρινής ή Μυρτιδιώτισσας, της Παναγίας της Ορφανής, του Παντοκράτορα και του Αγ. Ιωάννη.

Άλλο αξιοθέατο της Χώρας είναι το Μικρό Αρχαιολογικό Μουσείο στην είσοδο του οικισμού.
Η μικρή αρχαιολογική συλλογή των Κυθήρων στεγάζεται από το 1979 σε κτήριο του κεντρικού δρόμου της Χώρας που παραχώρησε για το σκοπό αυτό ο Κυθηραϊκός Σύνδεσμος.
Το Μουσείο έχει δύο αίθουσες. Η πρώτη, η κύρια αίθουσα, στα δεξιά περιλαμβάνει ευρήματα των Προϊστορικών και Κλασικών κυρίως χρόνων από το νησί με βασικό το μαρμάρινο λιοντάρι του 6ου αι. π.Χ., εύρημα των αρχών του 19ου αι., το οποίο μάλλον προέρχεται από το Παλαιόκαστρο.
Στη δεύτερη αίθουσα, η οποία είναι και μικρότερη, παρουσιάζονται ευρήματα από πρόσφατες ανασκαφές και νεότερα, ενετικά κυρίως, δείγματα της ιστορίας του νησιού, όπως πέτρινα οικόσημα της περιόδου της Ενετοκρατίας, επιτύμβιες πλάκες, ενώ ξεχωρίζει το μαρμάρινο άγαλμα, σύμπλεγμα της Αφροδίτης και του Έρωτα, πιθανόν έργο της Αναγέννησης το οποίο ίσως προέρχεται από τη Βενετία.

Στον μεσαιωνικό οικισμό του Μέσα Βούργου, κάτω ακριβώς από τη ανατολική πλευρά του φρουρίου της καστροπολιτείας, θα συναντήσετε πολυάριθμες εκκλησίες: Παναγία η Μεσοχωρίτισσα, Αγία Τριάδα, Μεταμόρφωση, Άγιος Γεώργιος Λομβάρδου, Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος και Άγιος Φίλιππος (διπλός ναός), Άγιος Ιωάννης Δραπανέζης, Άγιος Βασίλειος, Άγιος Δημήτριος.
Η διαδρομή από την έξοδο της Χώρας μέχρι το Γυμνάσιο (περιοχή Μπελβεντέρε) προσφέρει υπέροχη θέα προς το κάστρο, το Καψάλι και το Μέσα Βούργο και θεωρείται μια από τις ομορφότερες τοποθεσίες σε όλη τη χώρα αλλά και τη Μεσόγειο.


Το ωραιότερο κτίριο της αγγλικής περιόδου στα Κύθηρα και το πιο ευνοημένο από το χρόνο είναι το σχολείο της Μηλαπιδέας, που δεσπόζει σ' ένα λόφο μεταξύ Λειβαδίου, Φατσαδίκων, Κοντολιανίκων.
Αρχικά οι ντόπιοι αρνούνταν να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο των Άγγλων, αλλά εντέλει πείστηκαν, όταν τους δόθηκε ως κίνητρο η απαλλαγή των ζώων τους από την αγγαρεία (επίταξη).
Το μέτρο απέδωσε και είχε ως αποτέλεσμα την αλματώδη άνοδο του μορφωτικού επιπέδου του πληθυσμού.
Το κτίριο είχε θολωτή στέγη και είναι άψογα χτισμένο με τέλειες αναλογίες και πολλή καλαισθησία. Έχει γύρω-γύρω 11 πελώρια γοτθικά παράθυρα με πελεκητά ποριά.


Στο Κάτω Λιβάδι, σε μια περιοχή με περιβόλια και άφθονη βλάστηση, θα επισκεφθείτε τον ναό της Αναλήψεως όπου στεγάζεται η Συλλογή Έργων Βυζαντινής και Μεταβυζαντινής Τέχνης Κυθήρων.
Πρόκειται για λιτή μαρμαροσκέπαστη βασιλική του τέλους του 17ου ή αρχές του 18ου αι. που έχει μετατραπεί σε μουσείο.
Τα ευρήματα μαρτυρούν επιδράσεις από την Πελοπόννησο (περίοδο Παλαιολόγων κυρίως), την Κρήτη αλλά και από τη Δύση, λόγω της μακρόχρονης παρουσίας ενετών στο νησί (1636-1797).
Στα ευρήματα περιλαμβάνονται αποτοιχισμένες τοιχογραφίες, τμήματα ψηφιδωτού δαπέδου, εικόνες, αντικείμενα αργυροχοΐας, μεταλλοτεχνίας και κεραμικής.


Διασχίζοντας το Κάτω Λιβάδι κατευθυνόμενοι βόρεια προς το Κατούνι θα συναντήσετε την εντυπωσιακή γέφυρα, η οποία χτίστηκε επί Αγγλοκρατίας (1826) από τους κατοίκους του νησιού με τη μέθοδο της αγγαρείας (επίταξη ζώων και εργασίας) και ολοκληρώθηκε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα. Αρχικά είχε σχεδιαστεί να φτάσει μέχρι το λιμάνι του Αβλέμονα, αλλά λόγω της κατάργησης της αγγαρείας ως μεθόδου κατασκευής έργων δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Έχει μήκος 110μ., ύψος 15μ., πλάτος 6μ. και 13 τόξα και είναι ίσως η μεγαλύτερη του είδους της στην Ελλάδα. Αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα έργα της Αγγλοκρατίας στα Κύθηρα.


Στον Καραβά, ένα από τα πιο όμορφα χωριά του νησιού χτισμένο ανάμεσα σε πλατάνια και μυγδαλιές, με άφθονα νερά, θα δείτε την πηγή του Αμίρ Αλή η οποία είναι κρυμμένη κάτω από σκιερά πλατάνια.
Υπάρχουν ιστορίες ότι η τοποθεσία ονομάστηκε έτσι γιατί εκεί, σύμφωνα με την παράδοση, δολοφονήθηκε ένας τούρκος φοροσυλλέκτης. Όμως, στις ιστορικές πηγές δεν αναφέρεται τουρκική παρουσία στο νησί εκτός από κάποιες επαφές με την Πελοπόννησο.
Το τοπωνύμιο προέρχεται από το ενετικό αξίωμα του αμιραλιού, δηλ. αξιωματούχου των λιμανιών (σαν λιμενάρχη). Επίσης, στον Καραβά αν ακολουθήσετε το ποτάμι θα φτάσετε στην αστείρευτη σιδηρούχα πηγή «Πορτοκαλιά» ενώ παίρνοντας τα παλιά μονοπάτια θα σας οδηγήσουν στους μικρούς παλιούς οικισμούς που είναι πραγματικά σκαρφαλωμένοι στις πλαγιές, ξεχασμένοι από τον χρόνο.
Η πηγή πήρε το όνομά της από ένα τεράστιο δέντρο Πορτοκαλιάς από το οποίο λέγεται ότι έκοβαν τόνους πορτοκάλια, από τα οποία έστελναν και στην Αθήνα.

Στο κεντρικό μέρος του νησιού βρίσκεται η Παλαιοχώρα, ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της περιοχής.
Η πρόσβαση είναι σχετικά δύσκολη αλλά το αποτέλεσμα αξίζει αφού θα δείτε μια ερημωμένη μεσαιωνική πολιτεία, τον Αγ. Δημήτριο, τη βυζαντινή πρωτεύουσα του νησιού που οι ντόπιοι ονομάζουν Παλιοχώρα.
Είναι χτισμένη σε βραχώδη λόφο ύψους 216 μ. που γύρω του υπάρχει χαράδρα, η Κακή Λαγκάδα.
Η χαράδρα πρόσφερε ασφάλεια στην πόλη αφού την έκρυβε από τη θάλασσα, με την οποία η επικοινωνία ήταν δύσκολη.
Η πόλη εγκαταλείφθηκε όταν καταστράφηκε ολοσχερώς από την επιδρομή πειρατών του Χ. Μπαρμπαρόσα το 1537.
Στον οικισμό της Παλιοχώρας θα δείτε τα ερείπια τουλάχιστον 80 κατοικιών και 21 εκκλησιών.


Στα Μυρτίδια θα περάσετε μέσα από την Τρύπια Πέτρα, μικρό πέρασμα μέσα στο βράχο από την εποχή της Αγγλοκρατίας, και θα φτάσετε στη Μονή Μυρτιδίων, σε μια τοποθεσία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους.
Εδώ, ανάμεσα στις μυρτιές απ' όπου πήρε το όνομά της η περιοχή βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.
Η Μονή ιδρύθηκε τον 14ο αι. εκεί όπου βρέθηκε μια εικόνα της Παναγιάς, η οποία σώζεται μέχρι σήμερα και αποτελεί το πιο ιερό προσκύνημα του νησιού. Να ζητήσετε να σας δείξουν το καθολικό, με το μέρος που βρέθηκε η εικόνα, τα τάματα και την πόρτα με το τεράστιο κλειδί, απομεινάρι της εποχής των πειρατών.
Η «γύρα» της Μυρτιδιώτισσας, δηλ. της εικόνας της Παναγίας, είναι το σημαντικότερο θρησκευτικό γεγονός των Κυθήρων.


Στη συνοικία Κάτω Χώρα του Μυλοπόταμου σώζονται τα ερείπια ενετικού κάστρου. Την είσοδό του στολίζει ανάγλυφο λιοντάρι, ο λέων του Αγίου Μάρκου, σύμβολο της Ενετικής Κυριαρχίας.
Κάτω από τον λέοντα διακρίνονται δύο ενετικά οικόσημα με τη χρονολογία MDLXVI (1566). Τότε χτίστηκαν ή ενισχύθηκαν τα τείχη, ο οικισμός όμως πρέπει να είναι παλαιότερος κατά δύο τουλάχιστον αιώνες.
Μέσα στο κάστρο σώζονται πολλές από τις εκκλησίες του μεσαιωνικού οικισμού.
Ο ναός του Σωτήρα (15ος αι.) και ο ναός του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου (1518) είναι από τους παλιότερους και κοσμούνται με μοναδικές τοιχογραφίες. Απολαύστε το ηλιοβασίλεμα από εδώ.
Ο οικισμός αναπτύχθηκε ιδιαίτερα μετά την επιδρομή του Μπαρμπαρόσα, αφού εδώ κατέφυγαν αρκετοί κάτοικοι της Παλιοχώρας και εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική του.


Φεύγοντας από το Κάστρο του Μυλοπόταμου και συνεχίζοντας με κατεύθυνση προς δυτικά, μετά από 1,5 χλμ. θα φτάσετε μέσω ενός βατού χωματόδρομου στο σπήλαιο της Αγίας Σοφίας.
Το σπήλαιο είναι ανοιχτό μόνο το καλοκαίρι και μπορείτε να μπείτε μόνο με ξεναγό.
Αφού μπείτε στο σπήλαιο σε λίγα μέτρα θα συναντήσετε το εκκλησάκι της Αγίας Σοφίας, όπου στην αριστερή πλευρά του τέμπλου του εικονίζονται η Αγία Σοφία (με το μαύρο μαντήλι) και οι κόρες της Αγάπη, Ελπίδα και Πίστη και στη δεξιά πλευρά ο Χριστός ένθρονος ανάμεσα στην Παναγία και τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Οι τοιχογραφίες είναι έργα του ζωγράφου Θεοδώρου (τέλη 13ου αι.). Προχωρώντας πιο βαθιά μέσα στο σπήλαιο θα θαυμάσετε ένα υπέροχο θέαμα με σταλακτίτες και σταλαγμίτες.

Επιστρέφοντας στον Μυλοπόταμο, μπορείτε να σταματήσετε για καφέ ή φαγητό κάτω από τα πλατάνια της πλατείας του Αγίου Χαραλάμπους.
Το τοπίο είναι ειδυλλιακό: κάτω από την πλατεία μικρός καταρράκτης σχηματίζει ποταμάκι, που ρέει σε μια δροσερή ρεματιά, όπου φυτρώνουν καρυδιές και ροδοδάφνες.
Από τις βρύσες με τις λεοντοκεφαλές τρέχει συνεχώς νερό, ενώ πάπιες και χήνες κολυμπούν στο ποτάμι.


Στην πλατεία του Μυλοπόταμου θα βρείτε πινακίδα με την ένδειξη «Νεράιδα, Καταρράκτης» η οποία οδηγεί σε ένα ειδυλλιακό τοπίο, την Νεράιδα.
Η Νεράιδα είναι μια κατάφυτη περιοχή με υπεραιωνόβια δέντρα, τροπικό πράσινο και πανέμορφα γεφύρια. Εκεί υπάρχει ένας εντυπωσιακός καταρράκτης, το σκιερό ρέμα της Φόνισσας, που σχηματίζει λίμνη στην οποία μπορείτε να κολυμπήσετε παρόλο που το νερό είναι πολύ κρύο.
Η περιοχή είναι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους. Γύρω από την λίμνη υπάρχουν ξύλινα παγκάκια για τους επισκέπτες και τους εκδρομείς.
Κατά μήκος της ρεματιάς που ξεκινά στη Νεράιδα έχει αναπτυχθεί ένα πανέμορφο περιπατητικό μονοπάτι που οδηγεί στους ερειπωμένους νερόμυλους ένας από τους οποίους έχει πρόσφατα αναπαλαιωθεί.

Στην Παλαιόπολη λίγο πριν την παραλία της υψώνεται στα αριστερά σας το Παλιόκαστρο, το κύριο οικιστικό κέντρο του νησιού, η πρωτεύουσα των Κυθήρων κατά την αρχαιότητα.
Αν θέλετε να το επισκεφθείτε, πρέπει να αφήσετε το αυτοκίνητό σας στο πλάτωμα που σχηματίζει ο δρόμος και να ανεβείτε με τα πόδια από το μονοπάτι.
Σύμφωνα με τις περιγραφές του Παυσανία, εδώ βρισκόταν το αρχαιότατο ιερό της θεάς Αφροδίτης (παρά τις επίμονες αναζητήσεις πολλών ερευνητών, δεν έχει εντοπιστεί η θέση του).
Από τον οικισμό σώζονται μόνο τμήματα της οχύρωσης στη βόρεια πλευρά του λόφου και κατά μήκος της ανατολικής πλευράς.
Κατάλοιπα από κτίσματα της αρχαίας πόλης θα δει ο επισκέπτης και στο γειτονικό εκκλησάκι του Αγίου Κοσμά.
Στην Παλαιόπολη προσδιορίζεται η θέση της ομηρικής πόλης Σκανδείας, πατρίδα του ήρωα Αμφιδάμαντα, η οποία πιστεύεται ότι έχει βυθιστεί στη θάλασσα μετά από σεισμούς.


Ο Αβλέμονας είναι ένας γραφικός μικρός παραθαλάσσιος οικισμός ψαράδων με φυσικό λιμανάκι, που απέχει 26 χλμ. από τη Χώρα. Στην είσοδο του λιμανιού θα συναντήσετε το Καστέλο, μικρό ενετικό φρούριο χτισμένο το 1565 το οποίο πάνω στην είσοδό του έχει τον λέοντα του Αγίου Μάρκου.
Το Καστέλο χτίστηκε για την προστασία του λιμανιού από τους Ενετούς. Σε αυτό το μικρό φρούριο σώζονται λίγα κανόνια και τα δωμάτια της φρουράς του και γίνονται ενέργειες για την αναστήλωση και συντήρησή του. Βορειότερα, στο βάθος του μικρού κολπίσκου, δεσπόζει το αρχοντικό Καβαλίνι με το ηλιακό ρολόι πάνω από την κεντρική είσοδό του.
Το αρχοντικό Καβαλίνι χρησιμοποιήθηκε και ως προξενείο της Αυστροουγγαρίας τον 19ο αι.


Η Αγία Πελαγία είναι ένας μικρός παραλιακός οικισμός με 280 κατοίκους, επίνειο του Ποταμού.
Ο επισκέπτης που έρχεται στα Κύθηρα από την Νεάπολη συνήθως αποβιβάζεται στην Αγία Πελαγία, εκτός κι αν πνέουν αντίθετοι άνεμοι, οπότε το καράβι πιάνει στο Διακόφτι.
Αυτή τη λεπτομέρεια πρέπει να την προσέξει κανείς, κυρίως όταν πρόκειται να αναχωρήσει από το νησί!
Ο οικισμός διαθέτει τουριστική υποδομή (ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια) και στο λιμάνι υπάρχουν ταβερνάκια που σερβίρουν ωραίους μεζέδες).
Στην Αγία Πελαγία θα απολαύσετε τη μοναδική θέα της απόληξης του γραφικού φαραγγιού της Κακιάς Λαγκάδας.
Το φαράγγι ξεκινάει από το χωριό Τριφυλλιάνικα και περνάει δίπλα από την κατεστραμμένη Βυζαντινή Καστροπολιτεία της Παλαιοχώρας και αμέσως μετά συναντάει ένα άλλο φαράγγι και σχηματίζουν Υ καταλήγοντας προς τη θάλασσα ενώ οι κατακόρυφοι βράχοι τους που τελειώνουν εκεί σχηματίζουν μια πύλη και μια μικρή λίμνη δίπλα στη θάλασσα. Γι' αυτό και η τοποθεσία ονομάστηκε Λίμνη.

Ο Φάρος του Μουδαρίου. Χτίστηκε κατά την Αγγλοκρατία και είναι το βορειότερο μέρος του νησιού απέναντι από την Ελαφόνησο και την Πελοπόννησο.
Κάτω από τον Φάρο το ερειπωμένο πλέον κτίριο ήταν τόπος ανταλλαγής μηνυμάτων για τα διερχόμενα πλοία από το στενό. Χτίστηκε στις αρχές του 20ου αι. και χρησιμοποιήθηκε από τους Γερμανούς σαν παρατηρητήριο στην Κατοχή.


Στα ΝΔ του νησιού, από το Λιβάδι, μετά από ωραία διαδρομή που περνά από τα χωριά Κλαδάδικα, Κομινιάτικα και Γερακιάνικα, βρίσκεται το βουνό της Αγίας Ελέσας στην κορυφή του οποίου υπάρχει ναός (χτίστηκε το 1871) αφιερωμένος στην Αγία και ένα μικρό συγκρότημα από κελιά που χρησιμοποιούντανγια τον Δεκαπεντισμό.
Η Αγία Ελέσα ήταν, σύμφωνα με το Συναξάρι της, κόρη του Ελλάδιου, ειδωλολάτρη αξιωματούχου της Πελοποννήσου. Σύμφωνα με την παράδοση, εκείνη ασπάστηκε τον Χριστιανισμό γύρω στο 375 μ.Χ. και ήρθε στο ακατοίκητο τότε νησί για να μονάσει και να λατρέψει τον Θεό. Όμως ο πατέρας της την αποκεφάλισε. Η τοποθεσία προσφέρει υπέροχη θέα κατά το ηλιοβασίλεμα.


Σε μικρή απόσταση από τη Χώρα (μόλις 2,5 χλμ.) βρίσκεται το Καψάλι, το επίνειο της Χώρας, φυσικό λιμάνι που χωρίζεται στα δύο από τη μικρή χερσόνησο με το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου στην κορυφή της.
Στο Καψάλι, στην είσοδο του χωριού, κατευθυνόμενοι προς τα αριστερά θα οδηγηθείτε στο μικρό εκκλησάκι του Αγ. Ιωάννη στο Γκρεμό ή Εγκρεμνό.
Ο ναός είναι χτισμένος μέσα σε μια μικρή σπηλιά η οποία στάζει συνέχεια νερό από την οροφή και θεωρείται ότι είναι αγίασμα.
Σύμφωνα με κάποια παράδοση εδώ άρχισε ο Άγιος τη συγγραφή της Αποκάλυψης πριν πάει στην Πάτμο.
Έξω από το σπήλαιο και πολύ κοντά στον ναό του Αγ. Ιωάννη του Θεολόγου βρίσκεται ο ναός του Αγ. Ιωάννη του Βαπτιστή.


Ο ναός του Αγ. Πέτρου στο χωριό Αραίοι κοντά στον Μυλοπόταμο αποτελεί επίσης σπουδαίο μνημείο του 13ου αι. με βυζαντινές τοιχογραφίες.
Στο Πούρκο βρίσκεται ο σπουδαίος ναός του Αγ. Δημητρίου με τρεις σειρές τοιχογραφίες.
Κοντά στο χωριό Λογοθετιάνικα βρίσκεται ο ναός του Αγ. Θεοδώρου, πολιούχου του νησιού. Λέγεται ότι τον έκτισαν τεχνίτες από τη Μονεμβασιά κατά τον 12ο αι. ή 13ο αι. Εξαιρετικής αρχιτεκτονικής ο ναός χρησιμοποιήθηκε για χρόνια ως Μητροπολιτικός ναός των Κυθήρων.


Να επισκεφθείτε το νησάκι Χύτρα (ή Αυγό), όπου, σύμφωνα με το μύθο, γεννήθηκε η Αφροδίτη.
Εκεί θα δείτε το σπήλαιο με τους σταλακτίτες και, αν είστε τυχεροί, θα σας κάνουν παρέα μερικές από τις φώκιες που πηγαινοέρχονται κατά καιρούς.